Dagboek van een debuutauteur: ‘De seksscènes? Ongemakkelijk, vindt je zus’
Een boek schrijven: hoe begin je er in godsnaam aan? Knack Weekend-redacteur Jorik Leemans bracht recent zijn debuutroman Veronderstellingen uit na vier jaar schrijven, schrappen en herschrijven. Naar aanleiding van Boektopia schrijft hij een persoonlijk relaas over daten met uitgevers en lege signeertafels. ‘Met een beetje geluk deel je in de verkoopcijfers van Sally Rooney.’
Proloog
Als kind werd je verteld: er is voor alles een eerste keer.
Voor het eerst op kamp met de jeugdbeweging, zeven dagen lang een propere onderbroek vissen uit zorgvuldig voorbereide kledingzakjes. De eerste keer een vliegtuig op, richting Italië, de wereld onder je voeten en een knoop in je maag. Voor het eerst alleen met de fiets naar school na een laatste keer geoefend te hebben met je ouders (ook al is het is min of meer gewoon de straat oversteken).
Wat je niet werd verteld: er is voor alles één eerste keer. Je kunt je eerste kus niet overdoen, noch je eerste pintje opnieuw proeven. Er is geen generale repetitie voor een eerste indruk.
Hier ben je dan.
Vier jaar voor publicatie
Na een kwartier joggen zit je bezweet op een bank in het park met een kramp in je kuit. Genoeg gesport voor dit jaar. Je begint te doen wat je al sinds je kindertijd het liefst doet: verhalen verzinnen bij mensen die passeren. Plots groeit er een idee in je hoofd. Mensen laten zich wel vaker leiden door veronderstellingen, maar wat als je daar te ver in gaat? Bij thuiskomst eet je een pompelmoes en zet je je eerste woorden op papier omdat er misschien – misschien – iets in zit.
Je wilt geen veronderstellingen maken.
Drie jaar voor publicatie
Een uitgeverij mailen is als online daten: je doet je best om jezelf zo goed mogelijk te presenteren bij het digitale paringsritueel. Maandenlang heb je geschaafd aan dezelfde alinea’s die deze potentiële partners zullen lezen, als ze je al opmerken tussen de vele andere aanbiedingen. Met je hart in je keel schrijf je twee uitgeverijen aan. Dan is het wachten: is het een match?
Drie maanden later. Je bent aan het schrijven, dat is je werk, dat zal ook zonder roman je werk blijven, tot plots je scherm oplicht door een notificatie. ‘Wij hebben uw manuscript met belangstelling gelezen’, schrijft iemand die zichzelf achter de naam Redactie Fictie verstopt. ‘Helaas moeten wij u zeggen dat wij van oordeel zijn dat uw werk niet past in ons fictiefonds. In de hoop dat u elders onderdak zult vinden voor uw werk.’
De andere uitgeverij koos voor ghosting. Je hebt even genoeg van blauwtjes lopen, bergt je premature manuscript tijdelijk op. Het witte blad op je laptop moet immers ook vol raken. Je moet schrijven, dat is je werk, dat zal ook zonder roman je werk blijven.
Eén jaar voor publicatie
Een vriendin stuurt je de link door voor een schrijfwedstrijd voor debutanten. Dankzij dankbare feedback van een andere uitgever zul je uiteindelijk in de top twintig raken en persoonlijk antwoord ontvangen in plaats van een standaardmail. Teleurstelling voelt zachter als ze verpakt wordt in een beetje hoop.
Je hebt bovendien al een afspraak bij een uitgeverij die je ook aan het begin van de zomer hebt gemaild en interesse toonde. Terwijl J. wat water voor je gaat halen, staar je naar de twee werken van Rinus Van de Velde die je vanuit de glazen vergaderzaal ziet hangen. ‘Ik wil alvast even nuanceren dat dat niet representatief is voor wat we auteurs kunnen betalen’, lacht de uitgever. Haar onomwonden eerlijkheid doet je schouders ontspannen.
Met een glimlach overloopt J. de synopsis die je doorstuurde en geeft ze waardevolle feedback die je zin geeft om verder te schrijven. Bovendien plant ze meteen een volgende afspraak in en krijg je een definitieve deadline in mei. Het is tijdens het voorjaar dat de laatste pagina’s zullen moeten ontspruiten.
De komende maanden zul je schrijven, schrappen en herschrijven. Je zult een studio met zicht op zee huren om een week lang focus te houden want je bent een cliché. Je zult feedback van je lief en vrienden aanvaarden dan wel naast je neerleggen want je bent koppig. Je zult twijfelen aan jezelf want je bent een debutant. Je bent eindelijk een debutant.
Eén maand voor publicatie
Op de cover van je boek probeert iemand naarstig om niet te verdrinken. Je probeert hetzelfde wanneer mensen je vragen waarover het boek zal gaan. Hoe vertelt een auteur over een roman zonder zijn verhaal al van de pagina’s te rukken?
