Wolvenexpert Elli Radinger: wat we kunnen leren van de wildernis

Elli H. Radinger begon haar carrière als advocaat in Duitsland, maar staat tegenwoordig bekend als wolvenexpert. In ‘Het geschenk van de wildernis’ blikt ze met weemoed terug op de jaren die ze doorbracht in de Amerikaanse wildernis temidden van beren, coyotes, bizons en wolven.

De Duitse Elli H. Radinger deed waar veel mensen alleen van dromen: ze stopte met haar baan als advocaat, pakte haar koffers en vertrok naar de VS waar ze de afgelopen dertig jaar onder andere wolven bestudeerde in Yellowstone, een jaar in een hut in Minnesota zonder stromend water en elektriciteit doorbracht en in Alaska adelaars en walvissen observeerde. Ze koos voor een leven waarin de natuur het centrum is en schreef er verschillende fictie en non-fictie boeken over waaronder ‘De wijsheid van de wolven’, ‘Minnesota Winter’ en ‘Oude wijze honden’.

In haar nieuwste boek ‘Het geschenk van de wildernis’ blikt ze met heimwee terug op de jaren die ze temidden van wolven, beren, roofvogels, bizons en haar lievelingsdieren coyotes doorbracht. ‘Het zijn de stille, eenzame momenten in de natuur die me het gelukkigst maken en waarvoor ik een tijd geleden mijn carrière als advocaat heb opgegeven.’

‘Ik ga naar de wildernis omdat die bestaat. Omdat die mij de adem beneemt door al haar pracht en door het gevaar. Omdat die me dagelijks uitdaagt. Omdat die me zó vreemd is dat ik haar nergens anders mee kan vergelijken en ik mezelf er toch in herken. De wildernis geeft me inspiratie, prikkels en een diepe rust.’

Radinger vertelt over de bijzonderheden van de dieren die ze ontmoette, over mooie en soms nare ontmoetingen en over wat haar zo fascineert aan het leven in de wildernis. Ze was ze er getuige van toen in 1995 de wolven geherintroduceerd werden in Yellowstone National Park. Ze vertelt hoe ze in de loop van de jaren zag hoe deze dieren het volledige ecosysteem beïnvloedden en verbeterden.

Ze beschrijft over de indruk die bizons op haar maken. Met hun log ogende lichaam, lijken ze een en al rust uit te stralen, maar het zijn tegelijk razendsnelle, behendige en speelse dieren. Radinger zag vanaf een afstand hoe een netgeboren bizonkalfje de kudde kwijtraakte en belaagd werd door een jonge wolf. Net op het moment dat het laatste uur van het jonge dier geslagen lijkt, komt zijn moeder in het gezelschap van een paar andere bizons aangestormd om de wolf te verjagen.

Zelf ontkwam Radinger ook een keer nipt aan de dood. Op een onverwacht moment stond ze opeens oog in oog met een grizzly die eerst dreigend op haar achterpoten ging staan en vervolgens in volle vaart op haar afstoof. Om een onverklaarbare reden, stopte het dier op zo’n twee meter afstand en liep brommend weg.

Ze vertelt over de intelligentie en listigheid van haar lievelingsdieren, de coyotes. Over hoe deze hondachtigen soms doen alsof ze dood zijn om aaseters te lokken. Wanneer ze denken van hun prooi te kunnen eten, springt de coyote op en grijpt de aaseter vliegensvlug. Ook sluiten coyotes geregeld een samenwerkingsverband met dassen omdat die andere jachtkwaliteiten hebben en ze samen een goed team vormen. Dankzij zijn aanpassingsvermogen en intelligentie, is de mens er niet in geslaagd de coyote uit te roeien. Daar heeft de Amerikaanse overheid wel veel moeite voor gedaan.

De coyote werd gezien als lastig en daarom moest een georganiseerde campagne ervoor zorgen dat het dier uit de VS zou verdwijnen. Alhoewel ze tegenwoordig niet meer op zo’n grote schaal gedood worden, vinden er nog altijd georganiseerde slachtpartijen plaats. Zo is er in Gillette in Wyoming ieder jaar een coyote-jachtwedstrijd. De deelnemers krijgen als instructie van de jachtopziener mee: ‘Ik hoop dat jullie veel coyotes afmaken. Het kan me niet schelen hoe jullie ze om zeep brengen. Voor mijn part jaag je ze de lucht in met dynamiet, rij je ze overhoop of gebruik je ze als voetbal.’

Het verhaal van de Amerikaanse bizons is bijna nog gruwelijker. 150 jaar geleden leefden er nog tientallen miljoenen bizons in Noord-Amerika. Toen de Europese kolonisten naar het westen trokken, wilden ze het leven van de oorspronkelijke bewoners onmogelijk maken door de bizons, waar zij afhankelijk van waren, massaal te slachten. Een foto waarop een 15 meter hoge stapel van bizonsschedels te zien is, maakt veel indruk op Radinger. Bovenop de stapel staat een man triomfantelijk met zijn voet op de schedel van een bizon.

Maar wie denkt dat we dit soort gruwelijkheden achter ons gelaten hebben, heeft het mis. Ook nu nog vindt ieder jaar een georganiseerde bizonjacht plaats. In Gardiner bij de ingang van Yellowstone mogen mannen en vrouwen hun geweren dan leegschieten op een rustig grazende kudde bizons. Radinger zag met eigen ogen hoe één van de schutters met een kettingzaag de kop van één van de gedode dieren afzaagde, een touw om zijn hoorns bond en het hoofd achter zijn squad aantrok.

Wat heeft Radinger van al die jaren in de wildernis temidden van wilde dieren en in het bijzonder wolven geleerd? Ze is zich er heel erg bewust van geworden dat de natuur ons niet nodig heeft en dat wilde dieren geen enkele band hebben met mensen. Sterker nog: de dieren zouden veel beter af zijn als er geen mensen waren. Radingers houding tegenover de natuur en dieren heeft dan ook een volledige draai gemaakt: ‘Wilde ik er vroeger zo dicht mogelijk op zitten, tegenwoordig doe ik graag een stapje terug en blijf ik een observant. Ik geniet en ben dankbaar voor het moment dat ze me schenken- onbevreesd, of nog beter: onwetend. Het moment waarop ze ondanks mijn aanwezigheid zichzelf zijn’

Alles wat Radinger over de natuur, de samenhang daarin en haar eigen plaats in de wereld moest weten, heeft ze van de wolven geleerd. ‘De natuurvolken geloven dat de wolf een bijzondere gave heeft: hij leidt de mens als leraar terug naar zijn oereigen levensweg.Voor dat geschenk van de wildernis ben ik diep dankbaar.’