Op bezoek bij Pierre et Gilles

Deze maand openen Pierre et Gilles een retrospectieve in het Museum van Elsene. Knack Weekend bezocht het Franse kunstenaarsduo in zijn atelier in Parijs.

Religieuze objecten naast een levensgrote Clone trooper uit Star Wars en Batman, speelgoed naast afbeeldingen van Franse presidenten, Michael Jackson en Bruce Lee een televisie die enkel Koreaanse videoclips toont en kleurrijke Oosterse lampen: de atelierwoning van Pierre et Gilles in de Parijse voorstad Pré-Saint-Gervais is net zo eclectisch en magisch als het oeuvre van het Franse kunstenaarskoppel.

Dat werk bestrijkt ondertussen veertig jaar, wat het duo uitgebreid viert met een nieuwe uitgave bij Flammarion (50 euro) en tentoonstellingen in het Museum van Elsene (van 16 februari tot 14 mei) en in het Musée d’art moderne André Malraux (27 mei tot 20 augustus) in Le Havre, de geboortestad van Gilles Blanchard. Hij is ook degene die de foto’s – aanvankelijk op papier afgedrukt, sinds 2006 op doek – achteraf met de hand beschildert en zo tot in de kleinste details perfectioneert. De techniek maakt de portretfotografie van Pierre et Gilles mee tot wat ze is: een wereld waar iedereen de eeuwige jeugd bezit en ook tristesse en onrecht er beter uitzien dan u na een zware nacht.

Bricoleren

De privévertrekken zijn off limits, in de ruime kelderverdieping tonen de zestigers maar al te graag de ruimte – veel kleiner dan hun foto’s suggereren – waar talloze bekenden in door de heren zelf ontworpen decors poseerden. Catherine Deneuve, Isabelle Huppert (voor het portret op de affiche van Bavo Defurnes jongste langspeelfilm Souvenir), Jean-Paul Gaultier, Karl Lagerfeld, Naomi Campbell, Nina Hagen, Stromae, Mick Jagger, Iggy Pop: de lijst is eindeloos.

Madonna, die in de Verenigde Staten gefotografeerd werd, is een van de uitzonderingen waarvoor het duo zich verplaatste. “Op een andere locatie werken, is voor ons een logistieke nachtmerrie”, vertelt Gilles Blanchard. “Vaak werken we wekenlang voor de shooting al aan het decor, de accessoires en de kostuums. Die stellen we op in functie van de positie van de camera en de focus in het beeld, en etalagepoppen helpen ons in de laatste fase om de belichting af te stellen. Tegen de tijd dat Pierre de foto maakt, is alles precies zoals we het wensen. Maar daar zijn we dus wel even mee bezig”.

Structurele elementen bricoleren de heren zelf, zo blijkt, voor de decoratieve elementen kunnen ze in veel gevallen beroep doen op een uitgebreid archief. Slingers, bloemen, dieren, fruit, verschillende groensoorten, hemellichamen, houthakkersmateriaal: het steekt allemaal in gelabelde dozen die opeengestapeld zijn langs de kelderwanden.

Maatwerk

Voor smeuïge anekdotes over al dat bekend volk zijn journalisten aan het verkeerde adres: Pierre et Gilles gaan er prat op dat ze niet op bestelling werken, maar naar aanleiding van eerder toevallige ontmoetingen met gelijkgestemde zielen die hen inspireren.

“Wie voor ons poseert, kent en waardeert ons werk en weet dus perfect wat te verwachten”, vertelt Blanchard. “De meeste foto’s zijn ook maatwerk: voor iedereen bedenken we een specifiek universum en een specifieke rol. In andere gevallen broedden we zelf al langer op een idee, maar ontbrak het ons gewoon aan de juiste persoon om het te realiseren. In dat geval is er ook geen haast, en we gaan al helemaal niet op zoek naar de juiste modellen bij castingbureau’s. Of iemand bekend is of niet heeft geen belang, wat telt is dat het klikt en dat er een creatieve kruisbestuiving plaatsvindt.”

En het geheim van hun eigen samenwerking? “We vullen elkaar perfect aan, misschien omdat we voor de zaken die we niet samen doen zo’n duidelijke taakverdeling hebben. We voeren soms felle discussies en moeten daarbij ons eigen ego opzijzetten, maar ondertussen voeden en stimuleren we elkaar ook. En kunstenaars die er helemaal alleen voor staan, dat lijkt me niets om jaloers op te zijn.”

Aids

Choqueren was nooit de bedoeling, zegt Blanchard over de grote hoeveelheid (mannelijk) naakt en de overduidelijke knipogen naar de homoseksuele subcultuur. Vaste prik sinds jaren zijn ook de vaak dubbelzinnige mythologische en religieuze referenties en de multiculturele modellenkeuze. “Een eerste punt is dat we nooit onder stoelen of banken gestoken hebben wie we zijn, dus ook niet in ons werk. Maar in het algemeen houden we ons niet bezig met statements maken. We vertrekken vooral van onze eigen leefwereld en ervaringen, dus ook van vriendenkring en onze vele reizen naar landen als Marokko, India en Thailand.”

Achter de frivoliteit, de paradijselijke decors en de feërieke verbeelding van Pierre et Gilles schuilt niettemin een flinke dosis engagement. Een terugblik op hun werk van de voorbije veertig jaar leidt al gauw naar thema’s als de homovervolging onder de Nazi’s, het Israëlisch-Palestijns conflict en oorlogsgeweld.