‘In de liefde zijn we allemaal narcisten’: seksuologe Chloé De Bie rekent af met clichés in nieuw boek

‘Ben ik wel normaal?’ Het is een vraag die klinisch seksuologe en relatietherapeute Chloé De Bie zowat elke dag hoort. Deze prangende vraag vormde de inspiratie voor haar nieuwste boek, ‘Op Zoek Naar Liefde,’ waarin ze op een wetenschappelijke en verfrissende manier afrekent met clichés over liefde, seks en gevoelens. ‘De ware liefde vind je niet, die maak je.’

Haar eerste boek, ‘En ze leefden nog lang en gelukkig‘, ging over de onvermijdelijke valkuilen van de liefde, zoals uitdagingen waar elk koppel vroeg of laat mee wordt geconfronteerd. In ”Op zoek naar liefde’ maakt de klinisch seksuologe komaf met clichés waar mensen voortdurend mee geconfronteerd worden en helpt ze jouw liefdesleven – single of niet – vooruit aan de hand van praktische en bruikbare tips.

Waarom struikelen tegenwoordig zoveel mensen in de liefde?

DE BIE: ‘Na mijn eerste boek viel het me op dat veel mensen, als het op liefde aankomt, vastlopen. En dat begint allemaal bij onze perceptie van liefde. Vroeger trouwden we voor status of om economische redenen, dat was toen een soort ideaal. Maar door de eeuwen heen is dat veranderd naar trouwen voor de liefde. Het probleem is dat we daardoor torenhoge verwachtingen hebben. Of we nu in een relatie zitten of single zijn, we stellen extreem hoge eisen aan onze (potentiële) partner. Dat betekent ook dat we meteen alles willen. En als dat niet lukt, gaan we overdenken. “Moet ik met mijn partner nog wel samenzijn?”, “Is mijn partner wel goed genoeg?” of “Vertoont ze geen red flags?” Het valt mij op dat er behoorlijk wat verwarring bestaat over liefde.’

Leggen we voor onszelf de lat ook niet te hoog?

‘Absoluut. Hoe vaak hoor je niet de uitspraak: “Je moet eerst van jezelf houden voordat iemand anders van jou kan houden”? Ikzelf word ook vaak geconfronteerd met de vraag: “Hou je echt genoeg van jezelf?” De wereld lijkt te hameren op zelfverbetering. En dat is zeker niet slecht, in mijn boek besteed ik een heel hoofdstuk aan zelfliefde met praktische oefeningen en tips. Maar zelfliefde is geen absolute voorwaarde om liefde te ontvangen van anderen. Ik ben er stellig van overtuigd dat je van jezelf gaat houden als je het gevoel hebt dat anderen dat ook doen. Dat zegt de wetenschap trouwens ook!’

Hoe zouden we volgens jou de liefde dan wel moeten benaderen?

‘Als je momenteel niet in een relatie zit, draait het eigenlijk om de moed om te reflecteren over wat je verwacht van relaties. We verwachten vaak dat de ander fantastisch is, maar wie ben je zelf eigenlijk? Wat zijn je prioriteiten? Het is essentieel om een work-it-out mindset te hebben, en dingen te willen oplossen, in plaats van te geloven in de soulmate-mythe.’

De ware liefde, bestaat dat?

‘Ik geloof niet zozeer in het concept van de “ware liefde” die je vindt, maar eerder dat je die liefde samen opbouwt. We worden gebombardeerd met films, series, sprookjes en clichés die je doen geloven in liefde op het eerste gezicht die voor eeuwig en altijd duurt. Maar het is niet zo eenvoudig. Als je je relatie als vanzelfsprekend beschouwt, gaat die onvermijdelijk doodbloeden.’

‘Ik hoor bijvoorbeeld vaak: “Ik heb geen zin in mijn partner. Hoe komt dat? Wat is er mis met mij?” Maar wat mensen niet weten is dat spontaan zin krijgen vrij uitzonderlijk is. Je moet daar tijd voor maken. Priori-teit, seksuali-teit, intimi-teit. ‘t Is een stomme woordspeling, en het klinkt misschien wat zweverig, maar het is superbelangrijk dat je tijd maakt voor je relatie.’

