Is jouw psycholoog betrouwbaar? Voor deze 21 rode vlaggen moet je uitkijken

Het lijkt alsof er meer zelfverklaarde pseudo-therapeuten en therapievormen zijn dan ooit tevoren. Ook het aantal lifecoaches schiet als paddenstoelen uit de grond. Maar hoe moet je het kaf van het koren scheiden? Kaatje Vandevelde, klinisch psycholoog, EFT en EMDR therapeut van praktijk Agapei, helpt je op weg met deze waarschuwingssignalen.

“Volg je intuïtie”, het is een zin die we allemaal wel kennen. Toch schenken we er geen aandacht aan als iets niet helemaal lekker aanvoelt. Je therapeut die vaak te laat komt, je dingen probeert te verkopen die je niet wilt, kritiek op je uit zonder gêne of je zelfs dubieuze therapie-methodes aansmeert: het is soms moeilijk te oordelen wat wel en niet acceptabel is. “Om dan nog maar te zwijgen over de wildgroei aan dubieuze coaches – en ja, zelfs kwakzalvers – die eropuit zijn om mensen af te troggelen”, zegt klinisch psycholoog Kaatje Vandevelde. Daarom schreef ze een post met 21 red flags om je te behoeden van slechte therapie. 

(Niet zo) deontologische code

“Als psycholoog zijn we strikt gebonden aan de gedragscodes die vastgelegd zijn in onze deontologische code”, zegt Vandevelde. “Dankzij deze gedragsregels of gedragscode zijn cliënten van psychologen beter beschermd voor handelingen die niet thuishoren binnen een therapeutische relatie. Een van die heel evidente regels is dat psychologen beroepsgeheim hebben. Maar toch komt het voor dat sommige psychologen hier wat losjes mee omgaan. Onlangs getuigde iemand dat zijn therapeut middenin een sessie zijn gsm opnam, en na het gesprek tegen zijn hem ventileerde over de andere cliënt. Dat slaat natuurlijk nergens op: dan heb je geen professionele houding en maak je niet één, maar meerdere grove beroepsfouten.” 

Psychologen die zich schuldig maken aan dergelijke ernstige fouten, kunnen serieuze gevolgen ondervinden (en in het ergste geval zelfs hun erkenningsnummer kwijtspelen). Zogenaamde coaches daarentegen niet. Zij hoeven zich niet aan de deontologische code te houden, en kunnen niet op de vingers getikt worden als ze de regels schenden. In ons land is het aantal mensen dat zichzelf ‘coach’ noemt in twee jaar tijd verdubbeld. “Ik zie met lede ogen de wildgroei aan nonsens-therapieën op sociale media. Vaak worden die aangeboden door coaches”, zegt Vandevelde. Zo zijn biotensors, een meetinstrument dat op een toverstaf lijkt, de nieuwste rage. Huis-tuin-keuken psychologen op sociale media claimen dat ze via biotensors-trillingen je onderbewustzijn kunnen bereiken. “Dat is je reinste onzin natuurlijk”, zegt Vandevelde. “Het is pure kwakzalverij. En dat geldt ook voor coaches die met tarotkaarten of pendels werken, geen van die methodes zijn wetenschappelijk onderbouwd.”

Van rouwconsulenten tot familieopstellingen

Ook therapeutische methodes met een minder zweverige reputatie zijn niet zo onschuldig als ze lijken. “Het belang van ervaringsdeskundigen mag niet onderschat worden, máár mensen moeten weten tot waar hun expertise reikt en wie ze dus niet kunnen verder helpen”, zegt Vandevelde. “Het probleem is dat veel coaches een opleiding van drie dagen volgen en zichzelf daarna expert noemen. Zo werkt dat niet”, zegt Vandevelde. Als je dat vergelijkt met een klinisch psycholoog: die opleiding duurt 5 jaar en daarna nog eens 4 jaar tot psychotherapeut.“

“Een schoolvoorbeeld daarvan zijn zogenaamde ‘rouwexperts’: dat zijn vaak mensen die zelf een rouwproces hebben meegemaakt, maar een degelijke achtergrond missen in de psychologie. Ze kunnen vaak zelfs het onderscheid tussen rouw en trauma niet goed maken. En als zij de verkeerde aanpak kiezen of de situatie van hun cliënt verkeerd inschatten, kan dit het rouwproces van de cliënt net veel erger maken.”

Zelfs als je nieuwsgierig bent naar therapieën zoals familieopstellingen – waarbij je symbolisch je familie met vreemden nabootst – moet je weten dat deze methode geen bijval krijgt uit wetenschappelijke hoek. Wie deze methode aanbiedt, heeft bovendien vaak geen achtergrond in therapie. “Dus voordat je in zee gaat met een therapeut, coach of psycholoog, is het slim om te checken of ze wel de juiste opleiding hebben genoten”, zegt Vandevelde. “Let vooral op mensen die beweren een soort ‘experts’ te zijn na het volgen van korte, snelle cursussen. Dat soort claims zijn vaak een teken aan de wand dat je beter een andere richting kunt kiezen. Ook het opleidingsinstituut zegt vaak al veel. Gaat het om een postgraduaat aan een universiteit in ons land, zit je vaak wél goed.”

Rode vlaggen!

Dat de zoektocht naar een goede psycholoog voor velen een lijdensweg is, is geweten. De wildgroei aan coaches en niet-onderbouwde methodes maakt die zoektocht alleen maar lastiger. Stel je voor dat je aanvankelijk een klik voelt met je psycholoog, therapeut of coach, maar later een ongemakkelijk gevoel krijgt. Misschien maakt je therapeut ongenuanceerde beweringen of doet hij/zij vreemde uitspraken. Hoe kun je de waarschuwingssignalen herkennen? “Luister naar je intuïtie. Als je twijfels hebt over de therapeut, bespreek deze dit dan met hem. En als het nodig is, zoek dan naar een andere psycholoog.” Met deze waarschuwingssignalen ben je alvast verwittigd.