Wetteloosheid regeert in Egyptische havenstad Port Said

De ooit bloeiende stad Port Said aan het Suezkanaal is nog slechts een schim van wat ze vroeger was. Stijgende criminaliteit jaagt mensen en handelaren van de straat.

Ooit stroomden Egyptenaren uit alle lagen van de bevolking samen op de markten en stranden van Port Said. Handelaren zochten naar iets van hun gading in stapels belastingvrij geïmporteerde goederen. Ouders met kinderen wandelden over de promenade en ontspanden op de stranden. Tegenwoordig zijn de stranden leeg. De meeste winkels zijn dicht. De paar die nog open zijn, hebben moeite te overleven.

Misdaad en geweld hebben de bezoekers weggejaagd. Verkopers zien nog maar weinig voetgangers passeren. Cruiseschepen die vroeger aanlegden om bij te tanken en duizenden passagiers ontscheepten, slaan Port Said nu over. Restaurants en cafés die het van toeristen moeten hebben, kunnen hun hoofd nauwelijks boven water houden.

Geen politie

Port Said moet het praktisch zonder politie stellen en ondergaat tegelijkertijd grote economische en culturele veranderingen. De problemen met de politie in de stad werden erger na de Egyptische revolutie. Toen een rechtbank in januari 21 voetbalfans terdoodveroordeelde vanwege de dodelijke rellen in een voetbalstadion in de stad, verslechterde de situatie nog meer.

De vonnissen in januari leidden tot protesten in Port Said. Daarbij vielen zo’n veertig doden. De meeste slachtoffers werden doodgeschoten door de politie. Familieleden bestormden de gevangenis waar de veroordeelden vast zaten. President Mohamed Morsi riep de noodtoestand uit en stuurde het leger naar de stad.

Sindsdien is er nauwelijks nog politie te zien in Port Said. In steden in Egypte stijgt de criminaliteit gestaag, blijkt uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Sinds 2010 is het aantal moorden gestegen van 744 tot 2.144. Het aantal inbraken steeg van 7.368 naar 11.699 en het aantal gewapende overvallen van 233 naar 2.807.

De stijgende prijzen en werkloosheid, vooral onder jongeren, gecombineerd met een slecht functionerend justitiesysteem, verergeren de criminaliteit. De nationale politie, die onder president Hosni Moebarak sterk aanwezig was, is nu afwezig, inefficiënt en ongedisciplineerd.

Wapenhandel

Sommige Egyptenaren nemen het heft nu in eigen handen. Het wapenbezit onder ondernemers en particulieren is gestegen, zegt een politiefunctionaris die anoniem wil blijven omdat hij geen toestemming heeft met de media te spreken. Cijfers kan hij niet geven, “maar meer mensen hebben een wapen.”

In Port Said worden ruzies steeds vaker op straat beslecht. “We willen niet in een wereld van beesten leven”, zegt Mahmoud Aboudina, eigenaar van een kledingwinkel. “Een wapen hebben is nu net zoiets als een mobiele telefoon bij je hebben.”

De winkel van Mohamed Samaha, eigenaar van een kleine drogisterij in Port Said, werd onlangs overvallen door drie gemaskerde mannen. Samaha ging naar de politie om aangifte te doen. “Daar kreeg ik te horen dat er niets aan te doen was. Ik ga nu niet meer naar de politie. We moeten het zelf oplossen.”

Door de bestorming van politiebureaus tijdens de revolutie kwamen veel kleine wapens in handen van handelaren terecht. De recente oorlog in Libië en de daaropvolgende instabiliteit resulteerden in een gestage stroom wapens die de grens overgingen naar Egypte. Wapenhandel is voor velen in Port Said een beroep geworden.

Bendes

Sayed, eigenaar van een winkel met dameskleding, handelt nu in wapens. Zijn winkel levert niet meer genoeg op. “Voor de revolutie kon je hooguit een zakmes bezitten. Nu ken ik zeven mensen met een FN MAG (een machinegeweer van Belgische makelij, red.)”, zegt hij. “Wat moeten mensen die hun bedrijf failliet hebben zien gaan door de revolutie anders dan in wapens handelen?”

In Port Said trekken plunderende bendes rond als gevolg van de slechte beveiliging en de beschikbaarheid van wapens, zeggen de ondernemers en de politiefunctionaris. Ondernemers of handelaren die overvallen zijn, bellen nooit de politie, zegt Ramadan El Bassouni, eigenaar van een kleine opslagruimte aan de rand van Port Said. Ook hij kreeg te maken met zo’n bende, maar wist die te verjagen met behulp van enkele familieleden. Toch gingen de dieven er nog vandoor met een deel van zijn spullen.

Port Said ligt op de kruising van de Middellandse Zee en het Suezkanaal, een sleutelpositie voor de handel met Afrika. Dagelijks lossen schepen er goederen, variërend van auto’s tot medische benodigdheden en kleding. De haven is echter gedegradeerd tot territorium voor dieven en smokkelaars.

“Vroeger was er politie bij aanwezig als een lading werd gelost en vervoerd. Nu doen ze niets en onze voorraden worden gestolen”, zegt Bassouni. Zonder politie-escorte, kunnen dieven gemakkelijk vrachtauto’s kapen, zegt hij. De spullen worden vervolgens de stad uit gesmokkeld en verkocht op markten in Caïro en elders. Of de eigenaar moet ze terugkopen.

Smokkelaars

Port Said is bij Egyptenaren beroemd vanwege de ‘vrije zone’, waar geïmporteerde goederen in het bijzonder kleding en cosmetica, belastingvrij verkocht mogen worden. Buiten de stad wordt echter wel belasting geheven. De havenautoriteiten hielden voorheen controles bij de haven om misbruik van het systeem te voorkomen. Momenteel gebeurt dat niet meer, met als gevolg dat smokkelaars vrij spel hebben.

Handelaren die voorheen legaal goederen kochten uit Port Said, kopen nu via smokkelaars om hoge belastingen te voorkomen. “Ik wil niet zo werken”, zegt een kledingimporteur. “Maar ik moet wel. Het is de enige manier.” (IPS/MS)