Pathetisch

Pathetisch is de manier waarop de rooms-katholieke kerk via een geschrift van kardinaal Ratzinger probeert greep te krijgen op de veranderende positie van vrouwen in deze tijd. In een recente brief aan de bisschoppen, met veel bijbelcitaten, probeert de kardinaal de vrouw weer op haar kunstmatige voetstuk te hijsen. Vereerd moet ze worden omwille van haar kwaliteiten. Vrouwen zijn de ‘helpers’ van de man, zij bestaan vooral voor de anderen. Natuurlijk, ze mogen wel werken en hun vermeende edele inborst kan nuttig zijn in de maatschappelijke en politieke organisaties, maar het zorgen voor de nabije en verre anderen rust toch in de eerste plaats op hun schouders. Een mooi bloemetje uit Ratzingers tekst is dat vrouwen vooral “zin en respect voor het concrete” ontwikkelen. Dit in tegenstelling tot de “abstracties die zo vaak fataal zijn voor het bestaan van individuen en maatschappij.” Vrouwen moeten doen, niet denken. De mannen zullen wel voor hen denken.

Zoals Maria, de moeder van Jezus, zijn vrouwen volgens Ratzinger “luisterend, verwelkomend, nederig, trouw, lovend en afwachtend.” Dat is volgens de kardinaal de ware aard van de vrouw. God heeft niet voor niets zijn ‘zoon’ naar de aarde gestuurd om de wereld te verlossen. De man is degene die actie voert en vrouwen moeten hem daarbij ondersteunen, hem helpen. Als de Allerhoogste het met ons vrouwen anders had voorgehad, dan had hij evengoed een dochter kunnen sturen. Zo redeneert de kardinaal, al drukt hij het niet zo expliciet uit. Wat permitteren die feministische vrouwen zich om kritiek te uiten op de Heilige Schrift ? Wat permitteren zij zich om te veronderstellen dat de door mannen beheerste kerk een patriarchale God gecreëerd zou hebben ? God heeft het zelf zo gewild.

Het feminisme is voor Ratzinger een waar gevaar. Want “door bevrijding van het biologische determinisme, heeft het ideologieën geïnspireerd, die bijvoorbeeld het gezin in vraag stellen in zijn natuurlijke vader-moederstructuur, en homoseksualiteit en heteroseksualiteit vrijwel gelijkwaardig maken in een nieuw model van polymorfe seksualiteit.” Het zijn zeker de feministen die de seminaristen van Sankt-Pölten aangezet hebben tot hun polymorfe frivoliteiten ?

Over seks gaat het voor een groot stuk in dat, op het eerste gezicht zalvende, document afkomstig uit het Vaticaan. Want, schrijf Ratzinger “de tijdelijke en aardse uitdrukking van seksualiteit is vluchtig en beperkt tot een periode van het leven, gemarkeerd door voortplanting en dood.”

De kardinaal zit gevangen in het beeld van de moeder maagd. Een geïdealiseerd saint-sulpice plaatje van de vrouw, dat nauwelijks nog iets te maken heeft met de vrouwen van vlees en bloed vandaag. Maar hoe hou je vrouwen, die steeds talrijker aanwezig zijn aan universiteiten en in hoog gekwalificeerde beroepen, weg van de macht in het instituut Kerk, behalve door ze opnieuw op de piëdestal van suikerzoete heiligen te hijsen ? En door de mannen ervan te overtuigen dat zij die zich niet voegt naar dat beeld, vijandschap wil kweken tussen mannen en vrouwen.

Het spijtige is dat waar de vrouwen het sterkst onderdrukt worden, in Afrika en Latijns-Amerika bijvoorbeeld, mannen als de katholieke kardinaal het meest invloed hebben. Wij westerse vrouwen en mannen fulmineren graag – en terecht – tegen strenge imams en steunen het verzet van de Ayaan Hirsi Ali’s van deze wereld tegen de verdrukking van vrouwen in naam van Allah.

Nee, vindt Ratzinger, vrouwen moéten geen moeder worden. Maar het alternatief voor het moederschap is in zijn ogen de maagdelijkheid. “Maagdelijkheid weerlegt elke poging om de vrouw in haar biologische voorbestemming op te sluiten.” Dat doet een vrouwelijk mens van vlees en bloed wel even naar adem happen. Geen huwelijk zonder moederschap dus, en ongehuwd betekent maagdelijk.

We zijn niet ver van de leer van de imams.

Tessa Vermeiren