Kleding minder wassen is beter voor het milieu: hang de vuile was buiten

Negentig procent van de kleren in onze wasmand is nog niet vuil genoeg voor de machine. Wie ze toch wast, vergroot zijn ecologische voetafdruk gevoelig. The next big thing in modeland: je kleren níét wassen. Wij namen – geheel geurtjesvrij – de proef op de som.

Negentig procent van de kleren in onze wasmand is nog niet vuil genoeg voor de machine. Wie ze toch wast, vergroot zijn ecologische voetafdruk gevoelig. The next big thing in modeland: je kleren níét wassen. Wij namen – geheel geurtjesvrij – de proef op de som.

‘Moet je het niet per se wassen? Doe het dan niet. Dat is mijn vuistregel. Ik draag niet elke dag een schone beha. En ik steek niks in de wasmachine gewoon omdat het gedragen is. Ik ben ongelooflijk hygiënisch, maar van wassen ben ik geen fan. En al helemaal niet van de droogkuis.’ Aan het woord is modeontwerpster Stella McCartney. Nadat ze fel protesteerde tegen bont, leer en ongezonde lucht, viseert ze nu ook wasmachines. McCartney haalde haar vuistregel bij de klassieke Londense kleermakers op Savile Row, waar ze tijdens haar modestudie in de leer ging. ‘Een maatpak wassen, dat doe je niet. Je laat het vuil opdrogen en borstelt het er dan gewoon af’, vertelde ze zonder verpinken in hetzelfde interview in de Britse krant The Guardian.

250 euro per jaar

Stella McCartney staat niet alleen. Er is een hele beweging aan de gang die meent dat we onze kleren te vaak wassen, wat enorme gevolgen heeft. Want wassen vergroot je ecologische voetafdruk gevoelig: door het water- en energieverbruik en door milieuonvriendelijk wasmiddel dat in de riool belandt. Maar ook doordat je kleren sneller verslijten en je dus sneller nieuwe moet kopen.

Uit een onderzoek van energieleverancier Engie bleek dat Belgische gezinnen gemiddeld elke week vier à vijf wasmachines draaien. Op jaarbasis kost dat 40 kg wasmiddel, 14 m3 water en 230 kwh stroom, samen goed voor zo’n 250 euro. Als je die cijfers ziet, lijken we wel verslaafd aan wassen, en dat is waarschijnlijk ook zo. Niemand wil voor onhygiënisch versleten worden en wasmiddelreclames laten ons geloven dat kleren na één draagbeurt best verhuizen naar de wasmand. Pure culturele conditionering. Geparfumeerd wasmiddel doet je kleren weer lekker fris ruiken. Maar ze een uurtje buiten hangen heeft hetzelfde effect. Alleen zijn we dat een beetje vergeten. Je kleding in de diepvries steken biedt ook soelaas. Slechte geurtjes zijn afkomstig van bacteriën die door het zweten in je kleding gaan hangen, wanneer je ze bevriest gaan ze dood en verdwijnt de geur.

En dan hebben we het nog niet gehad over de stomerij. Het is je misschien ook al opgevallen: steeds vaker vermeldt het wasetiket ‘dry clean only’. Terwijl je het kledingstuk waarschijnlijk prima op lage temperatuur of op een handwasprogramma kunt wassen. Het is gewoon een manier van modemerken om niet verantwoordelijk gehouden te worden voor wasongelukken. Maar je kleren verslijten behoorlijk van een bezoekje aan de stomerij, en een regelmatige stomerijbeurt kost op den duur handenvol geld. Bovendien doen de chemicaliën die ze daar gebruiken om de vlekken uit je kleren te halen mens en milieu zeker geen deugd.

Don’t overwash

Het Care Label Project ageert tegen die trend. Dit initiatief is opgezet door modeontwerpers, modeproducenten, non-profitorganisaties en wasmachinefabrikanten. Onder andere de Belgische ontwerpster Doriane van Overeem (ex-La Cambre) doet mee, maar ook Adidas, AEG en Woolmark. Hun doel: ons opnieuw leren wassen. Daarvoor ontwikkelden ze nieuwe wasinstructies. Omdat de huidige, aldus het project, nog dateren uit de jaren 50 en niet zijn aangepast aan de moderne, veel geavanceerdere wasmachines. Ze maakten ook een nieuw waslabel waarop staat: ‘Don’t overwash’.

