Kunstenaar Koen van den Broek: ‘Werken die net niet goed genoeg zijn, zijn ballast. Ze moeten weg’

Kunstschilder Koen van den Broek woont in Schilde, werkt in Merksem en Geojeo in Zuid-Korea. Deze week bezocht onze redactrice zijn atelier.

‘Ik neem een penseel, trek een lijn en weet hoeveel druk ik moet zetten voor een haarscherpe lijn. Dat is een vaardigheid. Maar ik wil niet laten zien dat ik virtuoos kan schilderen, het is een middel om tot een beeld te komen. Ik kan vijftig werken per jaar maken die er fantastisch uitzien, maar ik wil niet gewoon mooie plaatjes maken, alles moet een bestaansreden hebben. Van februari tot september heb ik geen werk gemaakt, behalve twee schilderijen in mijn atelier in Zuid-Korea. Ineens was er geen behoefte meer. Misschien had ik niets te zeggen.

Ik woon in de natuur, maar werk in Merksem. Dat is per vierkante meter een van de goedkoopste plekken van België. De route van Schilde naar hier heeft ook iets van een film van Antonioni: fabrieken, bergen kiezel en zand, het kanaal.

Ik heb een atelier van 750 vierkante meter. Ik wil veel ruimte, want ik maak soms grote werken. Ik heb me altijd verzet tegen het idee dat je atelier invloed heeft op je werk. Voor mij moet het idee de basis zijn, niet of het praktisch haalbaar is. Ik werk in sessies van een uur of twee, waarna ik afstand wil nemen. Drie keer per dag op en neer naar huis rijden kan niet, dus is het goed dat hier plaats genoeg is. Ik heb het atelier samen met architect Tijl Vanmeirhaeghe ingericht als een maatpak. Vanuit de centrale ruimte kun je naar verschillende plekken; de vierkante ruimte, een witte kubus waar ik meestal werk en try-outs kan doen voor tentoonstellingen, een opslagplaats, een bureau dat bedoeld was als tekenruimte, maar waar mijn assistenten nu werken, een bibliotheek en filmruimte en een pied-à-terre om te slapen als het te laat wordt.

Ik werk beter als ik echt alleen ben. Als je schildert, is elke seconde belangrijk, je hebt continue concentratie nodig en elke afleiding is lastig. Hier kan ik de deur dichttrekken. Mijn grootste probleem is dat het te clean is, maar ik hou ook van structuur en overzicht. In mijn hoofd is al chaos genoeg. De voorbereidingen, beelden zoeken, foto’s maken, kiezen wat ik ga doen, dat gebeurt thuis en onderweg. Hier kom ik voor de uitvoering.

Ik stel uit, soms. Dan weet ik welk beeld ik wil maken, maar wacht ik maanden en soms jaren. Het is een soort drempelvrees: het idee is er, het gaat fantastisch zijn en het doen is er dan soms te veel aan. Wat perfect is in mijn hoofd, is nooit helemaal hetzelfde in de realiteit. Het is altijd even schrikken, stapjes terugzetten, nadenken. Omdat ik heel dun werk, is elke beslissing die ik neem en elke fout die ik maak zichtbaar. Ik heb een tijd geleden driehonderd schilderijen vernietigd. Werken die net niet goed genoeg zijn, zijn ballast. Ze moeten weg om verder te kunnen.

In Zuid-Korea heb ik een tweede atelier, door een verzamelaar gebouwd op Jeju Island. Ik probeer er twee maanden per jaar te werken. Dat is ook een manier om afstand te nemen. Het dagelijkse leven valt weg en ik moet er altijd opnieuw beginnen. Ik denk dat er op het werk dat ik daar maak nog minder ruis zit, maar ik weet niet of mensen het zien. En zuiverder is niet noodzakelijk beter, natuurlijk.’