Hoe je kat probeert met jou te praten

Alles wat je denkt te weten over kattencommunicatie – dat ze bijvoorbeeld blij zijn als ze spinnen – is fout. Dat zeggen toch verschillende wetenschappers uit de katten-mensen-communicatiewetenschap. (Ja, dat is een écht onderzoeksveld.) Je Fluffy doet nochtans echt haar best. Nu jij nog!

Alles wat je denkt te weten over kattencommunicatie – dat ze bijvoorbeeld blij zijn als ze spinnen – is fout. Dat zeggen toch verschillende wetenschappers uit de katten-mensen-communicatiewetenschap. (Ja, dat is een écht onderzoeksveld.) Je Fluffy doet nochtans echt haar best. Nu jij nog!

Ooit beweerden wetenschappers dat de communicatie van dieren naar mensen vooral geconcentreerd was rond één basisboodschap (‘Geef me eten. Nu.’), maar dierenliefhebbers weten al langer dat dat pertinent onwaar is. Nu blijkt dat niet alleen honden, maar ook katten ons vanalles proberen duidelijk te maken. Daarvoor doen ze zelfs zo veel moeite dat ze een eigen, voor mensen begrijpbare taal hebben ontworpen.

‘Ik denk dat mettertijd zal blijken dat katten helemaal niet zo mysterieus zijn,’ zegt Mikel Delgado, een doctoraatsstudent in dierengedrag aan de Universiteit van California. ‘Vaak wordt de vergelijking met honden gemaakt, waarvan we de communicatiemethodes wel snappen. Maar daar is dan ook al veel meer onderzoek naar gebeurd.’ Gelukkig weten we ook al een aantal dingen over kattentaal.

Een spinnende kat is niet noodzakelijk een gelukkige kat

De enige kattenzekerheid tot nu toe – dat je kat gelukkig is als ze spint – blijkt niet helemaal correct. Een gelukkige kat zal inderdaad spinnen, maar een gewonde of zieke kat doet dat ook. Je kan spinnen beter interpreteren als ‘blijf even bij mij, wil je?’. Spinnen is meer een vraag naar wat affectie en zorg dan de uitdrukking van geluk.

Katten willen niet echt dat je over hen struikelt

Wanneer je kat komt flemen tegen je benen en er bijgevolg bijna voor zorgt dat je de grond van naderbij leert kennen, is dat – de algemene opvatting ten spijt – géén teken dat ze iets nodig heeft. Het is te zeggen: waarschijnlijk heeft ze wél iets nodig (het blijft een kat, after all), maar dat is niet alles wat ze wil zeggen. Sharon Cromwell-Davis, professor dierengedrag aan de Universiteit van Giorgia, ziet katten als sociale dieren die in families leven. Wanneer hun wilde neven en nichten terugkwamen van de jacht, merkte de onderzoekster op dat die katten enkele minuten lang tegen elkaar wrijven en hun staarten over de ruggen van andere katten leggen – vergelijkbaar met een intense menselijke knuffel. Als je dus thuiskomt na een hele dag werken en je kat laat je been niet los, mag je dat in het vervolg zien als een vriendelijke begroeting. (Maar ga daarna gerust het eetbakje ook maar eens controleren.)

Katten hebben gezichtsexpressie

Nee, we letten amper op de gezichtsuitdrukking van katten – weten wij veel dat ze dat hébben? Crowell-Davis beweert echter dat je het goed kan zien als katten vrolijk of gestresseerd zijn. Vind je het ook altijd van je-m’en-foutisme getuigen als je kat heel traag met haar ogen knippert? Dan ben je weer fout, want onderzoeker Gary Weitzman, de schrijver van How to speak cat stelt dat het een gebaar van appreciatie is. ‘Katten doen dat als ze zich volledig comfortabel voelen bij jou.’ Waarom ze het doen, weten we niet, maar het zou een automatische reflex zijn die te maken heeft met een laag gehalte aan cortisol (stresshormoon).

Katten miauwen alleen maar met mensen (niet met elkaar)

Als katten met elkaar communiceren, doen ze dat niet met hun ’typische’ miauw. Wilde katten miauwen zelfs bijna nooit. De miauw is een soort communicatiesysteem dat katten speciaal voor ons hebben ontwikkeld. Elke kat creëert een persoonlijke set miauws waarmee ze erin slaagt haar eigenaar mee te delen wat ze wilt. Sterker nog: voor een buitenstaander betekenen de miauws van een vreemde kat niets, maar in een onderzoek uit 2003 bleek dat de rechtmatige eigenaar telkens wél kon herkennen in wat voor situatie welke soort miauw werd opgenomen. Ze wisten perfect of hun kat op het moment van de opname honger had of dat het eerder een gebrek aan affectie was dat haar dwarszat.

Katten begrijpen is dan misschien iets moeilijker dan die andere vrolijke hijgende viervoeters in onze huishoudens, maar toch zijn katten even communicatief als honden. Op hun eigen katachtige manier, welteverstaan.

(EK)