Waddeneiland Texel: wandelen, fietsen, natuur en heel veel vogels

Het Nederlandse Waddeneiland Texel is groot genoeg om je niet te hoeven vervelen, maar tegelijk zo klein dat je het eilandgevoel nooit kwijtraakt. Een selectie van de leukste wandel- en fietstochten, de mooiste natuurgebieden, activiteiten met kinderen en een kennismaking met de interessante geschiedenis van het eiland.

Texel is het grootste Nederlandse Waddeneiland: het is groot genoeg voor een langere vakantie, maar tegelijk zo klein dat je het eilandgevoel nooit verliest. Het 20 bij 8 kilometer grote eiland biedt verrassend veel verschillende landschappen en enorm veel mogelijkheden voor allerlei activiteiten: struinen door de duinen en over het strand, lange fietstochten, een boottocht naar zandbanken waar zeehonden liggen te rusten, kijken naar de enorme aantallen vogels, wandelen op het wad, een klimtocht naar de top van de vuurtoren…..

Het is eenvoudig om naar Texel te reizen: vanuit Den Helder vertrekken ieder uur (op drukke dagen nog vaker) veerboten die je in 20 minuten naar het eiland brengen. Je kan de veerboot van tevoren online reserveren waardoor het allemaal heel vlot verloopt.

Wij selecteerden enkele van de mooiste natuurgebieden, de leukste wandel- en fietstochten, dingen die je met de kinderen kan doen, plaatsen waar je de boeiende geschiedenis van Texel ontdekt en een heerlijk plekje om te overnachten.

Nationaal Park Duinen van Texel

Het Nationaal Park Duinen van Texel bestrijkt de hele westkant van het eiland. Onder andere De Slufter, De Geul, De Hors, De Bollekamer, De Muy en De Mok worden beschermd in dit in totaal 4300 hectare grote natuurgebied. De Slufter behoort tot de bekendste gebieden op Texel. Het staat in open verbinding met de zee waardoor er zout water doorheen stroomt. Er groeien bijzondere planten die tegen dit zoute water kunnen en er komt een enorme hoeveelheid vogels voor. Een deel van de De Slufter is afgezet omdat er eidereenden en veldleeuweriken broeden. In augustus kleurt De Slufter roze door bloeiend lamsoor en Engels gras.

In De Muy vind je hele mooie duinen met steile hellingen, weilanden en een klein bosje van dennenbomen dat Oorlogsbosje wordt genoemd. Er groeien allerlei soorten orchideeën en er leven veel lepelaars. Ook De Bollekamer is een duinengebied. Tussen de heide grazen er Exmoor pony’s en Schotse Hooglanders.

Aan de zuidpunt van Texel liggen Mokbaai en de Horspolders. De Mokbaai is een gebied met kwelders die droog liggen bij eb. Vogels strijken er dan massaal neer om te foerageren. In de Horspolders vind je jonge duinen onderbroken door meertjes en zeldzame planten zoals parnassia.

De Dennen

Dit dennenbos werd in het begin van de twintigste eeuw aangeplant. Tussen de bomen groeien eveneens door mensen geïntroduceerde planten zoals sneeuwklokjes en aronskelk. Er komen bosvogels zoals goudhaantjes en spechten voor.

Hoge Berg

Hoge bergen vind je uiteraard niet op Texel. Deze ‘berg’ is slechts vijftien meter hoog, maar omdat het omliggende landschap nog lager ligt, is de 150.000 jaar geleden ontstane heuvel toch goed zichtbaar. Rondom de berg tref je een typisch Texels landschap met tuinwallen (op elkaar gestapelde graszoden), kolken (kuilen van vijf tot tien meter volgelopen met water) en schapenboeten (een schuur met een half dak).

De Schorren

Aan de oostkant van Texel ligt De Schorren: een kweldergebied waar je vanaf de dijk over kan uitkijken. Neem er vooral een verrekijker mee want het wemelt er van de vogels zoals lepelaars, eidereenden, scholekster, bergeenden, grote sterns en allerlei steltlopers. De Schorren gaat over in de Waddenzee en vooral bij zonsop- en ondergang is het uitzicht er schitterend. Je mag De Schorren niet op eigen houtje betreden. Je mag er alleen met een gids tijdens een excursie in.

Utopia

Ook in oosten, aan de andere kant van de dijk van De Schorren, ligt Utopia. Dit waterrijke gebiedje werd in 2011 aangelegd als veilig terrein voor vogels wanneer De Schorren bij spring- of stormvloed onder water loopt. Ook Utopia en de weilanden erachter zijn enorm rijk aan vogels. Je ziet er niet alleen zeevogels en steltlopers, maar ook rietvogels zoals blauwborsten en baardmannetjes en weidevogels zoals grutto’s en wulpen.