Ook H&M lanceerde vijf jaar geleden Clever Care, een eigen milieuvriendelijker waslabel met aanwijzingen als ‘Lower the temperature when washing’ en ‘Line dry more, tumble dry less’. Het doel: de levenscyclus van kleding verlengen én de milieu-impact beperken. De Zweedse keten organiseerde zelfs verschillende pop-ups onder de naam ‘H&M Take Care’ om shoppers te tonen hoe ze beter voor hun aanwinsten konden zorgen. Online vind je onder die naam nog een site vol (Engelstalige) filmpjes met tips en tricks. Ook op hun Belgische website hebben ze een volledige pagina gewijd aan ecologisch wassen. Zo schrijven ze dat je kleren wassen, drogen en strijken goed is voor 36 procent van de milieu-impact van een kledingstuk. Dat is niet niks. Als consument met een groen geweten wijzen we misschien iets te snel met de vinger naar de modemerken die niet zo duurzaam produceren. Maar eens je met het stuk de winkel uit bent, is het jouw verantwoordelijkheid om de voetafdruk beperkt te houden door het minder vaak te wassen en te strijken. Natuurlijk moet het soms de trommel in. Gelukkig zijn er tegenwoordig een hoop ecologische alternatieven voor de supermarktwasproducten. Zoals het Nederlandse merk Seepje, dat zeep maakt van speciale fruitschillen uit de Himalaya die natuurlijke zeep bevatten. En er bestaan ecologische wasbollen die zo’n honderd wasbeurten meegaan en vervolgens hervuld kunnen worden.

100 dagen, 1 hemd

Er staan ook een aantal ondernemers op die kleren zo maken dat je ze amper moet wassen, bijvoorbeeld omdat ze minder snel naar zweet ruiken. De Amerikaan Mac Bishop, oprichter van het merk Wool & Prince, is een van hen. Zijn ‘100 day challenge’ ging viraal op het internet. Honderd dagen na elkaar droeg hij hetzelfde hemd zónder het te wassen én zonder zijn job of zijn vrienden te verliezen. Hij vertelt: ‘Ik was net afgestudeerd en werkte als marketeer bij Unilever. Kortom: een corporate omgeving waar ik netjes voor de dag moest komen. Maar ik had een pesthekel aan wassen en strijken en de stomerij. Het ene kostte me te veel tijd, het andere te veel geld.’ En dus bedacht hij dan maar een hemd dat je maar drie keer per jaar moet wassen.

In 2013, op zijn 23ste, lanceerde hij Wool & Prince met een succesvolle Kickstarter-campagne die ruim tien keer zoveel opbracht als de beoogde 30.000 dollar. Het geheim is geen spitstechnologie, maar een eeuwenoud product: wol. ‘Eigenlijk bestond het product al. Het had gewoon rebranding nodig. Want wol kampte met negatieve connotaties: het kriebelt, het is duur en moeilijk te wassen. Door die misverstanden dragen we met z’n allen katoenen hemden die snel naar zweet ruiken en die je om de haverklap moet strijken. Daarom gebruik ik merinowol, wat niet te vergelijken valt met gewone wol. Bij een merinoschaap groeien er op een vierkante centimeter tien keer zo veel haren als bij een gewoon schaap. De haren zijn dunner en zachter. Als je er een stof van weeft, is die licht en ademend, warm in de winter en fris in de zomer. Bovendien neemt wol niet gauw nare geurtjes op, het is antibacterieel. Het kreukt niet en het is vuilafstotend. Tot slot gaat een wollen hemd tot wel zes keer langer mee dan een katoenen exemplaar omdat de vezels minder gauw breken en je dus minder snel gaatjes hebt’, vertelt Bishop ons aan de telefoon vanuit de Amerikaanse stad Portland.

Het einde van de okselvijver

Het klinkt veelbelovend, maar we nemen toch graag de proef op de som voor we het echt geloven. Bij mij thuis loopt een man rond die flink zweet en graag hemden draagt, doorgaans elke twee dagen een vers. De afgelopen weken was hij mijn proefkonijn. De scepsis aan zijn kant was zo mogelijk nog groter dan de mijne. ‘Moet ik echt met een vuil hemd gaan werken?’ Maar de twijfel maakte al gauw plaats voor enthousiasme. Het bleekblauwe buttondown hemd overleefde moeiteloos de werkweken, inclusief sprintjes naar de trein, avondjes uit en een tweedaagse in en uit de koffer. Zónder was- of strijkbeurt. Zelfs de kraag wordt veel minder snel vuil. Bovendien signaleerden we amper okselvijvers of andere zweetplekken. Merinowol kan namelijk tot 35 procent van zijn eigen gewicht aan vocht absorberen voordat het nat begint aan te voelen. Niet toevallig is merinowol ook het geheim van het schoenenmerk Allbirds. Hun sneakers van – inderdaad – wol stinken niet.

Wool & Prince biedt naast hemden ook ondergoed, sokken, blazers en chinobroeken aan. Ze hebben zelfs een gamma voor vrouwen met hemden en jurkjes, die voorlopig enkel te verkrijgen zijn via de Amerikaanse site. Op hun Europese webshop bieden ze een beperkte selectie mannenhemden aan. Het enige wat nog niet in de collectie zit, is een wit hemd. ‘We hebben al verschillende pogingen ondernomen,’ vertelt Bishop, ‘maar we waren nooit helemaal tevreden met het resultaat. Wol is offwhite en het neemt witte verf niet goed op. Maar we geven niet op. In januari lanceren we weer een nieuwe versie van een wit hemd.’ Ik ken iemand die dat zeker zal testen.