In een wereld waar sociale media ons dagelijks leven domineren, biedt het Nederlandse initiatief Mei Social Vrij een verfrissend alternatief: een maand lang bewust offline gaan. Het doel? Stilstaan bij je digitale gewoontes en ontdekken wat er gebeurt als je je aandacht terugpakt.
Scrollen tijdens het tandenpoetsen, swipen op de trein, nog snel een story checken voor het slapengaan – sociale media zijn voor velen een automatisme geworden. Het Nederlandse initiatief Mei Social Vrij wil dat patroon doorbreken en roept mensen op om in mei een maand lang geen sociale media te gebruiken. Niet uit nostalgie naar een pre-internettijdperk, maar als bewuste keuze voor meer rust, focus en echte aandacht.
Gekluisterd aan het scherm
Uit onderzoek van het RTL Nieuwspanel blijkt dat 43 procent van de Nederlandse socialmediagebruikers moeite heeft om hun gebruik binnen de perken te houden. 14 procent noemt zichzelf verslaafd. Ook in België zijn de cijfers opvallend. Volgens de recentste SMI Barometer van Arteveldehogeschool gebruikt 69,6 procent van de 16- tot 39-jarigen dagelijks Instagram, gevolgd door WhatsApp (69,4%), Facebook (67,1%) en TikTok (vooral populair bij jongeren tot 24 jaar). Voor veel Belgen is ‘even offline gaan’ dus allesbehalve vanzelfsprekend. Wie weet kan deze uitdaging van onze noorderburen ook ons inspireren?
Haat-liefdeverhouding met sociale media
Het initiatief werd opgericht door de Nederlanders Rutger Wessels en Jan Bruin, die mensen willen helpen een gezondere band met sociale media en hun smartphone te ontwikkelen. Ze schreven online journaliste Janna Nieuwenhuijzen aan van stichting Jong Belezen en zij schaarde zich mee achter het project. ‘Ik heb een haat-liefdeverhouding met die platforms. Hoewel ik social media ‘nodig heb’ voor mijn werk, voelt de content vaak oppervlakkig en polariserend – en na een lange scrollsessie blijf ik meestal leeg en vies achter’, schrijft ze op de website van Mei Social Vrij.
In 2024 deden al zo’n 1500 mensen mee. Uit een enquête blijkt dat 64 procent van de deelnemers het een volledige maand volhielden. 30 procent gaf toe af en toe toch niet te kunnen weerstaan aan de verleiding. Dit jaar zijn er op het moment van schrijven al meer dan 1300 aanmeldingen. De deelnemers willen hun gewoontes bewust doorbreken tijdens de digitale detox.
Lees ook: Zo maak je meer tijd om te lezen: 8 tips om af te kicken van je smartphone
Het goede voorbeeld
In een opiniestuk voor Trouw schrijft initiatiefnemer Jan Bruin dat we vaak wakker liggen van het social media-gebruik van jongeren, maar dat ook volwassenen aan hun smartphone verknocht zijn. Als we willen dat de jeugd afkickt van schermen, moeten volwassenen het goede voorbeeld geven vindt hij: ‘Ja, het social media-gebruik van veel jongeren is beangstigend. De weergaloze dramaserie Adolescence maakt de beangstigende online (en offline) wereld van pubers invoelbaar. Maar de serie schept ook een volstrekt onrealistisch beeld van het digitale gedrag van volwassenen anno 2025. Ouders van halverwege de veertig die een telefoon echt alleen gebruiken om met hun zoon te appen, laat mij ze maar eens zien. Een echte 13-jarige komt regelmatig thuis bij een scrollende en giechelende vader die hem totaal niet opmerkt.’
Of je het nu voor jezelf doet of voor de jongeren in je leven, een maand zonder sociale media kan volgens de Mei Social Vrij-oprichters meer rust en focus brengen. Klinkt best aanlokkelijk, toch?
Lees ook: ‘Geen bewijs dat verbod op smartphones het welzijn van leerlingen verbetert’