Het presidentieel debat tussen Hillary Clinton en Donald Trump toonde meer dan de standpunten van de democratische en de republikeinse kandidaat. Het was een knap staaltje manterrupting.
We schreven eerder al over mansplaining, een fenomeen dat verwijst naar een situatie waar een man zich geroepen voelt om ongevraagd uitleg te geven en zo indruk te maken door zijn kennis te illustreren. Bonuspunten als de mansplainer in kwestie eigenlijk niet zo heel veel weet over het onderwerp, en wanneer de uitleg gericht is aan iemand die evenveel (of meer) expertise ter zake heeft. Manterrupting is een techniek van mansplaining, waarbij de man de vrouw onderbreekt.
Vox telde het aantal keer dat Clinton onderbroken werd door Trump en kwam tot de conclusie dat Trump Clinton 51 keer had onderbroken, terwijl Clinton Trump slechts 17 keer de mond snoerde.
Noot: Het moet geschreven dat onderbrekingen een ingewikkeld onderwerp van de sociolinguistiek zijn – zo meldt ook Vox. Gender is immers niet de enige factor die onderbrekingen in de hand werkt- de sociale status of de culturele achtergrond van een individu zijn ook van belang. Soms zijn onderbrekingen bedoeld om je dominantie te laten gelden of om een conversatie te sturen, maar ze kunnen ook een vorm van aanmoediging zijn.
Bovendien heeft moderator Lester Holt zich vaker gemengd in het debat wanneer Trump aan het woord was dan wanneer Clinton haar betoog voerde, al had dat waarschijnlijk meer te maken met Trumps agressie en gebrek aan respect voor de regels van het debat.
Je kan daarnaast ook argumenteren dat Trump “gewoon beter is in debatteren”, maar al het bovenstaande in acht genomen is het toch niet toevallig dat de man de vrouw het zwijgen oplegt. Sterker: het is een zodanig veelvoorkomend fenomeen dat er talloze studies aan vooraf gingen met de hoop te kunnen bewijzen dat de klagende vrouwen ongelijk hadden.
In tegenstelling tot wat bepaalde volkswijsheden ons willen doen geloven wijst communicatiewetenschappelijk onderzoek namelijk uit dat mannen het hoge woord voeren in gemengde groepen. Vrouwen worden twee keer zo vaak onderbroken als mannen, tijdens vergaderingendomineren mannen 75% van de interactie, en in academische context spelen er verschillende mechanismes die vrouwen ontmoedigen om actief te participeren in klassikale discussies, en als vrouwen dan toch het woord nemen, worden ze zelden geloofd.
Dat vrouwen zo vaak de mond worden gesnoerd -zelfs op de hoogste niveaus- is een zo veelvoorkomend en bijna in te calculeren probleem dat enkele vrouwen in de Amerikaanse toppolitiek hebben toegegeven dat ze een speciale techniek gebruikten om hun stem toch te laten gelden tijdens discussies in het Witte Huis. Wanneer er een vrouw een standpunt innam of een oplossing opperde, zorgde een andere vrouw aan tafel altijd dat die stelling nog eens herhaald werd en wees ze die toe aan de vrouw in kwestie met taalgebruik als “Zoals mevrouw X daarstraks al aanhaalde…”. Deze toppolitici hadden immers al te vaak meegemaakt dat ze ofwel genegeerd of onderbroken werden, ofwel dat een man op het einde van de meeting met de pluimen ging lopen.
Het is niet de eerste keer dat Clinton -statistisch gezien- verbaal het onderspit moet delven tegen haar mannelijke discussiepartner, en het zal zeker niet de laatste keer zijn. Wat haar capaciteiten als politica daarmee te maken hebben laten we voorlopig in het midden, maar dat haar geslacht daarin een grote rol speelt is onvermijdelijk. (KS)
