‘Waarom denken zovelen (ja, ik soms ook) dat een weegschaal ons geluk bepaalt?’

Minder complexen als je je streefgewicht hebt bereikt? Vergeet het. Topmodellen noemen zichzelf skinny fat en ook fitnessjournalist Sofie De Niet merkte geen rechtlijnig verband tussen beter in je vel zitten en een strak vel.

Bijna exact een jaar geleden gebeurde het. Hoewel trainen me vooral mentaal sterker maakt en mager zijn geen deel uitmaakt van mijn programma, liep ik vorige zomer rond met een droomlichaam. Mijn fit from LA-verpakking dankte ik niet alleen aan mijn hoge trainingsniveau en gezonde voedingsplan, maar ook aan enkele killers voor mijn interne evenwicht. En dus werd ik na een fikse relatiecrisis, bloedhete examenstress en een gastro-infectie onbedoeld wakker als een über-strakke versie van mezelf.

Strakke buikspieren, afgelijnde armen en een cellulitisloos achterwerk, ik had het ineens allemaal. Of toch, dat vonden de anderen, want voor mij was de transformatie amper zichtbaar en zelfs helemaal onbedoeld. Neen, ik voelde het wel, maar anders dan je denkt. Vriendinnen bekeken mijn lichamelijke verpakking plotseling met de loep en kwamen naar me toe met uitspraken als ‘wauw, die buik wil ik ook’, gevolgd door ‘let wel op dat je jouw rondingen niet verliest, ik vond je vroeger mooier en vrouwelijker’ tot ‘eet je wel voldoende, je bent zo mager?’.

Een maand later had de hele gym een mening over mijn lichaam en ik begon me af te vragen waarom. Want ik zag mezelf nog steeds als dezelfde persoon, met dezelfde probleemzones en dezelfde onzekerheden. Eigenlijk werd ik nog meer onzeker, want ik was de vreemde eend in de bijt en moest nu niet alleen mijn aangeboren onzekerheden verwerken, die ik sinds mijn pubertijd nu toch al 20 jaar meesleur en dus goed de baas kan, maar ook eens reeks nieuwe, met dank aan de uiteenlopende opinies in de kleedkamers en ver daarbuiten.

In een interview met topmodel Elise Crombez hoorde ik voor het eerst over skinny fat. Je weet wel, het fenomeen dat je, ook al ben je mager, nog steeds ongewenste vetrollen hebt, of dat denkt te hebben. Elise heeft daar gelukkig geen last van, maar het concept brengt wel een nieuw licht op het fysiologisch én filosofisch debat over het perfect lichaam. Waarom hopen zoveel vrouwen op enkele kilo’s minder en zijn we massaal bereid daar zoveel tijd, geld en energie voor op te offeren, als zelfs topmodellen, de belichamingen van ons ideaalbeeld, ondanks hun parelende proporties nog steeds met dezelfde problemen worstelen? Waarom denken zoveel mensen (en ja, ik ook soms) dat een weegschaal ons geluk bepaalt?

Ballast

In een zoektocht naar de antwoord op de vraag, meen ik te zeggen: omdat we een slank lichaam verwarren met een slanke geest. Of beter, een evenwichtige geest. Want gaat onze zoektocht naar het perfect lichaam niet om iets veel dieper dan dat? Stiekem hoop ik van wel. Alsof we met ons lichaam willen waarmaken wat onze geest niet kan, namelijk wat lichter worden, alle ballast overboord gooien en enkel behouden wat mag doorwegen. Alsof we onze onzekerheden liever benoemen in termen van ‘kwabben’ en ‘vetrollen’ in plaats van meer psychologisch geladen concepten zoals ‘zelfbeeld’ en ‘angst om niet graag gezien te worden’.

Bij de groep horen is een drijfveer van de mens als sociaal dier, want we hebben allemaal een diepgewortelde angst om door de groep verstoten te worden, zo lees ik in het boek ‘Top of Your Mind, Beslissen in een VUCA wereld’ door Isabelle Hoebrechts en Ann Caroline Roymans van de welzijnsexpert 361°. En als de groep mager is, wij toch ook?

Lichaamsgewicht heeft altijd al in verband gestaan met een zoektocht naar controle en een gebrek aan zelfvertrouwen. Niet dat ik trainend Vlaanderen, mezelf incluis, als labiel bestempel. Integendeel, ik ben de eerste om sport en training te promoten en kan het alleen maar aanmoedigen. Maar als we kilo’s verliezen in ons hoofd, moeten die van ons lijf er minder noodgedwongen afvliegen? Misschien staat vermageren wel op je programma om gezondheidsredenen, maar dat is een ander verhaal. Ik heb het over ons naïeve geloof dat alles, werkelijk alles, beter gaat als we 500 gram minder wegen.

En toch is er iets vreemds aan de hand, want trainen en sporten geeft wel een goed gevoel, om het met een understatement te zeggen. En daar begaan we af en toe een vergissing in ons denken, want eventuele veranderingen aan je lichaam zijn een gevolg van dat goede gevoel, niet de oorzaak.

Fitness, gyms, bootcamps en in mindere mate ook crossfit mogen dan wel het imago hebben van uiterlijke reparatie- en verbeteringswerken, wie ze beoefent, zal gegarandeerd zichzelf tegenkomen. Niet alleen in de spiegel, maar ook tegen de muur – de muur van je hoofd. Wanneer je traint, ook buiten de gym, bots je tegen je grenzen aan. Je bouwt aan de fundamenten van je persoonlijkheid, leert dat je meer kunt dan je denkt, ontdekt dat zelfs de sterksten van de groep een zwakte hebben en bouwt beetje bij beetje aan een sterkere mindset.

‘Form follows function’, zei personal trainer Max Icardi me ooit en gelijk heeft hij. Als we via training ook oefenen op ons zelfbeeld en al onze onzekerheden, dan gaat je lichaam dat ook uitstralen, op welke manier dan ook. Loop je graag rond met een sixpack, goed. Koester jij je rondingen maar wil je wel wat conditie kweken, ook goed. Eigenlijk is alles goed, zolang jij, en enkel jij, je er echt goed bij voelt. Zoiets meet je niet in kilo’s en centimeters, maar voel je. Een mooie bijwerking is dat wie zich goed voelt, zichzelf ook meestal goed verzorgt, ook op trainings- en voedingsvlak. Of zoals the All American danstrainer Misty Tripoli deze oorzaak-gevolgrelatie verwoordt: ‘als je focust op je innerlijke en daaraan werkt, dan volgt de buitenkant vanzelf en je moet er maar half zo hard voor werken’.

Als jij jezelf tegenkwam en die persoon ook echt leuk begint te vinden, mét flaws, een onverwachte bad ass attitude en mentale powerknop, kun je ook dat getal op de weegschaal loslaten. Anderen zullen zeggen dat ‘je straalt’ en ‘er goed uitziet’ en ze zullen misschien wel willen weten welk dieet je daarvoor volgt. Dan kan jij antwoorden dat je gewoon naar jezelf luistert en amper denkt in maten, gewichten of opgelegde lichaamsstandaarden. Je lichaam, je verpakking, past met andere woorden bij jouw eigen ik, bij wie je bent.