Binnenkort ligt je naam duizendvijfhonderd keer in een magazijn, om daarna stapsgewijs verspreid te worden via boekhandels en webshops. Op je rekening prijkt een voorschot dat je uitbetaald kreeg. Je durft het nog niet uit te geven omdat je verwacht dat de uitgeverij het elk moment kan terugvragen. Hier hing de verborgen camera, daar keek een publiek geamuseerd toe, start de lachband!
Pas als je een exemplaar in handen zult hebben, zul je het zelf geloven. Enkel toevertrouwd aan papier zal het verhaal bestaan.
D-Day
De bel gaat. Je filmt hoe de postbode je een pakje aanreikt. Een unboxing video blijkt ook in de literaire wereld een goed werkend format, zo had de marketeer van de uitgeverij je verzekerd. In je handen houd je de kersverse boorling die de drukkerij heeft gebaard. Terwijl je oren gloeien lijkt op straat de wereld gewoon verder te gaan. Geen vuurwerk, geen overwinningsmarsen.
Een vriend stuurt een foto door vanuit de boekhandel. Je ziet je roman liggen tussen die van gerespecteerde schrijvers. Per verkocht exemplaar zal je rekening gespijsd worden met twee euro. Je zoekt op hoe die hele FIRE-beweging ook alweer werkt.
Die namiddag beluister je een podcast met een auteur die recent ook een nieuw boek uitbracht. Hij strooit vlotjes met citaten van invloedrijke schrijvers. Hoewel auteurs op papier zoveel mogelijk eigen vondsten moeten neerpennen, dienen ze in interviews zoveel mogelijk die van voorgangers te herkauwen. Het maakt hun werk in zekere zin verbonden. Misschien moet je dringend wat citaten van Hannah Arendt en Hugo Claus blokken, of toch op zijn minst een oneliner van Sally Rooney. Met een beetje geluk deel je in haar verkoopcijfers.
Eén week na publicatie
Gisteren was het de officiële lancering. Je vulde een boekhandel met vrienden, familie en collega’s. Anderhalf uur lang signeerde je hetzelfde boek met oranje achterflap. Een roman schrijven leek heel wat vlotter te gaan dan telkens opnieuw een gevatte of persoonlijke boodschap te moeten neerpennen.
Vandaag lijk je niet uit bed te raken. Je voelt je overstelpt door liefde. Dat klinkt wollig, maar het is beter dan een kater. Mogelijks kon het alsnog aan de cava liggen, maar de hele avond lijkt in een soort dromerige waas te hangen. Je herleest de speech van je lief en hoopt dat je boek evenveel complimenten zal krijgen.
De eerste reacties zijn positief. Het zijn je ouders, ze kunnen ook weinig anders. In een recensie wordt er gesproken over een beloftevol romandebuut. Je zus geeft aan dat ze de seksscènes ongemakkelijk vond. Nochtans had je uitgever gezegd dat de hardste kritiek nooit uit eigen rangen komt.
Epiloog (oftewel één maand na publicatie)
In het kader van een boekenproject vraagt je hoofdredacteur of je geen tekst wilt schrijven over debuteren. Over die nieuwe eerste keer. Je besluit je verslag in de je-vorm te schrijven om de ongemakkelijke egotrip toch ietwat binnen de perken te houden.
Volgende week zit je een uur lang aan een lege tafel. Tenminste, als je veronderstellingen kloppen. Terwijl andere auteurs op Boektopia zichzelf een polsfractuur zullen signeren, ga je al blij zijn als je lief even passeert.
Intussen weet je: schrijven is jezelf langzaamaan blootgeven. Het is putten uit herinneringen, al dan niet bijgekleurd. Het is rare bedenkingen de wereld insturen, verstopt achter een klein leger personages. Het is je innerlijke exhibitionist naar buiten laten, zwierend met de intiemste delen. Op citaten.net (ongetwijfeld de bron van alle auteurs) vind je een quote van Claus die het mooi samenvat. ‘Literatuur wordt door zieken gemaakt. Wie gezond is, schrijft geen boeken.’
Je had het zelf niet beter kunnen zeggen.
Veronderstellingen van Jorik Leemans in het kort:
Het belooft een luwe zomer te worden voor de negenentwintigjarige Boris, die de camping aan zee van zijn oom moet overnemen. Wanneer onverwacht een oude jeugdliefde opduikt, neemt een onverwerkt verleden het over van de rede. Algauw worden verdrongen herinneringen opgerakeld, en dreigen waarheid en wens gevaarlijk te overlappen.
‘Fris en verrassend tot op het einde, ondanks de soms zware thematiek. Goed geschreven, relevante literatuur van eigen bodem’ – Feeling
‘Een broeierig romandebuut’ – Knack Focus
‘Met open mond gelezen en hier en daar een adempauze nodig gehad’ – Flair
Veronderstellingen, 22 euro, verschenen bij Pelckmans
Jorik Leemans signeert op woensdag 30 oktober van 15u tot 16u op Boektopia in Kortijk Xpo. Boektopia loopt van 26 oktober tot 03 november.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
