RESPECT

“Respect, we willen respect”, roepen de oproerkraaiers in de Parijse banlieues. Tegelijk verspelen ze bij de goegemeente door hun gewelddadige uitbarstingen het laatste greintje respect dat was overgebleven.

“Geen respect. Ze hebben geen respect voor ons”, schreeuwen de belaagde burgers.

Hoe kun je respect verwachten van iemand die leeft van kruimels. Iemand die moet kruipen, kan geen respect betuigen.

“Respect krijg je op basis van autoriteit en niet door het uitoefenen van macht”, zei zaterdagavond in een lang gesprek een therapeut tegen me, die in het noorden van Antwerpen werkt met moeilijke, kansarme – dus vaak allochtone – jongeren.

Autoriteit vestig je door streng de rechtvaardigheid te beoefenen, door niet te spreken met een dubbele tong, door niet te vernederen, maar door de hand te reiken en ondersteuning te bieden aan wie op de grond ligt.

Autoriteit wordt van oudsher geassocieerd met de vaderfiguur. Psychologen die maatschappelijke verschijnselen analyseren vanuit hun dagelijkse confrontatie met individuele problemen, zeggen dat het verdwijnen van vaders, vaderfiguren, vaderlijk gezag in onze maatschappij mensen doet blokkeren in hun angsten.

Aan de ene kant mondt die angst uit in revolte en in het blind volgen van strenge profeten, zij het niet altijd heilsprofeten. En aan de andere kant in de zoektocht naar ‘sterke’ leiders die pretenderen bescherming te bieden. Die ons voorhouden dat veiligheid, bescherming en rust te vinden zijn binnen een gescleroseerd wereldbeeld, gespiegeld aan een verstikkend verleden.

Maar helaas of gelukkig – het hangt van je standpunt af – niets blijft hetzelfde. Alles verandert. De grote wereld en de kleine. Daar moeten we mee leven. De kleur en de verscheidenheid gaan nooit meer weg uit onze steden en dorpen. Dat is goed nieuws en dat is slecht nieuws.

Mensen zijn niet altijd gebrand op verandering en zien vernieuwing niet steeds als verbetering. Angst veroorzaakt inertie. En omdat de angst aan beide kanten zit in de samenleving, blokkeren we in twee kampen.

Het is niet omdat je huis ergens staat, dat je er ook leeft, dat je ingeschakeld bent in een gemeenschap. Dat je je betrokken voelt of aanvaard weet. Dat je een plaats krijgt. Een huis, een buurt, kunnen een middel zijn om je te isoleren of om je af te schermen, om je op te sluiten. Om je in te delen in een categorie, de categorie van de uitgeslotenen bijvoorbeeld.

‘Gezellig’ was lange tijd een toverwoord. Laten we dat maar voorgoed opbergen, dat gezellige watten decor. Want onder de gloed van die kunstmatige gezelligheid smeulen en broeien vaak conflicten. Dat gebeurt in zogezegd voorbeeldige gezinnen, dat is zo in de maatschappij. Dat maken we nu mee in Frankrijk. De mooie façade is definitief beschadigd.

Vaders zijn figuren die slecht nieuws durven te brengen, naar iedereen. Maar die ook met gezag oplossingen durven voor te stellen. Het ene kan niet zonder het ander.

Het is hoog tijd dat mensen met moreel gezag, die niet bang zijn voor harde waarheden, opstaan om met een warm hart, maar met beslistheid iedereen voor zijn verantwoordelijkheden te plaatsen. De stenengooiers en de brandstichters zeker, maar ook degenen die hen vanuit de ongenaakbaarheid van hun verwaande weelde uitschelden voor schorremorrie dat met de hogedrukreiniger moet worden weggespoten.

Het is hoog tijd dat mensen met moreel gezag, die niet bang zijn voor harde waarheden, opstaan om met beslistheid, maar met een warm hart te herverdelen wat overblijft van wat eens de algemene welvaart was.

“Wij zijn mensen”, zei Jamal uit een kleine Vlaamse stad vorige zondag tegen mij. “Maar we worden altijd eerst bekeken als moslims, als Marokkanen of Turken.” Jamal werkt voor het Steunpunt Onderwijs en Opvoeding van de Stad Hasselt. Jamal weet waarover hij spreekt. Zoals Jamal zijn er velen. Dat ze op de eerste rij gaan staan.

Volgende week : Lingerie.

Warme tinten voor de winterlingerie en een interview met Murielle Scherre, alias La Fille d’O. Verder : angst achter het stuur en een reisverhaal uit Oman.

www.weekend.be

reacties : TESSA.VERMEIREN@knack.be

tessa vermeiren