Pioen vzw biedt gratis weerbaarheidstraining als eerbetoon aan Julie Van Espen: ‘We proberen in haar plaats de wereld een beetje beter te maken’ 

Enkele maanden na de moord op Julie Van Espen richtte Peter Huyghe, de vader van Julies vriend Thomas, Pioen vzw op. De vereniging biedt gratis weerbaarheidstraining voor vrouwen aan. ‘Als je wordt aangevallen of verkracht is het nooit jouw schuld. Ik hoop dat onze training vrouwen helpt de zelfzekerheid te ontwikkelen om zich te verweren. Zelfverdediging is een basisrecht.’

In België verklaart 98% van de vrouwen slachtoffer geweest te zijn van seksistisch geweld, zoals intimidatie. Uit een grootschalige Belgische studie blijkt dat bij mensen tussen 16 en 69 jaar 81% vrouwen en 48% mannen al seksueel geweld heeft meegemaakt. Twee op vijf vrouwen en één op vijf mannen maakten hands-on seksueel geweld mee, met fysiek contact tussen pleger en slachtoffer. Bij 5% van de mannen en 16% van de vrouwen mondde dit uit in een verkrachting. De nood aan actie is dus groot.

De zoon van Peter Huyghe, Thomas, was de vriend van Julie Van Espen. Na de tragische moord op Julie in 2019 startte Peter samen met Thomas en zijn martial arts-leraar Danny Euler Pioen vzw op. ‘Ik heb heel m’n leven gevechtssporten gedaan en wilde hier iets mee doen. Tijdens een van de vele vergaderingen die we hadden met de familie Van Espen heb ik het idee van gratis weerbaarheidscursussen op tafel gelegd. Iedereen reageerde enthousiast.’ 

De wereld verbeteren

Wat begon als een drieledige lessenreeks weerbaarheidstraining voor studenten van de Universiteit van Antwerpen groeide inmiddels uit tot een initiatief over heel Vlaanderen met open stages in samenwerking met sportclubs, scholen, universiteiten, gemeentes, steden en vrouwenorganisaties.

De vereniging ontleent haar naam aan de favoriete bloem van Julie, de pioenroos. Het logo van de vzw is een zonnetje, omdat Julie een stralende en warme persoonlijkheid had. ‘Met Pioen vzw willen we verderzetten wat Julie wilde verwezenlijken. Ze was een bezige bij, met als droom om de wereld positief te veranderen. Na haar studie TEW was ze daarom diplomatie aan het studeren. De missie van onze beide families is dus doen wat Julie niet meer kan doen en ons steentje bijdragen aan een mooiere wereld.’

Middelbare scholen

Pioen vzw biedt gratis weerbaarheidstraining aan vrouwen van alle leeftijden, ongeacht hun fysieke conditie of voorkennis. De lessen vinden plaats over heel Vlaanderen. ‘Zelfverdediging is een basisrecht. Daarom is het ook heel belangrijk dat de lessen gratis zijn, om de drempel om deel te nemen te verlagen. We hopen zoveel mogelijk vrouwen te bereiken. Ik besef dat onze trainingen slechts een druppel op de hete plaat zijn. Het is daarom al van in het begin onze bedoeling om via middelbare scholen heel Vlaanderen te bereiken. Het is niet simpel gebleken om een voet binnen de deur van het onderwijssysteem te krijgen. Dankzij de steun van Zuhal Demir hebben we training kunnen geven aan LO-leerkrachten, via het MOEV-project dat inzet op beweging op school.’

‘Bij de start van de lessen bij Universiteit Antwerpen drie jaar geleden richtten we een les voor mannen en een les voor vrouwen in. Die voor vrouwen was meteen volzet, naar die voor mannen kwamen slechts vier mensen opdagen. Aangezien we met vrijwilligers werken en keuzes moeten maken, hebben we daarom beslist ons vooral te focussen op vrouwen.’ Mannen die willen deelnemen zijn echter ook welkom, klinkt het bij Peter.

