Rithika Merchant (39) is geboren en getogen in Mumbai, maar trouwde met een Belg. Zij creëerde The Flowers We Grow, het indrukwekkende kamervullende kunstwerk dat de voorstelling sierde van de lente-zomercollectie 2025 van Dior, geïnspireerd door Alice in Wonderland.
Science fiction
‘Als ik schilder, is het alsof ik mijn eigen mythologie creëer. Mijn werk heeft iets speculatiefs en sciencefictionachtigs. Het is mijn voorstelling van hoe de wereld er zou kunnen uitzien. Het dagelijks leven is zo somber dat ik een andere toekomst op doek wil zetten. Bijna om mezelf te kalmeren, alsof de realiteit me dwingt om er een betere versie van te schilderen. ‘
‘Ik maak gebruik van symbolen die niets te maken hebben met gender of etniciteit. Iedereen die naar mijn schilderijen kijkt, moet zich erin kunnen herkennen. Ook al zijn ze fictief, ik weet zeker dat ze impact kunnen hebben en anderen kunnen inspireren om ook in een betere toekomst te geloven.’
Creëren voor Dior
‘Mode is een vorm van kunst. Dior kwam bij mij terecht dankzij een aanbeveling van de directeur van een kunstacademie in Mumbai. Het was een erg fijne samenwerking. Door samen te werken kunnen artiesten en modemerken doelgroepen delen. Interdisciplinariteit is vandaag echt zinvol. Dankzij sociale media staat het publiek er meer voor open, en het wordt anders opgevat dan vroeger. Het gaat niet langer alleen om het reproduceren van iemands werk op kleding, maar om een echte creatieve wisselwerking.’
Wereldburger
‘Hoe meer je reist, hoe meer je ziet wat ons verbindt. Ik kom uit Mumbai en studeerde in New York. Daarna zat ik voor een artistieke residentie in Portugal, waar ik mijn Belgische man heb ontmoet. We woonden een jaar in Luik, daarna pendelden we twaalf jaar tussen Barcelona en India voor we definitief naar Mumbai verhuisden. Omdat ik op zo veel plaatsen heb gewoond en getrouwd ben met iemand die van de andere kant van de wereld komt, heb ik de neiging om eerder overeenkomsten dan verschillen tussen mensen te zien.
Ik ben dol op dutjes. Het wordt vaak gezien als lui, maar in deze op winst beluste samenleving is rust een vorm van verzet.
‘Daarom hou ik ook zo van vergelijkende mythologie: hoe gek is het dat mensen die geen contact met elkaar hadden in het begin van de mensheid, toch erg vergelijkbare mythen hebben bedacht? Door met al die verschillende culturen in contact te komen, besef ik hoezeer we allemaal op elkaar lijken.’
Hoera voor verveling
‘Eenzaamheid is niet per se iets negatiefs. Ik ben graag alleen, zeker in mijn studio. Ik ben nog van een generatie die niet is opgegroeid met sociale media en de smartphone. Ik heb gelukkig nog geleerd om op mezelf te zijn en te aanvaarden dat ik me soms verveel. Dat heeft van mij de kunstenaar gemaakt die ik ben. Ik kan mezelf bezighouden en creëren. Alleen kunnen zijn met jezelf en je gedachten is een privilege, hoewel het natuurlijk ook afhangt van je persoonlijkheid.’
Ander land, ander licht
‘België heeft een heel bijzonder licht. De ouders van mijn man wonen op het platteland. Als we er op bezoek zijn, heeft dat specifieke licht – dat ik echt alleen nog maar hier heb gezien – een grote invloed op mijn werk. Ik kan aan de kleuren en thema’s zien waar ik het geschilderd heb. In Mumbai zijn het vogels, vooral kraaien. Zijn het veel planten en bladeren, dan is dat de Belgische invloed.’
Hoofd onder water
‘Water is een voortdurende bron van inspiratie. Ik zwem graag. Het is een van de weinige activiteiten waarbij je met niemand praat, er geen telefoon is, geen technologie: met je hoofd onder water hoor je niets van je omgeving. Lichaamsbeweging is van groot belang voor de creativiteit. De meeste artiesten die ik ken doen aan sport. Omdat het de verbeelding prikkelt, maar ook omdat kunst maken een erg statische activiteit is en bewegen goed is voor de rug.’
Rust moet
‘Rust is een zeer antikapitalistisch concept. Ik ben dol op dutjes, ze helpen me als ik creatief vastzit. Het wordt vaak gezien als lui, maar in deze op winst beluste samenleving is rust een vorm van verzet. Ik weiger mee te gaan in die drang naar hyperproductiviteit: mensen moeten kunnen creëren, van het leven genieten en uitrusten zonder het gevoel te hebben dat ze voortdurend productief moeten zijn.’
Sleutel tot de wereld
‘Kunst is belangrijker dan ooit. Het helpt om andere manieren van leven te exploreren en betekenis te geven aan alles wat er om ons heen gebeurt. Je kunt de waarde ervan niet meten in termen van rendement, kunst raakt aan het menselijke, aan empathie. Het geeft ons een sleutel om de wereld te begrijpen. Wie dat niet beseft, mist een cruciaal inzicht.’
Tot 2 november kun je het werk van Rithika Merchant bekijken in het kunstcentrum Fonds Hélène & Édouard Leclerc in Landerneau, Bretagne.