Pieter Kikkert wandelroute: 18 kilometer

Deze wandeling is de oudste wandeltocht op het eiland en genoemd naar Pieter Kikkert, degenen die de route in 1791 liep en er een verslag over schreef. De wandeling die hij destijds liep, was 50 kilometer lang. De huidige route is 18 kilometer lang en loopt door de duinen, langs kwelders, schorren en historische plaatsen. Een beschrijving van de route vind je op de website van de VVV Texel.

Hoge Berg wandeling: 6,5 kilometer

Texel kent weinig hoogteverschillen. Zo kan het dat een heuveltje van slechts 15 meter er een ‘berg’ genoemd wordt. De berg is het oudste deel van Texel en zo’n 150.000 jaar geleden in de ijstijd ontstaan. Je wandelt door een mooi, typisch Texels landschap met weilanden, schapenboeten en tuinwallen.

De Muy en Slufter: 10 kilometer

De Slufter is het populairste natuurgebied op Texel. Het staat in open verbinding met de zee waardoor je er een duinenlandschap met kleine meertjes vindt en planten die groeien op zout water. Ook De Muy is geliefd omdat je er tussen duinen met steile hellingen wandelt en er bijzondere bloemen zoals orchideeën groeien. De terugweg loop je over het brede strand.

Van De Cocksdorp naar De Waal: 19 kilometer

Deze wandelroute die helemaal in het noorden van Texel begint is een deel van het 284 kilometer lange Noord-Hollandpad van Texel naar het Gooi. De route start in De Cocksdorp waar je kan beginnen met het beklimmen van de 118 treden van de vuurtoren. Daarna wandel je door de Eierlandsepolder, steek je met een trekpontje het Eijerlands Kanaal over, loop je door het vogelreservaat Waalenburg, door typisch Texelse weilanden en je eindigt in het voormalige vissersdorpje De Waal.

Van De Waal naar Het Horntje: 24 kilometer

Deze wandelroute begint waar de vorige ophoudt en is het volgende deel van het Noord-Hollandpad. De wandeling eindigt op het zuidpuntje van Texel bij de veerboten naar Den Helder. Je kan de route ook in omgekeerde richting lopen en starten in Den Helder. Je wandelt door verschillende dorpjes, langs de Hoge Berg en door weilanden met schapenboeten en tuinwallen.

Het Geheim: 2,5 kilometer

Geheim is deze korte wandelroute allerminst, maar wel leuk om te doen. De route loopt door De Dennen, een klein gevarieerd bosje in de buurt van Den Burg. De route is uitgestippeld door Staatsbosbeheer en wordt aangegeven met blauwe paaltjes.

De Moksloot: 20 kilometer

Ook de 20 kilometer lange wandelroute Moksloot komt uit de koker van Staatsbosbeheer. De route loopt door het zuidelijke deel van het Nationaal Park Duinen van Texel. Tijdens het broedseizoen tussen 1 maart en 1 september is deze wandeling gesloten om de vogels rust te gunnen. Tijdens de andere maanden kan je wandelen langs onder andere het riviertje de Moksloot waardoor driedoornige stekelbaarsjes vanuit de zee zoetwater kunnen bereiken, langs de bunker Batterij Den Hoorn en door de duinen van de Bollekamer. Het is geen rondwandeling, maar je kan terug naar het beginpunt met de Texelhopperbus.

Wandelen op het Wad

Een bezoek aan Texel of een van de andere Waddeneilanden is niet compleet zonder wadlopen: een wandeling over de bij eb drooggevallen zeebodem. Je ziet allerlei schelpen en zeevogels van dichtbij en een gids vertelt je alles over wat je onderweg tegenkomt. Kinderen vanaf 7 jaar kunnen er aan deelnemen. De excursies worden georganiseerd door Natuurmonumenten, Ecomare en TX Gids.

Texel is helemaal ingesteld op fietsers. In totaal telt het eiland 140 kilometer aan fietspaden. Het is niet eens nodig om zelf een fiets mee te nemen want je kan ze in allerlei soorten en maten huren: een normale fiets, e-bike, tandem, mountainbike, bakfiets en natuurlijk kinderfietsen. Je kan je eigen route samenstellen aan de hand van knooppunten, maar je kan ook een vaste route volgen, vaak met een bepaald thema.

Lammetjesroute: 35 kilometer

Deze 35 kilometer lange route is vooral leuk om in het voorjaar te doen wanneer de schapen op Texel hun lammetjes op de wereld brengen. Texel telt ongeveer evenveel mensen als schapen: allebei rond de 14.000. Verreweg de meeste schapen op het eiland zijn Texelaars, een schapenras dat in 1909 officieel erkend werd en dat opvalt door de typische gelaatsuitdrukking. De fietsroute loopt door de plaatsen waar de meeste schapen grazen. Je kan een bij de route horend boekje verkrijgen bij de VVV. Daarin lees je allerlei leuke weetjes over de schapen en de lammetjes.

