Als ik mijn ouders hoor vertellen over hun kindertijd, zie ik de verhalen voor me in de kleuren van de intro van The Wonder Years. Mijn vader ziet er om een of andere reden altijd uit als de hard wuivende Paul Pfeiffer die in de Super 8-camera kijkt, met een soundtrack van Joe Cocker. Hoor ik mijn grootvader vertellen over zijn jeugd, dan zie ik alles in zwart-wit, een tikje versneld, met lichtvlekken. Verklaar me zot, maar ik vergeet gemakkelijk dat de mensen in de jaren zestig niet in een floue wereld leefden en dat er in de jaren dertig wel degelijk kleur was. Ik vergeet dat het licht hetzelfde was als nu, dat alleen de camera’s andere filters hadden. Zelfs als ik aan mijn eigen kleuterjaren van de jaren tachtig denk, kan ik enkel door de lens van de Olympus van mijn vader kijken. Foto’s en film zijn sterker dan de realiteit. Het beeld dat achteraf van een decennium blijft hangen, wordt niet bepaald door hoe het was, maar door zijn technologie.
Ik vraag me af met welke filter ik me binnen dertig jaar de zomer van 2011 zal herinneren. Nagenoeg elke foto die ik deze zomer heb gemaakt, was met een vintage analoge Lomo LCA, een old school Polaroid SX-70 of een iPhone met sixties-Instagramfilter. De zomer van 2011 zal eruitzien als de zomer van 1961. Ik heb elke foto vervalst met een nostalgiefilter van een tijd die ik niet eens heb meegemaakt. En ik ben niet de enige, te oordelen naar de foto’s die ik op Facebook zie passeren.
Ergens is dat ook hoe ik me de zomer van 2011 hoor te herinneren. Als ik binnen dertig jaar terugkijk naar nu, zal ik eigenlijk de muziek van de jaren tachtig horen. Ik zal de mode zien zoals ze in de jaren zestig en zeventig ontworpen is, met Ray-Ban- reissues en houthakkershemden. De noughties hebben geen eigen identiteit, het is een samenraapsel van de decennia ervoor.
We leven in een tijd van retromania. Niet mijn term, maar die van Simon Reynolds, auteur van het gelijknamige boek. Zijn punt : ergens in de jaren 2000 heeft De Toekomst in de hoofden van Generatie Y plaatsgemaakt voor Het Verleden. Een prachtige paradox : in een tijd waarin we over alle futuristische technologie beschikken die we dertig jaar geleden konden bedenken, gebruiken we die als teletijdmachine naar het verleden. We leven in een digitale toekomst, maar we zijn begeesterd door ons analoge verleden.
In de finale van het eerste seizoen van Mad Men moet Don Draper zijn ideeën voor de Kodak Carousel pitchen, een nieuwsoortige diaprojector. Zijn parlé : “Nieuwe producten draaien om nieuw zijn, zal de reclame u vertellen. Maar er is ook een diepere band met een product mogelijk : nostalgie. Delicaat, maar krachtig.” Als hij de diaprojector aanzet, verschijnen foto’s van zijn gezin in gelukkigere tijden. Bij elke klik zwelt de muziek aan. “Mijne heren, dit product is geen spaceshuttle : het is een tijdmachine.”
Er zijn meerdere redenen te bedenken waarom ik dat het mooiste televisiemoment van de laatste tien jaar vind.
Geert Zagers (28) observeert en rapporteert vanuit de twilightzone tussen Generatie X en Z.
Geert Zagers
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
