Nog niet zolang geleden waren sportclubs voor vrouwen een niche, maar de laatste jaren is dat helemaal veranderd. Op TikTok is #WomensOnlyGym erg populair en Decathlon bestempelde het fenomeen als de ultieme trend. En die staat centraal in de nieuwe Be Comfortable-campagne van Basic-Fit.

Maakte jij al eens ‘gymtimidatie’ mee? Dit neologisme combineert ‘gym’ en ‘intimidatie’ en verwijst naar de angst en onzekerheid die vrouwen soms ervaren door de aanwezigheid van onbekende fitnessapparatuur en andere sporters die als meer ervaren of competent worden beschouwd. Uit een gezamenlijke studie van het internationale onderzoeksbureau Memo2 en onderzoeksbureau Neurensics blijkt dat drie op de tien sporters last hebben van dit fenomeen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door interne factoren zoals een gebrek aan zelfvertrouwen, ervaring en bekendheid met fitnessapparatuur. Daarnaast spelen externe factoren zoals angst voor kritiek of ongewenste aandacht ook een rol, aldus Basic-Fit.

Uit een ander onderzoek bij 1000 vrouwen blijkt dat maar liefst 65% van hen niet durfde naar de fitness te gaan uit angst om beoordeeld te worden. Een andere enquête, uitgevoerd door The Gym Group bij 3000 Britse deelnemers, bevestigde deze trend. Opvallend was dat 32% van de vrouwen intimidatie op de sportschool als grootste belemmering zag om lid te worden. Daarnaast gaf 53% van de vrouwen aan niet te durven beginnen uit angst om lycra-kleding te moeten dragen, en 43% voelde zich onzeker over het uiterlijk tijdens het sporten. Deze factoren dragen allemaal bij aan wat experts de “gender exercising gap” noemen, wat vergelijkbaar is met de loonkloof tussen mannen en vrouwen.

Mannen sporten wekelijks gemiddeld 60 minuten meer dan vrouwen. Daar zijn verschillende redenen voor, zoals de traditionele rolverdeling in heteroseksuele relaties, waarbij mannen meer tijd hebben om te sporten. Maar ook het feit dat vrouwen zich onveilig voelen in de openbare ruimte speelt hierbij een rol. Maar liefst 70% van de vrouwen zegt bijvoorbeeld te stoppen met joggen in de winter door het gebrek aan goede verlichting. Een ander probleem is de “gender enjoyment gap“. Onderzoek van This Girl Can in het Verenigd Koninkrijk heeft aangetoond dat 2,4 miljoen mannen sport als plezieriger ervaren dan vrouwen. Deze gevoelens van onzekerheid, ongemak en onveiligheid kunnen worden aangepakt door meer exclusieve sportruimtes te creëren voor vrouwen, zodat sporten een plezierige ervaring kan worden.

Geen echte discriminatie

Toch vallen de women-only gyms niet bij iedereen in de smaak. In 2013 stond Basic-Fit voor de rechter omdat hun Ladies Only club in Luik volgens een mannelijke klant discriminerend was. Health City, de moedermaatschappij van Basic-Fit, zei daarop dat mannen nog steeds toegang hadden tot andere vestigingen van de groep. De zaak leidde tot een debat over gelijkheid en diversiteit in de sportwereld. Voorstanders benadrukten de behoefte aan veilige en comfortabele ruimtes voor vrouwen, terwijl critici vonden dat het de gelijkheid ondermijnde.

Het betoog van Health City wist de rechter niet te overtuigen. De fitnessketen werd veroordeeld tot een morele schadevergoeding van 1300 euro. Deze uitspraak werd echter in hoger beroep teruggedraaid, waarbij de rechtbank oordeelde dat aparte fitnessruimtes voor mannen en vrouwen niet discriminerend zijn, gezien de verschillen in lichaamsbouw tussen beide geslachten.

Tien jaar later blijkt de women-only fitnesszaal een groot succes te zijn. Op dit moment telt België 14 ‘Ladies Only’ sportscholen en het aantal initiatieven neemt toe: van Curves en Stadium ELLE in Brussel tot JLadySports en Lioness Bootcamp in Antwerpen.

Zweten zonder oordelen

In Luik bestaat sinds kort ook Re.Belle, een concept van voormalig Miss België Noémie Happart. Na geconfronteerd te zijn met ongepaste blikken en opmerkingen, besloot Noémie vrouwen een plek te bieden waar ze zich veilig kunnen voelen. “Het is belangrijk om coaching aan te bieden die is afgestemd op het lichaam en de behoeften van vrouwen, maar ook op bepaalde levensfasen, zoals zwangerschap, postpartum en andere”, vertelt Noémie. “Het feit dat het een women-only gym is, is ook geruststellend voor degenen die aarzelen om de stap naar de fitnesszaal te zetten.”

Noémie zegt altijd het gevoel te hebben gehad dat ze de oefeningen niet correct uitvoerde, ze was bang om fouten te maken en dat mensen haar zouden zien en beoordelen. “Een intiemere sfeer helpt vrouwen om los te laten.”

Meer focus

Dat is een gevoel dat Chloé Merckx, een 23-jarige communicatiestudente uit Brussel, ook deelt. “Ik heb een hekel aan teamsporten omdat ik mezelf niet graag vergelijk met anderen”, vertelt Chloé. Daarom heeft ze de gemengde fitnesszalen verruild voor de veilige omgeving van een women-only sportclub, waar ze haar aandacht volledig op zichzelf kan richten.

Chloé verstopt zich niet meer in een hoekje om haar buikspieren te trainen of squats te doen. In plaats daarvan voelt ze zich nu “comfortabeler, durft ze meer uit te proberen en maakt ze zich de ruimte volledig eigen.” Omdat de women-only fitnesszalen nog schaars zijn, gaat Chloé soms nog steeds naar gemengde fitnesszalen, waar ze meteen het verschil merkt: “Ik probeer dan zo snel mogelijk klaar te zijn. Als vrouwen willen trainen in een vrouwvriendelijke omgeving, moeten ze vaak een flinke afstand afleggen.”

#WomensOnlyGym

“Sporten behoort tot de vrijetijdsactiviteiten waar genderstereotypen het sterkst aanwezig zijn”, benadrukt het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Zo blijkt dat in de Europese Unie mannen vaker aan sport of andere fysieke activiteiten deelnemen dan vrouwen. 

Is deze ongelijkheid aan het verminderen? Op TikTok is de hashtag #WomensOnlyGym meer dan 20 miljoen keer gedeeld. Decathlon noemt het dé fitness-trend van het moment. En volgens een onderzoek dat in de herfst van 2022 is gepubliceerd in het tijdschrift Psychology, onderscheiden deze sportscholen zich van gemengde alternatieven doordat “vrouwen zich er comfortabel voelen”. Een essentiële voorwaarde voor elke sportactiviteit, dus.