In het hoofd van Raymond van het Groenewoud: ‘In een uitzichtloze relatie blijven zitten is een vorm van zelfdoding’

Raymond van het Groenewoud (73) woont in Brugge en brak in 1977 door als soloartiest met de hit Meisjes. Deze week verschijnt zijn nieuwe album Egoïst, waarmee hij de komende maanden op tournee gaat.

Muziek

“Twist and Shout van The Beatles veranderde mijn leven. Ik was dertien en zat al twee jaar te sterven op het Atheneum van Berchem, want daar was ik absoluut niet klaar voor. Tegelijk zag ik niet welke weg ik dan wel kon bewandelen. Tot ik dus dat nummer ontdekte en John Lennon de longen uit zijn lijf hoorde schreeuwen. Buiten mijn pianolessen had ik niets. Maar na die ontdekking had ik een droom – ik zou van de muziek mijn leven maken – en de overtuiging dat ik dat voor elkaar kon krijgen.”

Discipline

“Ik ben het tegendeel van een topsporter. Je dag in, dag uit uitsloven om de allerbeste te zijn in je branche, en dan nog marge voor verbetering zien: dat soort discipline is mij vreemd. Ik kan op de gitaar of de piano iets brengen dat een leek knap zal vinden, maar dat verre van perfect is. Uiteindelijk speel ik in functie van mijn beperkingen. Aan mijn teksten sleutel en schaaf ik tot elk woord op zijn plaats staat, maar daar doe ik soms maanden over. Ik permitteer me veel onderbrekingen, wat een Novak Djokovic niet doet.”

Liedjes maken

“Voor mij is elk nummer een gemiste kans. Zo perfect als een liedje in mijn hoofd is, zo’n gedeeltelijke mislukking is altijd de uitwerking van dat visioen. Naar mijn werk kijk ik dan ook zoals naar het leven in het algemeen: je inspanningen zijn grotendeels zinloos, maar het helpt enorm als je jezelf van het tegendeel kunt overtuigen. Iets waarvoor ik graag inspiratie vind bij Fernando Pessoa, mijn lievelingsdichter: “Ik ben niets. Ik zal nooit iets zijn. Ik kan ook niet iets willen zijn.” Pessoa heeft daar zijn specialiteit van gemaakt en verwoordt dat gevoel zo knap dat het anderen helpt.”

Sociale media

“Met het nieuws spring ik selectief om. Het klopt dat het vaak depressief maakt en aan de moraal vreet, maar je bent niet verplicht om mee te gaan in de waan van de dag. Ook verontwaardigde zielen op de sociale media mijd ik. Ik neem mijn hoedje af voor organisaties als Artsen Zonder Grenzen en mensen die hun hachje riskeren om anderen te helpen, maar schande roepen op Instagram? Dat is engagement zonder dat het iets kost, om het met de woorden van Gerard Reve te zeggen.”

Voor jezelf kiezen

“Niemand wordt beter van een uitzichtloze relatie. Daarin blijven zitten terwijl je er niet meer in gelooft, is een vorm van zelfdoding. Een vrouw in mijn leven zei niet onterecht dat de geschiedenis zich in mijn geval herhaalt: net zoals ik al enkele keren voor mezelf heb gekozen, ging ook mijn vader weg toen ik vier was. De geforceerde, ongemakkelijke bezoekjes aan hem hebben me lang pijn gedaan, maar mettertijd heb ik wel begrip voor hem gekregen. Wat je je ouders ook verwijt, op een bepaald moment zit je in een gelijkaardige situatie en besef je dat zij ook maar mensen zijn.”

Zelf produceren

“Ik ben een enthousiasteling op de korte termijn. Zo heb ik in de studio altijd graag snel gewerkt: ik nam de liedjes het liefst op zoals we ze live speelden en de saaie job van het afwerken liet ik aan anderen over. Egoïst is een nieuwe stap omdat ik zelf de productie verzorgde: terwijl er vroeger op elke plaat wel iets was dat me niet helemaal aanstond, is het kind nu helemaal gekleed en gekapt zoals ik het wil. Maar ik heb nog altijd een hekel aan te véél afwerking. Als je elke fout en toevalligheid wegpoetst om met iets heel steriels te eindigen, dien je niet de muziek, maar je ijdelheid.”

Ouder worden

“Een mens groeit op elke leeftijd. Ken je de frase ‘Hope I die before I get old’, in My Generation van The Who? Dat vond ik toen al geen goed motto, maar nu lijkt jong sterven me helemaal triestig, alsof je de reis niet volledig afmaakt. Zo staat tegenover de achteruitgang van je lichaam en geheugen toch ook winst qua wijsheid – al was het maar omdat je beseft hoe weinig je weet. Wat ik ook apprecieer, is dat je op latere leeftijd meer van een afstand geniet. Als ik een mooi meisje zie lopen op straat, wil ik haar niet in mijn wereld krijgen, maar ben ik gewoon wat ontroerd.”

Stugheid

“Muziek is mijn middel om verbinding te maken. In het dagelijkse leven lukt dat me veel minder, want ik ben geen sociaal dier en worstel met praatjes over het weer en andere conventies. Zelfs mijn zoon Leander zei in de documentaire Raymond! dat contact met mij maken moeilijk is, tenzij we samen muziek spelen. Waarschijnlijk ben ik daarom ook zo voldaan wanneer iemand me bedankt voor een liedje of een optreden. Misschien maakt het intens geven in de muziek mijn stugheid op andere vlakken goed.”