11 november, Nationale Vrouwendag: is dat in 2017 nog nodig?

Elk jaar organiseert Furia op 11 november de Nationale Vrouwendag. Is dat nog nodig? Het is een veelgestelde vraag. Het antwoord ligt in de staalkaart van de berichtgeving van de afgelopen weken.

Geweld is een dagelijkse realiteit. Onder de hashtag #Metoo getuigden vele vrouwen wereldwijd over seksuele intimidatie en seksueel geweld. Ook in België. Geweld op vrouwen is tot op vandaag universeel: van partnergeweld in de slaapkamer tot intimidatie op straat of grensoverschrijdend gedrag op het werk.

Alleen al de Belgische cijfers spreken boekdelen. Volgens cijfers van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM) zijn er gemiddeld 19 aangiftes per dag van verkrachting of schending van de eerbaarheid.

11 november, Nationale Vrouwendag: is dat in 2017 nog nodig?

En dat is nog maar het topje van de ijsberg, want de meeste slachtoffers doen geen aangifte. In twee derde van de gevallen is de dader een bekende van het slachtoffer. Eén op zeven vrouwen heeft te maken met partnergeweld. Vrouwen zijn de belangrijkste slachtoffers van ernstig en langdurig geweld in familiekring.

Machtsongelijkheid tussen vrouwen en mannen

Uiteraard is er nood aan meldpunten waar slachtoffers in alle vertrouwen hun verhaal kwijt kunnen, laagdrempelige centra met getrainde professionals om slachtoffers goed op te vangen en een juridisch arsenaal om daders te bestraffen. Maar alleen hiermee roeien we geweld op vrouwen niet uit. Geweld op vrouwen staat nooit los van de machtsongelijkheid tussen vrouwen en mannen in de hele samenleving.

Discriminatie tiert welig op de arbeidsmarkt

Neem nu de arbeidsmarkt. Daar zijn veelvuldige en meervoudige discriminaties schering en inslag. Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen meldde eind oktober dat maar liefst drie op vier werkende vrouwen geconfronteerd wordt met discriminatie of spanningen op het werk als gevolg van hun zwangerschap. De loonkloof tussen vrouwen- en mannen bedraagt nog altijd ruim 20%.

Jaar na jaar bengelt België aan de staart van Europa wat betreft de tewerkstelling van mensen met migratieachtergrond. Sekse versterkt die etnische kloof. Vrouwen met een migratieachtergrond hebben nog niet half zoveel kans op werk als Belgische vrouwen. Cijfers over de tewerkstelling van vrouwen met een beperking zijn er niet eens.

Een krachtdadige aanpak van discriminatie en racisme

Rekenen op slachtoffers van discriminatie om zelf een klacht in te dienen, is een zwaktebod. De handhaving van de huidige anti-discriminatiewetgeving rust zo alleen op hun schouders.

De zelfregulering op Vlaams niveau mist de nodige garanties. Daarom moet de sociale inspectie de mogelijkheid krijgen om proactief praktijktests en mystery calls uit te voeren.

Het is ook hoog tijd om komaf te maken met het hoofddoekenverbod dat in de meeste scholen en op veel werkplekken, zowel in de publieke als private sector, bestaat. Dat verbod is niet alleen een bron van specifieke discriminatie van moslimvrouwen.

Het gaat ook in tegen het feministische principe van het recht op zelfbeschikking van vrouwen. Een principe dat trouwens ook wat abortus betreft niet verworven is, aangezien abortus nog niet uit het strafrecht is gehaald.

Stereotiepe rolpatronen

In deze Sintenperiode spat het roze en blauw weer van de pagina’s van de speelgoedfolders. Stereotypen zijn niet onschuldig. Ze beïnvloeden studie- en beroepskeuzes en de taakverdeling thuis. Hoog tijd om de kritische reflectie op gender, de manier waarop ideeën over vrouwelijkheid en mannelijkheid de samenleving vorm geven, expliciet in de eindtermen voor het onderwijs op te nemen.

De nieuwe man of bumperpapa ten spijt beweegt er nauwelijks iets op het thuisfront. Het merendeel van het huishouden en de zorg blijft op de schouders van vrouwen terechtkomen.Zelfs tienermeisjes doen al meer huishoudelijk werk dan jongens. Zo wat de helft van de Vlaamse vrouwen werkt deeltijds en betaalt hiervoor de prijs na echtscheiding of bij pensioen.

Pensioenkloof

Na de loonkloof volgt dan ook een nog grotere pensioenkloof. Vrouwen zijn oververtegenwoordigd bij de lage pensioenen. De recente pensioenhervormingen raken iedereen met een onderbroken loopbaan. Dat zijn niet enkel maar wél heel vaak vrouwen.

Plannen die nu door de huidige regering gesmeed worden, zoals het pensioen met punten, het bepalen van de zware beroepen, de modernisering van de “gezinsdimensie”, de afbouw van gelijkgestelde periodes… gaan verder in diezelfde richting, waarbij vooral vrouwen de rekening gepresenteerd zullen krijgen.

Gender Gap

Het is dan ook geen toeval dat België voor het tweede jaar op rij zakt in de Global Gender Gap Index. Het zou een eerste stap zijn als de regering minstens haar eigen wetten zou toepassen. De wet op de gendermainstreaming van 2007 verplicht om vooraf te toetsen welke effecten beleid zal hebben op de positie van vrouwen en mannen.

Dat voornemen staat ook in het regeerakkoord, specifiek voor de sociaaleconomische hervormingen. In praktijk blijft het evenwel dode letter.

Beter dan op het eind van de rit bijsturen, is om van meet af aan de dingen anders aan te pakken. Zo biedt arbeidsduurverkorting voor iedereen de beste garanties om betaald werk, zorg, engagement en vrije tijd op elkaar af te stemmen. En dat niet alleen voor vrouwen én mannen, maar ook voor alleenstaande ouders.

Strijd loont

De hefbomen voor verandering zijn er. En blijven kloppen op dezelfde nagel loont. Zo werden de multidisciplinaire zorgcentra voor slachtoffers van seksueel geweld waarvoor al gepleit werd op de Vrouwendag van 2011, zonet als pilootproject gelanceerd in drie steden. Het komt er nu op aan om ze te bestendigen en uit te rollen over heel Vlaanderen.

Strijdbare Vrouwendagen blijven nodig. Om te inspireren en aan te zetten tot actie. En waar alle v/m/x die de strijd tegen seksisme genegen zijn welkom zijn.