Rondje Texel: 50 kilometer

Zoals de naam al duidelijk maakt, cirkel je tijdens deze route rond het hele eiland. Je fietst langs De Slufter, door de bossen, door de duinen, over de dijk langs de zee, voorbij de vuurtoren, door Cocksdorp en Den Burg en langs Ecomare.

De Slufter: 35 kilometer

Dit rondje tussen De Koog en Cocksdorp loopt langs het fraaie natuurgebied De Slufter. Je komt tot het noordelijkste puntje van Texel waar je eventueel naar de top van de vuurtoren kan wandelen en ook door het mooie voormalige havendorpje Oosterend.

Vogelkijkroute: 50 kilometer

De Waddeneilanden zijn een soort restaurants voor vogels. Zo’n 400 vogelsoorten strijken er neer: kluten, grutto’s. lepelaars, kanoeten, eidereenden, grote sterns, visarenden en slechtvalken om er maar een paar te noemen. Je ziet ze niet alleen op zee en op het strand, maar ook in de bossen, op de meertjes, in de polders, kwelders en in de weilanden. En overal zijn uitkijkpunten ingericht zodat je ze – zonder de vogels te storen – kan observeren. Heb je zelf geen verrekijker, dan kan je die huren bij het Vogelinformatiecentrum.

Fietsroute langs Verdwenen Haventjes: 40 kilometer

Eeuwenlang leefden de inwoners van Texel van de visserij. Deze fietsroute start in het mooie dorpje Oosterend en loopt langs voormalige vissersdorpjes zoals Den Hoorn en De Waal. Je krijgt zo een indruk van de geschiedenis van de visserij op Texel.

Kerkje van De Hoorn

Dit kerkje met zijn opvallende toren zie je al van ver. De toren werd in het verleden dan ook gebruikt als een soort vuurtoren, als een baken voor schepen. Het kerkje werd gebouwd in 1425 en wordt tot op de dag van vandaag gebruikt voor missen. Van mei tot en met augustus is de kerk op bepaalde dagen open voor bezoekers.

Fort De Schans

Dit fort werd in 1574 gebouwd in opdracht van Willem van Oranje om Texel te beschermen tegen de Spanjaarden. Het fort ligt in het oosten van Texel en heeft de vorm van een ster. Napoleon drukte ook zijn stempel op het fort door het in 1811 uit te laten breiden. Het fort deed in de loop van de jaren ook dienst als rechtbank en gevangenis. De resten van het fort zijn vrij toegankelijk, maar je ook deelnemen aan een excursie die georganiseerd wordt door het Museum Kaap Skil.

Museum Kaap Skil

In Museum Kaap Skil leer je alles over de zeegeschiedenis van Texel. In het openluchtmuseum kan je zien hoe het leven op Texel vroeger was en in de binnenruimtes zijn onder andere scheepswrakken en vondsten in vergane schepen tentoongesteld.

Walvisvaarders Huisje in Den Hoorn

In de achttiende eeuw trokken vissers uit Texel naar het Noordpoolgebied om daar op walvissen te jagen. Één van die vissers was Klaas Jacobsz Daalder die vanaf 1729 in dit huisje woonde. Het ziet er van binnen nog uit zoals in de tijd dat Klaas van zijn reizen naar verrre oorden allerlei spulletjes meer naar huis nam. Je wandelt er als het ware door drie eeuwen geschiedenis. Het huisje wordt nog altijd bewoond, maar staat wel open voor bezoek. Zolang de anderhalve meter afstand geldt, blijft het Walvisvaarders Huisje nog gesloten omdat het binnen te krap is.

Bunkers

In 1941 begonnen de Duitsers in opdracht van Hitler net de bouw van de Atlantikwall: een meer dan 5.000 kilometer lange verdedigingslinie langs de westkust van Europa. 500 bouwwerken waaronder bunkers, kustbatterijen en luchtafweerbatterijen werden als onderdeel daarvan op Texel gebouwd. Alles over de gebeurtenissen op Texel tijdens de Tweede Wereldoorlog kom je te weten in het Luchtvaart- en Oorlogsmuseum. Van daaruit lopen wandelroutes langs verschillende bunkers.

