HET NAJAAR IN TIEN FLASHES

1. Wonen, dit is Belgisch

–

Hoe extravagant of subtiel richten onze Belgische architecten hun eigen huis in ? En waaraan moet u zeker denken bij het raadplegen van een interieurarchitect ? Het antwoord vindt u in twee boeken, samen goed voor 32 Belgische interieurs en honderden leuke ideetjes. Het eerste boek, Belgische architecten en hun huis, toont de woonkamers van gevestigde architecten als Bob Van Reeth en Juliaan Lampens. Fotografe Diane Hendrickx zorgde voor bijpassende beelden : “Wat mij opviel is dat veel architecten nogal wat belang hechten aan een indrukwekkend uitzicht, en dan het liefst van een stad.” Het tweede boek, Eigentijdse interieurs van toonaangevende interieurarchitecten, stelt projecten van beloftevolle Belgische ontwerpers voor en belicht de mogelijke uitdagingen en oplossingen van uiteenlopende interieurs. Bovendien willen de auteurs de kloof tussen klant en interieurarchitect dichten. “Mensen weten vaak niet dat ze ook voor beperkte opdrachten of louter advies terechtkunnen bij interieurarchitecten. Daarom geven we in ons boek enkele praktische tips mee”, aldus auteur Colette Demil.

–

Belgische architecten en hun huis, Diane Hendrickx en Muriel Verbist, Uitgeverij Luster, ISBN 978 94 6058 0437, 45 euro. Eigentijdse interieurs van toonaangevende interieurarchitecten, Colette Demil, Staf Bellens en Karel Moortgat, Standaard Uitgeverij, ISBN 978 90 02 236044, 39,95 euro.

2. Heruitgaven : Oud = nieuw

–

Vijftien (soms lang) vergeten ontwerpers en hun meubelen aan u voorstellen, dat is wat we in onze Knack Weekend Extra Editie Design voor Beginners doen. We zochten daarin naar verklaringen voor de populariteit voor die oude meubelen, we kaderen de recente hype van heruitgaven, brengen voor- en tegenstanders, én we vroegen de hedendaagse jonge ontwerpers naar hun favoriete designklassiekers. Ook hoorden we hoe het archief van de intussen 5 jaar geleden overleden Maarten Van Severen beheerd wordt. Dat zo’n archief moet kunnen leven, weten ook meubelmerken Cassina en Vitra. Die laatste brengt nu een grotere versie van de Lounge Chair uit, want “gemiddelde lichaamslengte van de mens is in 50 jaar met ongeveer 10 centimeter toegenomen.” Cassina herlanceert de bekende kubusstoeltjes en zetels van Le Corbusier, Pierre Jeanneret en Charlotte Perriand nu in gewaagde kleuren. Waarom en hoe die beslissing genomen is, komt aan bod in een lezing in Kortrijk van Barbara Lehmann die het historisch archief van Cassina beheert.

–

Knack Weekend Extra Editie Design voor beginners, nu in de winkel, 6,95 euro.

New interpretations of the Le Corbusier collection lezing 19 oktober 18 u., op Interieur 2010, reserveren aangeraden via www.interieur.be

3. Het smeden zoals het is

–

Turijn, juni 2009. De 36-jarige auto-ontwerper Lowie Vermeersch zit achter het stuur van een oude Alfa Romeo Spider en filosofeert erop los. Hoe een cabriolet zorgt voor een grotere blootstelling aan de omgeving en zo een andere rijervaring oplevert. En hoe hij die ervaring wilde uitwerken in zijn gloednieuwe Duettottanta wagen. Deze scène is afkomstig uit Vormgevers, een nieuwe documentairereeks op Canvas die 8 Vlaamse vormgevers volgt tijdens de verschillende fases van hun creatieproces. Naast de West-Vlaamse designdirecteur van het prestigieuze Pininfarina, delen onder meer ook Stefan Schöning, Axel Enthoven, architectenbureau 51NE4 en Jan De Cock enkele dagen de observerende blik van de camera.

Vincent Fobelets

–

Vormgevers op Canvas : dinsdag om 21 u. 20 vanaf 19 oktober.

4. Wat Belgen belangrijk vinden

–

Het Zweedse warenhuis Ikea ondervroeg zijn Belgische Ikea Family-leden over hun woning. De meest opvallende conclusie ? Zestig procent van de ondervraagden heeft het gevoel dat zijn of haar woning niet weerspiegelt wie ze zijn. De vaakst aangehaalde redenen daarvoor zijn : te kleine ruimten, beperkt budget, gebrek aan inspiratie, huurwoning, samenleven van verschillende mensen en het moeilijke evenwicht tussen tonen en verstoppen. Nog meer woonweet-jes ? Een op de tien ontvangt bezoekers in de keuken, meer dan 3 kinderen op de 10 spelen geregeld in de keuken, meer dan 60 procent van hen speelt in de woonkamer en maakt er geregeld huiswerk. En 40 procent eet geregeld voor de televisie.

