‘Design is vooral psychologisch’: ons laatste interview met Alessandro Mendini

De aardbol is een legendarische designer armer na het overlijden van Alessandro Mendini. Herlees hier het interview dat in 2011 verscheen in Knack Weekend.

Alessandro Mendini was een van de belangrijkste Italiaanse topdesigners uit de vorige eeuw. Hij studeerde architectuur, maar begon zijn professionele loopbaan in de journalistiek. Vanaf 1970 verspreidde hij zijn ideeën over design in tijdschriften als Casabella, Modo en Domus. ‘Maar eigenlijk wilde ik cartoonist worden’, zegt hij meer dan veertig jaar later.

Voor de kunst

Mendini was in de jaren zeventig en tachtig een van de grote vernieuwers van het Italiaanse design, samen met Ettore Sottsass en Andrea Branzi. In 1979 werd hij lid van Studio Alchimia, een groep ontwerpers die zich uitsprak tegen het functionalisme en voor de kunst: meubilair als esthetische ervaring. ‘Mijn aanpak is antropomorfisch. Het emotionele contact met voorwerpen is belangrijker dan hun functie. Momenteel wordt er te veel nagedacht over nieuwe technologieën’, zegt Mendini ons in zijn Milanese atelier, dat sinds 1989 onveranderd lijkt.

‘Die obsessie met vooruitgang is een grote vergissing. Ontwerpen is iets humanistisch. De aanpak moet emotioneel zijn, psychologisch. De geometrische ruimte is op de keper beschouwd niet zo interessant. Een ruimte is eerst en vooral psychologisch. Technologie heeft uiteindelijk weinig invloed op hoe een interieur eruitziet.’

‘Blijven we papier gebruiken, of niet?’

Volgens Mendini zijn we de voorbije vijfentwintig jaar geëvolueerd van modernisme naar postmodernisme. ‘De mentaliteit van de designers is sterk veranderd. De modernisten geloofden in het idee van vooruitgang. Met het postmodernisme wordt er teruggekeken in de tijd, naar de geschiedenis. Virtueel design is een nieuw gegeven in ons leven. Ik kreeg vorig jaar een iPad als kerstcadeau. Zo’n tablet is niet alleen een nieuw voorwerp, het is ook een nieuw middel om informatie te verspreiden en uit te wisselen. De vraag is: blijven we papier gebruiken, of niet?’

Mendini zegt dat hij het woord design zelf ‘al lang’ niet meer gebruikt. ‘Ik verkies de term arts & crafts. De geschiedenis daarvan gaat zesduizend jaar terug. Design is amper honderd jaar oud.’

Wereldburger

In het verleden heeft hij onder meer gewerkt voor Alessi en Cappellini (hij ontwierp ook het Groninger Museum). Voor mozaïekspecialist Bisazza ontwikkelde hij de voorbije jaren een aantal reusachtige voorwerpen die eerder dit jaar in Milaan werden tentoongesteld.

‘In de VS hebben ze geen design. Daar hebben ze Silicon Valley’

‘De voorbije zeven jaar heb ik veel in Korea gewerkt. Mijn werk daar gaat van kredietkaarten tot urbanisme. Ik ben er vaak geweest, en dat is interessant. In Europa zijn we goed in meubilair, in interieurs. Zij zijn veel beter in virtualiteit. Ik ben erg nieuwsgierig, en ik vind het ongelooflijk interessant om mensen te ontmoeten met een volledig andere mentaliteit. Koreaanse designers kunnen geen meubels ontwerpen, ze ontwerpen telefoons. Ik denk dat elk land een eigen DNA heeft. Italië en Spanje zijn vergelijkbaar. Frankrijk heeft iets met hypertechnokitsch. De Duitsers zijn goed in functionele keukens en de Japanners gebruiken altijd zwart. In de VS hebben ze geen design. Daar hebben ze Silicon Valley.’