Waarom krijgt een vrouw die alleen reist telkens een etiket opgeplakt?

Wie als vrouw alleen op reis gaat is ofwel een ‘sexy avonturier’, ofwel ‘op de vlucht voor haar emoties’, maar sowieso altijd roekeloos. Toch?

De vertrouwde autoweg wordt alsmaar hobbeliger wanneer de auto de woestijn nadert. Ik word op de achterbank door elkaar geschud en hoor de chauffeur in het Hebreeuws vloeken. Denk ik. Ik spreek de taal niet en ben absoluut lost in translation. Waar de weg stopt, laat hij me met mijn boeltje achter om achter een stofwolk te verdwijnen. Ik verbaas me over het prachtig desolate landschap aan mijn voeten. En denk dan: ‘Fuck.’

Wat als ik niemand zou tegenkomen die Engels sprak? Wat als ik überhaupt niemand zou tegenkomen? En hoe zou ik terug kunnen keren nu die norse chauffeur slechts een stipje aan de horizon was?

Verkracht, bestolen of erger: vermoord

Roekeloos ben ik. Een vrouw die op het punt staat alleen op reis te vertrekken krijgt immers genoeg waarschuwingen te horen. Je gaat vast ontvoerd worden. Of je belandt in de cel. Je wordt gedeporteerd. Wie weet word je verkracht. Bestolen. Of erger: vermoord. Beter blijf je thuis.

Een bedoeïenenmeisje schaterlacht wanneer ze me ziet. Ik neem het haar niet kwalijk. Een vrouw met een trekrugzak zwervend door dit niemandsland met haar modieuze witte sneakers, nu oranje van het modderige zand. Maar ze wijst me de weg en ik word ontvangen door vreemden wiens huis pas gesloopt werd. Op een heuvel op plastic stoelen tussen hun spullen, doorweekt van de regen van de afgelopen dagen krijg ik brood en koffie en dadels à volonté. Voorlopig dus nog niet ontvoerd.

Op mijn terugweg naar bewoond gebied vraag ik aan iemand in het busstation of ik bij de juiste halte sta te wachten. Plots heb ik een partner voor de hele rit aan mijn been. Eentje die me na vijftien minuten uitvragen over mijn modderige schoeisel graag wil kussen. Eentje die mijn weigering maar moeilijk kan slikken. Ik hoor mezelf liegen dat ik een vriendje heb. Alsof ik wist dat een ander argument niet aanvaard zou worden.

Waarschuwingen van het thuisfront

We hebben allemaal de verhalen gelezen waarbij vrouwen misbruikt of vermoord werden nadat ze de avances van een man in de wind sloegen. En vrouwen worden inderdaad lastiggevallen wanneer ze alleen reizen. Die waarschuwingen van het thuisfront zijn vast gegrond. Het probleem is dat wij vrouwen datzelfde gevaar lopen wanneer we thuis een blokje om lopen of in het park chillen. Waarom dan suggereren dat een vrouw beter niet alleen de wereld verkent?

Waarom krijgt een vrouw die alleen reist telkens een etiket opgeplakt? Een man die door Zuid-Amerika trekt, doet net dat: rondtrekken. Een vrouw die hetzelfde onderneemt is een sexy avonturier zoals Lara Croft, of wanhopig op de vlucht voor een of andere destructieve liefdesrelatie – denk Wild. Ik wou dat ik Crofts kleine rugzakje moeiteloos meedroeg die dag in de woestijn en dat mijn kont mooi omlijnd was door een strak shortje in plaats van die lange jeans die door het reetzweet tussen mijn billen plakte. En ik had geen relatie om van weg te hollen. Dubbel njet.

Grenzen blijven verleggen

Door vrouwen in zulke hokjes te duwen, versterken we gewoon het idee dat mannelijke reizigers de norm zijn en hun vrouwelijke tegenhangers onnodige risico’s nemen gedreven door hun oncontroleerbare emoties. En dat idee beperkt de bewegingsvrijheid van vrouwen op een grotere schaal. In sommige landen betekent het taboe op alleen reizen dat vrouwen toegang tot gezondheidszorg verhinderd wordt. Of het bemoeilijkt sociaal contact. Of we zien bepaalde jobs aan ons voorbijgaan. Omdat vrouwen de kans niet krijgen – of grijpen – om die gevaren zelf onder ogen te zien.

Dat is problematisch. Want door de eenzame reiziger te onderscheiden volgens gender, nemen we aan dat geweld jegens vrouwen onvermijdelijk is en gaan we ervan uit dat mannen – tja, hun mannetje moeten kunnen staan wanneer zij op reis lastiggevallen worden. Sterker nog, het probleem wordt bij het vrouw-zijn gelegd. En we vergeten dat een vrouw voor seksueel geweld en genderongelijkheid geen grenzen hoeft over te steken.

Laat dat ons dus niet tegenhouden toch grenzen te verleggen. Ergens in de straten van Hebron pufte en hijgde ik onder het gewicht van mijn rugzak. ‘Ik ben een zwakkeling’, grapte ik – me wentelend in het vrouwelijk stereotype en met tegenzin het zwaargewicht overhandigend aan de even stereotiepe mannelijke redder in nood. ‘Nee’, werd ik berispt. ‘Kracht staat los van fysiek. Echte kracht zit in wat je denkt, zegt, doet. En jij bent ongelooflijk sterk.’