–

Info : www.ikea.be

5. Hadid plakken

–

De reputatie van Zaha Hadid was jarenlang uitsluitend virtueel. Het duurde en duurde voor de in Irak geboren architecte haar eerste gebouw uit de grond zag rijzen, een kleine brandweerkazerne voor de Duitse meubelgigant Vitra, in 1994. Intussen heeft ze haar achterstand ruimschoots ingehaald. Soms lijkt het of ze elke week wel ergens een nieuw project inhuldigt : gisteren Rome (het Maxximuseum voor hedendaagse kunst) ; Londen (de Evelyn Grace Academy, ondergebracht in een voormalige garage voor afvaltrucks) en Guangzhou (een opera). Morgen Bakoe (een cultureel centrum) ; opnieuw Londen (het Aquatics Centre voor de Olympische Spelen) en Bagdad, waar Hadid al 30 jaar niet meer geweest is (een nieuw hoofdkwartier voor de centrale bank van Irak).

Hadid is een creatieve veelvraat geworden, die niet van ophouden weet, en haar talent uitsmeert over het hele brede spectrum van de designcultuur. Ze ontwierp schoenen (voor Lacoste) en sandelen (voor het Braziliaanse merk Melissa), meubilair (voor B&B Italia en Established & Sons), siervoorwerpen (voor Sawaya & Moroni), veredelde foorkramen (Chanels Mobile Art Pavillion) en zelfs een auto (de Z. CAR, een futuristische driewieler). Dit najaar lanceert Hadid een lijn bedrukt behang, in samenwerking met het Belgische merk Arte.

Van een door Hadid ontworpen villa kunnen de meesten onder ons alleen dromen, maar een (letterlijk) duizelingwekkende Hadid-muur, in bijvoorbeeld de woonkamer, behoort voortaan tot de mogelijkheden.

Jesse Brouns

6. Subdiscipline : de maker-designer

–

Wat je ziet, is wat je krijgt. De twee best aan dat credo beantwoordende stoelen zijn gemaakt door twee opkomende ontwerpers. Martino Gamper tekende de Sessel voor Established & Sons op hetzelfde moment dat hij aan de Vigna bezig was voor Magis (zie meubelrapport p. 45). “Door er tegelijk aan te werken heeft de ene de andere vooruitgeholpen”, vertelde hij toen we hem deze zomer ontmoetten bij Z33 in Hasselt, waar hij een workshop houtdraaien volgde.

Luca Nichetto spraken we in zijn thuisstad Venetië. Hij heeft een Zweeds lief en daarom wil hij interculturele ontwerpen maken. “Nu is het belangrijk om goed te focussen : om producten te maken die het in veel landen goed doen, die iedereen begrijpt. De laatste 25 jaar was design niet langer voor iedereen, maar voor een beperkte groep. Voor Offecct kreeg ik de opdracht om een stoel te ontwerpen die makkelijk uit elkaar te halen is. En dat heb ik gedaan.”

De betere handenarbeid (schrijnwerken, lassen, beeldhouwen) is op dit moment zo hoog gewaardeerd dat er in de toonaangevende New Yorkse Moss Gallery een expo opende onder de titel Butch craft. Murray Moss verzamelt er ruwe, stoere, handgemaakte meubelen van jonge mannen zoals Joost van Bleiswijk, Oscar Magnus Narud, Peter Marigold en Aaron Raymer.

–

Butch craft loopt nog tot 13 november in New York, www.mossonline.com

7. De nagel in de plank

–

Doe het zelf is de belangrijkste trend van het moment. Dat betekent niet noodzakelijk : zelf je meubelen maken. Al speelt knutselen wel een rol. Onze favoriete heruitgave van het jaar, de Sedia 1 van Enzo Mari (bij Artek, zie interview, pagina 116) kwam oorspronkelijk in de vorm van een instructieformulier (de meubelen konden worden gemaakt met eenvoudige planken en spijkers). Neen, doe het zelf is vooral een attitude, die past in de geest van het idee van slow living, en van eerlijk, eenvoudig, onschadelijk design. Al is het tegelijk ook een zeer hedendaags concept. Twee voorbeelden. Tom Dixon installeerde tijdens de designweek van Milaan een fabriekje op zijn stand, waar hij ter plekke gemaakte lampen verkocht aan voorbijgangers, 100 euro per stuk. Het Belgische Extremis pakte uit met een reeks kits waarin de technische tekeningen, instructieformulier en een licentiecontract zaten gestopt, zodat consumenten zelf hun Extremis-buitenmeubelen kunnen maken. Dat initiatief was meer een (geslaagde) marketinggimmick dan een echt nieuw product. Maar zodra 3D-printers snel en goedkoop meubelen zullen kunnen produceren (op dit moment printen ze vooral vaasjes, lampen en andere accessoires), worden dergelijke kits misschien heel gewoon. Na de muzikanten kunnen straks ook de designers hun lot in eigen handen nemen, en dus is doe het zelf revolutionair.