Alertheid

In de cursussen leren Peter en het team vrijwilligers van Pioen vzw de deelnemers technieken aan om zich te verweren, maar geven ze ook tips over hoe je kunt anticiperen op een aanval en de aanvaller kunt afleiden om te ontsnappen. ‘We schenken veel aandacht aan alertheid’, aldus Peter. ‘Dieren zijn altijd alert, als mens zijn we dat afgeleerd. Ik pleit om die alertheid aan te scherpen, waarmee ik niet bedoel dat je bang door het leven moet gaan. Geeft je intuïtie aan dat je beter een andere route neemt? Luister daar dan naar. Vrouwen zouden zich overal veilig moeten kunnen voelen, maar helaas is dat nog geen realiteit.’

‘We hopen dat de technieken die we aanleren om een aanvaller te slim af te zijn vrouwen ook zelfzeker en assertiever maken. Als je wordt aangevallen, heb je het recht om jezelf te verdedigen en er zijn simpele trucs die echt werken. Tijdens onze cursus zijn de deelnemers altijd verbaasd dat bepaalde technieken, zoals pitsen in de binnenkant van het been, een grote impact hebben. Je aanvaller is altijd sterker, maar met slimme trucs kan je toch ontsnappen. Als we met de cursus één vrouw kunnen redden is het al een succes. Redden kan ook betekenen dat ze door middel van de aangescherpte alertheid vermijden dat er iets gebeurt. Een studente aan de UA die bij ons training volgt, vertelde in tranen dat ze een confrontatie had kunnen vermijden dankzij de technieken die ze had aangeleerd. Daar doen we het voor.’

Neen betekent neen

‘Ik wil beklemtonen dat het nooit de fout is van het slachtoffer. Het maakt niet uit wat je aanhad, of je bevriest wanneer je aangevallen wordt: de dader is de schuldige. Bevriezen is een natuurlijke angstreactie’, benadrukt Peter.

‘Als je verkracht wordt, raden we aan naar een van de acht Belgische Zorgcentrum na Seksueel Geweld (ZSG) te gaan. Op de verjaardag van Julie, 27 februari, is er een nieuw centrum geopend in Genk, voor ons en de familie Van Espen een symbolische dag. Je wordt in een ZSG professioneel en empathisch ontvangen. We geven tijdens de cursus mee dat je best niet doucht voor je hierheen gaat, ook al is dat moeilijk. Zo kan er bewijsmateriaal verzameld worden en hopelijk kan de dader gevat en bestraft worden. Mensen die seksueel geweld plegen moeten vastzitten en – indien mogelijk – behandeld worden. De dader van Julie had al heel wat op z’n kerfstok. Dat hij vrij rondliep is moeilijk te verkroppen voor ons.’

Vrouwen de kans geven om weerbaarder, alerter en assertiever te zijn is een nobel en noodzakelijk doel, maar daar mag het niet stoppen, vindt ook Peter. ‘Het heropvoeden van mannen is enorm belangrijk. Neen is neen, als vrouwen een grens aangeven mag je die nooit overschrijden. Dit hebben mijn vrouw en ik onze zonen al van jongs af bijgebracht.’

‘Ook al heeft een vrouw een kort topje aan of loopt ze rond in bikini, vrouwen mogen dragen wat ze willen. Een outfit is géén uitnodiging voor mannen om te doen waar zij zin in hebben. Er zijn helaas nog veel mannen die dit niet begrijpen. Leer je kinderen om respect te hebben voor anderen en niet over mensen hun grenzen te gaan. Dit zou de norm moeten zijn. Een van onze vrijwilligers is een gepensioneerde lerares. Zij weet uit eigen ervaring dat de gelijkheid tussen de seksen nog niet bereikt is en dat er nog steeds jongens rondlopen die geen respect hebben voor vrouwen. Daarom blijft het ook belangrijk om vrouwen technieken te leren om zich te verdedigen.’

pioen.live