De toon van je boek komt alleszins niet over als zweverig. Vooral niet met die stevige uitspraken, zoals ‘in de liefde zijn we allemaal narcisten’.

‘Ja, het klinkt behoorlijk intens, hè? (lacht) Maar eigenlijk zijn we allemaal een beetje narcistisch als het om liefde gaat, omdat we op zoek zijn naar gelijkenissen. Het begint al in de puberteit, wanneer we iemand willen vinden met dezelfde hobby’s en interesses. Wetenschappelijk onderzoek wijst zelfs uit dat we verliefd worden op wat we kennen, zoals mensen die op onze ouders lijken of zelfs op onszelf. Soms gaan we nog een stapje verder en kiezen we partners met dezelfde gelaatstrekken als wij. Ook in de hedendaagse datingwereld willen we iemand vinden die op ons lijkt, want dat voelt vertrouwd en veilig. Het zit gewoon in onze biologie.’

‘Dus ja, het is een gedurfde uitspraak, maar dat komt door de negatieve lading van het woord narcist. Want ironisch genoeg moeten we in onze samenleving onszelf graag zien, maar ook weer niet té graag. We gebruiken het woord narcisme vaak te pas en te onpas, we bestempelen onze ex-partners veel te snel als narcisten of noemen ze zomaar ‘toxisch’. Dat is zorgwekkend.’ 

Zijn we niet allemaal af en toe een beetje toxisch? 

‘Jawel, en dat is normaal. In mijn boek wijd ik een hoofdstuk aan tekenen van toxische relaties en zeg ik ook uitdrukkelijk: mogelijk herken je er een aantal van. Dat is logisch, geen enkele relatie is perfect. Het komt weleens voor dat we toxisch reageren. En zolang dat met mate is, hoeven de alarmbellen niet meteen af te gaan. Uiteraard zijn er partners en relaties die wel toxisch zijn, maar tegenwoordig slaan we daar een beetje in door. We plakken zwaar beladen termen op alles wat licht buiten ons referentiekader valt. Ook als dat compleet onterecht is.’

Waarom maken wij die denkfout? 

‘Dat komt doordat het onderscheid tussen ‘de norm’ en ‘normaal’ lijkt te vervagen. De norm is een soort regel die aangeeft wat de meerderheid als gebruikelijk beschouwt in een bepaalde situatie. Dus als de meerderheid van de mensen bijvoorbeeld hetero is, dan wordt dat als de norm beschouwd.’ 

‘Maar stel dat je aseksueel bent. Dat maakt je niet abnormaal, je bent nog steeds een normale variatie. Het komt gewoon iets minder voor dat mensen aseksueel zijn. Of neem anale seks als seksueel voorbeeld. We weten dat het vaak voorkomt en dat mensen nieuwsgierig zijn naar anale seks. Is het de norm? Nee. Maar het is wel normaal. Hetzelfde geldt voor zaken als masturberen in een relatie, publiekelijke seks of bepaalde fantasieën. Het zijn allemaal taboes omdat die zaken niet binnen de norm vallen. Maar ze zijn wel degelijk normaal.’

Hadden we dit boek maar toen we op de middelbare school zaten!

‘(lacht) Ik heb zelf veel geleerd door dit boek te schrijven. Als je het nieuws volgt, merk je dat seksuele voorlichting op scholen een hot topic is. De leerdoelen verschuiven en scholen lijken een beetje terughoudend te zijn over dit onderwerp. En dan heb je die extremistische groepen die ertegen protesteren, wat ik echt niet begrijp. Met goede seksuele voorlichting, vanaf de kleuterschool, kunnen we heel wat problemen voorkomen, zoals grensoverschrijdend gedrag of onbeschermde seks. Dat zeggen talloze studies.’

‘In mijn praktijk zie ik eigenlijk niets anders dan mensen die amper seksuele opvoeding hebben gehad. Het is echt opmerkelijk. Het benadrukt alleen maar hoe belangrijk het is om hier serieus aandacht aan te besteden.’

Op zoek naar liefde, Chloé De Bie, Uitgeverij Pelckmans, € 24,50.