Deze bunkers speelden ook een grote rol tijdens de zogenaamde Opstand van de Georgiërs aan het einde van de oorlog. Georgiërs maakten deel uit van de Duitse Wehrmacht, maar kwamen in 1945 in opstand. Deze opstand bleef nog verdergaan nadat op 5 mei de oorlog in de rest van Nederland al was afgelopen. Pas op 20 mei, tot de Canadezen naar Texel kwamen, eindigde ook daar de oorlog. Het wordt wel ‘Europa’s laatste veldslag’ genoemd. Op de Georgische begraafplaats op de Hoge Berg liggen de meeste van de 565 Georgiërs die tijdens de strijd overleden, begraven,

Voor kinderen begint het plezier al op de veerboot vanuit Den Helder naar Texel. Wanneer je op het dek staat, komen de meeuwen zo dichtbij dat je ze uit je hand kan voeren. Op het eiland kunnen ze spelen op de brede stranden, in het water naar schelpen zoeken, iets lekkers eten en drinken in een van de strandpaviljoens of één van deze attracties bezoeken.

Ecomare

Zieke en gewonde zeehonden en vogels worden opgevangen en verzorgd in Ecomare. Je kan de dieren van dichtbij bekijken, maar er is ook een natuurmuseum en een aquarium. Ecomare ligt vlakbij het strand en vanuit het museum kan je een korte wandeling over het strand en door de duinen maken op een manier zoals dieren dat zouden doen. Het museum organiseert ook excursies en activiteiten.

Sommeltjespad

Het Sommeltjespad is een korte wandelroute van anderhalve kilpometer door Nationaal Park Duinen van Texel waarbij kinderen onderweg alle sommeltjes (Texelse aardmannetjes) moeten vinden.

Schapenboerderij Texel

Schapen en Texel horen bij elkaar. Er leven op Texel evenveel schapen als mensen en er is een inheems schapenras: de Texelaar. Op de rond 1700 gebouwde Schapenboerderij leven 25 verschillende soorten schapen. Je kan er zien hoe ze verzorgd worden, hoe schapenhonden de kuddes bij elkaar houden en je kan er het hele jaar door lammetjes knuffelen. Er lopen ook andere dieren op de boerderij rond: geiten, varkens, cavia’s, pony’s, kippen en kalfjes.

Boottocht

Op Texel kan je allerlei leuke boottochtjes maken op verschillende soorten boten. Je kan op een garnalenkotter varen, op een authentiek zeilschip, op een snel jacht. Op alle tochtjes kom je langs zandplaten waarop zeehonden liggen te rusten. Op de website van VVV Texel vind je een opsomming van de mogelijkheden.

Maritiem- en Juttersmuseum

Jutten is een eeuwenoude bezigheid op Texel. Vroeger gebeurde dat uit noodzaak, nu eerder als hobby. In het Maritiem- en Juttersmuseum kan je de bijzondere voorwerpen die in tachtig jaar jutten zoal gevonden zijn. bewonderen en ook kunst die is gemaakt van de spullen die aanspoelden op het strand. Je ontdekt spannende verhalen over jutters, komt tijdens een speurtocht door het museum allerlei spelletjes tegen en er is een grote buitenspeeltuin.

Vuurtoren

Op de noordpunt van Texel bij De Cocksdorp staat een 34,7 meter hoge vuurtoren die in een opvallende rode kleur is geverfd. De vuurtoren werd geopend in 1864 en is de enige vuurtoren in Nederland die aan drie kanten omringd worden door de zee. Je kan via 118 treden naar de top van de vuurtoren wandelen en dan heb je een prachtig uitzicht over de Waddenzee, buureiland Vlieland en Texel zelf. Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de vuurtoren flink beschadigd tijdens de Opstand van de Georgiërs. Door de restauratie werd de vuurtoren breder dan hij aanvankelijk was.

Gastrofarm Op Oost is gevestigd in een fraaie traditionele stolpboerderij. Het ligt op een heerlijk rustig plekje in het gehucht Oost vlakbij Oosterend dat het mooiste dorpje van Texel wordt genoemd. Vanuit het hotel sta je binnen 150 meter bij de zee waar je heerlijk over de dijk kan wandelen of fietsen.

Op Oost telt 12 frisse kamers, ingericht met lichte kleuren, veel lichtinval en een schitterend zicht de over de vogelrijke omgeving. De eigenaren hechten veel waarde aan duurzaamheid en ze hebben dan ook het Green Key label wat daar een bewijs van is.

In het bijbehorende restaurant Het Kookatelier gebruikt de kok groente en kruiden van een eigen teler, vlees en zuivel van lokale, biologische familieboerderijen en bloemen uit de eigen bloementuin. Bij de maaltijd worden natuurwijnen geschonken of eigen kruideninfusies.

Op het erf lopen kippen en pauwen en mogen de gasten zelf kruiden plukken uit de tuin. Ook kunnen ze meegaan met de ‘oesterman’ van het hotel om oesters te rapen of genieten van een massage in de hotelkamer.