Vulkaanminnaars op IJsland

IJsland telt meer dan dertig actieve vulkanen, en maakte in 2004 voor het laatst een uitbarsting mee. Maar de vulkaan onder de Eyjafjallajokullgletsjer had al bijna 200 jaar geen teken van leven meer gegeven. Tot zaterdag 20 maart 2010. Toen werd hij plots wakker, en moest het dunbevolkte gebied op 160 kilometer van de IJslandse hoofdstad Reykjavik halsoverkop ontruimd worden.

‘Het is een basalten vulkaan, en dat soort vulkaan kan hele lange rustperiodes hebben’, legt vulkanoloog Matthieu Kervyn De Meerendre (UGent) uit. ‘Dat komt omdat ze weinig aanvoer van magma krijgt vanuit de aardkorst. Gevaarlijk is deze uitbarsting ook niet echt, omdat basalten vulkanen erg vloeibare lava spuwen en niet zoveel gas bevatten. Daardoor ontstaan er geen echt intense ontploffingen, je ziet enkel een mooie lavafontein. Het enige gevaar is dat de ijskap van de gletsjer door de lava begint te smelten, want dat kan modderstromen veroorzaken.’

IJslandse vulkanologen vrezen ook dat de uitbarsting de nabijgelegen vulkaan Katla kan wekken, en die is veel krachtiger. Maar Matthieu Kervyn De Meerendre denkt daar anders over.

‘Er zijn inderdaad recent verbanden gevonden tussen uitbarstingen van nabijgelegen vulkanen, maar in dit IJslandse geval is daar nog geen enkel bewijs van. En in IJsland heeft men een erg goed systeem om de vulkanen te monitoren. Ze hadden deze uitbarsting tot op enkele dagen na nauwkeurig voorspeld. Dat kon afgeleid worden uit veranderingen in de seismische activiteit en in de flanken van de vulkaan.’

Volgens de vulkanoloog blijft deze natuurkracht nog wel even te bewonderen. ‘Meestal duren uitbarstingen van basalten vulkanen enkele weken of zelfs maanden. Maar er zijn ook uitzonderingen. Er is een geval bekend in Mexico waar het negen jaar heeft geduurd, en in Hawaï is er nog een actief die al twintig jaar aan de gang is.’

En waarom deze IJslandse vulkaan net nu wakker is geworden? ‘Dat weten we niet. Misschien zal men achteraf door studie van de lava kunnen vaststellen welke processen hebben plaatsgevonden, maar voorlopig blijft het een raadsel.’

Thomas Verbeke in Knack

De Gentse reisorganisatie IJsland reizen biedt vanuit Reykjavik een excursie met een speciaal uitgeruste Superjeep aan in de richting van de vulkaan. U vertrekt dagelijks om 16u30 voor een offroad traject naar de Tindfjöll gletsjer, de beste plek om vanop veilige afstand dit wonder van de natuur te observeren.

In Hella krijgt u een avondmaal aangeboden en dan rijdt u de gletsjer op waar er voldoende tijd wordt uitgetrokken om van het spektakel te genieten. Rond 2u ’s nachts arriveert u terug in Reykjavik.

De excursie vertrekt dagelijks (zolang de uitbarsting duurt) en kost € 220 per persoon inclusief pickup aan het hotel, vervoer per Superjeep, avondmaal, begeleiding door professionele gidsen.

De vulkaan onder de Eyjafjallajokullgletsjer had al bijna 200 jaar geen teken van leven meer gegeven. Tot zaterdag 20 maart 2010.

De gloed van de indrukwekkende lavafonteinen is van kilometers ver te zien.

Speciale vulkaanexcursies lokken honderden toeristen naar de Eyjafjallajokullgletsjer.

De uitbarsting valt waarschijnlijk nog wel even te bewonderen. Uitbarstingen van basalten vulkanen duren meestal enkele weken of zelfs maanden.

De vulkaan ligt op 160 kilometer van de IJslandse hoofdstad Reykjavik.