Jesse Brouns

8. Virtueel design

–

De textielindustrie investeert, na lang aarzelen, dan toch massaal in onlineboetieks. En nu schiet ook de designsector in gang. Natuurlijk kon er in het verleden al design worden gekocht via het net : de veilingsites, met eBay op kop, concurreren al jaren met rommelmarkten en kringloopwinkels, en aan het andere eind van de schaal biedt een aantal trendy winkels hun waren ook online aan (zie bijvoorbeeld de sites van Colette uit Parijs, of Moss uit New York).

Maar nu wordt de ene na de andere toegewijde boetiek opgericht, vaak door designmerken zelf. Established & Sons begon zopas een aparte accessoirelijn, Estd. Collection, die hoofdzakelijk online wordt aangeboden. Bij het Italiaanse Skitsch, een relatief jong merk, speelt de website een hoofdrol. Thorsten van Elten begon de site Theo (theo-theo.com), met een selectie van eigen producten en werk van andere designers. Opvallend is de voortrekkersrol van Yoox, een Italiaanse retailgigant die oorspronkelijk vooral in mode was gespecialiseerd – en zopas de virtuele shop van Maison Martin Margiela lanceerde – maar nu dus ook de jacht heeft geopend op designliefhebbers. De online handelsactiviteiten van Established & Sons worden geopereerd door Yoox, en de site heeft ook overeenkomsten met onder meer Kartell.

Jesse Brouns

9. Doorkijk

–

Minimalisme is van alle tijden, en in 2010 maximaliseren verscheidene designers als het ware de esthetiek van eenvoud. Een aantal van de opvallendste meubelen van het jaar is transparant, en dus (bijna) onzichtbaar. Nog minimaler is moeilijk. Op nummer één : The Invisibles, een uitstekende collectie zitmeubilair van Tokujin Yoshioka voor de Italiaanse plasticgigant Kartell. De Japanse designer sculpteerde banken en stoelen van transparant perspex, en volgt daarmee in de voetsporen van een van de belangrijkste Japanners uit de designgeschiedenis, Shiro Kuramata. Ook de architect Junya Ishigami werkte voor zijn eerste meubelproject (ondergebracht bij Living Divani, dat vorig jaar een hele serie meubelen van Kuramata heruitbracht) rond het thema van transparantie. Zijn Table is doorzichtig, maar vervormt de werkelijkheid. Distorsie is rock-‘n-roll, en zo past Ishigami perfect in de tijdgeest (zie ook pagina 74). Half transparant zijn de Mesh-stoel van Tom Dixon voor Magis, en een op soortgelijke wijze geperforeerde stoel van Piero Lissoni voor Kartell. En wat te denken van spiegel als materiaal ? Verdwijnt de Mirror Wardrobe van de Britse designer Peter Marigold (bij Skitsch) in een interieur, of net niet ? Is doorkijkmeubilair eerlijk design – het geeft zich helemaal bloot – of heeft het iets te verbergen ?

Jesse Brouns

10. Aan de fles

–

Het gaat in design almaar meer over het milieu. Dat is enigszins hypocriet. Want, zoals Enzo Mari elders in dit nummer (p. 116) zegt : uiteindelijk willen designers toch vooral nóg meer producten op de markt brengen, en dat is niet noodzakelijk goed voor het milieu (in tegenstelling tot, bijvoorbeeld, het recycleren van oma’s meubelen).

Maar dat betekent natuurlijk niet dat de pogingen van designers en fabrikanten om minder schadelijke producten te leveren niet lovenswaardig zouden zijn. Tijdens de designweek van Milaan werden hier en daar inspanningen gedaan op het gebied van duurzaamheid. Patricia Urquiola gebruikte bijvoorbeeld in een bank voor Moroso plantaardig schuim, in plaats van schuim op basis van petroleum. Opvallender waren twee stoelen gemaakt van gerecycleerde flessen. Het Amerikaanse Emeco maakte op vraag van Coca-Cola een versie van de Navy Chair (een klassieker) met een mix van 111 plastic colaflessen, kleurpigment en glasvezel. Het duurt 3 minuten om een 111 Navy Chair te produceren, drie keer langer dan een doorsnee plastic stoel. Bij Magis knutselde Marcel Wanders een stoel, geïnspireerd door petflessen spuitwater, de Sparkling, uitgevoerd in San Pellegrino-groen (de stoel weegt minder dan een kilogram, maar is door de luchtdruk binnenin extra stevig).

Jesse Brouns

Vincent Fobelets;Door Leen Creve – Illustraties Daan Rosseels