Spectaculair natuurschoon en Viking-krijgers: met de camper naar de Noorse Lofoten  

Akkoord, Noorwegen is duur en de kans op regen reëel. Maar met een goede planning, een mobilhome, wat zin voor avontuur – en je eigen fles rosé – maak je een mythische reis die geen fortuin hoeft te kosten. Onze reporter trok door de bloedmooie Noorse Lofoten.

Tijdens bloedhete zomers dient Scandinavië zich aan als een aantrekkelijk alternatief: veel ruimte, aangename temperaturen én een natuurlijke variatie waar ze bij National Geographic niet over uitgepraat raken. Omdat het er niet goedkoop is, ontstond afgelopen zomer het plan om een camperreis naar Noorwegen te maken, meer bepaald naar de Lofoten, een archipel boven de noordpoolcirkel. Steevast top drie in lijstjes van droombestemmingen, dankzij de hypnotische combinatie van steile bergen, diepblauwe baaien, gele stranden en schattige vissersdorpjes die zich elke tien seconden in een ander fraai licht tonen door het snel veranderende weer.

Op de camperparking in de Duitse ferrystad Kiel, waar we de dag erna onze oversteek naar Oslo maken, fronst onze Nederlandse buur de wenkbrauwen als hij naar ons reisdoel informeert. “Dat is toch veel te ver met te veel regen voor te veel geld?” De Lofoten liggen inderdaad op 2700 km van Brussel. De Noorse westkust is berucht als een van de regio’s met de meeste regenval van Europa én een glas bier kost in Noorwegen algauw tien euro. Toch zijn er manieren om de regio te bezoeken zonder je bankrekening te plunderen.

Beren en vikings

Aangekomen met de ferry in Oslo volgen we de rijksweg RV 3, de oude handelsroute langs de Zweedse grens richting noorden. Het is augustus en de zon speelt verstoppertje met mooie afgelijnde wolken en de eindeloze dennenbossen van National Park Femundsmarka, dat zich over 573 km2 grensgebied uitstrekt. Dit is het territorium van elanden, beren, bevers, imposante muskus-ossen en de agressieve maar schuwe veelvraat. Wie ze wil spotten kan best een meerdaagse trektocht door het park plannen en een goede verrekijker en een dosis geduld meenemen.

We rijden verder langs slaperige stadjes die hun troeven als wintersportplaats maar moeilijk kunnen verbergen: het equivalent van onze lokale voetbalvelden zijn hier skischansen die opdoemen tussen de beboste bergen. Elk stadje lijkt er wel een te hebben. We moeten regelmatig afstand houden van in lycra gehulde atleten op rolski’s die zich op de weg voorbereiden op het lange winterseizoen. Niet zo vreemd als je weet dat het hier in de lange winter vaak tot -40°C vriest en de sneeuw tot diep in april het landschap kleurt.

In de Vikingtijd was Trondheim de hoofdstad van Noorwegen. Hier begon Leif Eirikson zijn expedities richting westen, en ondekte hij, lang voor Columbus, Amerika. Vandaag kijkt de legendarische Viking versteend vanaf zijn sokkel over de haven richting westen. Achter zijn rug heeft Trondheim zich ontwikkeld tot een mooie universiteitsstad waar hipsterkoffiebars, vintage boetieks en stemmige restaurants zich verbergen tussen kleurrijke oude pakhuizen op palen. Het klopt, onder de 55 euro kun je op restaurant zelfs geen matige fles wijn vinden, maar aan de Ravnkloa-vismarkt eten we wel een fantastische vissoep voor dertien euro met, standaard in Noorwegen, een karaf heerlijk gratis kraanwater.

We parkeren de camper zomaar op een strand aan de indrukwekkend mooie Ranfjord, waar we in onze opblaaskajak twee visarenden zien jagen op hun diner. We proberen onze vislijn uit, maar moeten in de visarenden onze meerdere erkennen en koken dan maar een vegetarisch stoofpotje op ons campervuurtje. In Noorwegen geldt net als in Zweden en Finland het ‘allemansrecht’, wat betekent dat je overal vrij en gratis mag kamperen, zolang het geen privé-eigendom is en je de natuur respecteert. Gedurende de hele trip zullen we dan ook niet één keer op een camping staan. Als de zon laat die avond verdwijnt achter de berg, drinken we van thuis meegenomen rosé.

We rijden de noordpoolcirkel over aan het Artic Circle Centre, waar bezoekers in de zomer herinneringen en boodschappen achterlaten in de vorm van creatief gestapelde zwerfkeien en je vanuit de souvenirwinkel een kaart kunt versturen met een exclusieve poolcirkelpostzegel. Maar je kunt jezelf ook gewoon naast de reusachtige opgezette ijsbeer taggen op Instagram.

De Grote Noorse Weershow

Tussen Evenskjer en de Austnesfjord krijgen we voor het eerst de befaamde Noorse ‘four seasons in one day’ weercocktail te zien. In amper drie uur tijd krijgen we overvloedige zon, onstuimige wolken, plenzende regenbuien en prachtige regenbogen, en dat drie keer achter elkaar. Het ‘slechte weer’ lijkt ons steeds meer Noorwegens verborgen troef. Nergens ter wereld zagen we ooit zo’n spectaculaire weershow. ’s Ochtends schijnt de zon weer voluit en zetten we onze trip verder.

Het is in die zonneschijn dat de Lofoten zich op de korte ferrytocht tussen Skutvika en Svolaer voor het eerst onbeschaamd aan ons tonen. Om de tien minuten stoppen we omdat we denken weer het allermooiste-uitzicht-ooit te pakken te hebben. De steile, spectaculair gebeeldhouwde bergen rijzen abrupt uit de diepblauwe arctische zee en worden gekleurd door groene wouden, staalgrijze rotsen en felgekleurde vissersdorpjes. De wegen zijn er smal, en op sommige plekken is het best druk, maar achter elke bocht verstopt zich een nieuwe mooiste plek op aarde.

Het Lofotr Viking Museum is een verplichte stop waar je op een indrukwekkende manier kennismaakt met het Viking-verleden. Op de plek waar in 1981 de ruïnes werden gevonden van een 83 meter lang huis van een Vikinghoofdman, bouwden ze een exacte replica van het bootvormige huis, waar je kunt rondlopen tussen de zwaardmakers, wevers en gevaarlijk uitziende Viking-krijgers.

Enkele kilometers verder trekken we een wetsuit aan en gaan we surfen op de traag brekende golven van de Arctische zee aan de Unstad Artic Surf Club. We zijn niet alleen. Hippe campervans uit heel Europa en een drukbezochte surfschool bewijzen dat polair surfen niet alleen voor warmbloedige gekken is.

Maar de Lofoten zijn veel meer dan een surfspot. Je kunt er letterlijk en figuurlijk adembenemende bergwandelingen maken, het is een paradijs voor fietsers met goede benen en ik kan me moeilijk voorstellen dat er veel andere plekken bestaan waar je met een kajak tussen spectaculair gevormde fjorden en een school orka’s kunt peddelen.

Schaduwzijde

Met nog natte haren kijken we toe hoe Parsa, een jonge Noors-Iraanse chef en zelfverklaard eco-warrior, heerlijke organische vegan pizza’s uit de stenen oven haalt en vervolgens serveert aan de lange tafel van zijn organische boerderij Polarhagen. Samen met zijn Russische vrouw Lisa en hun twee kinderen heeft Parsa hoog boven de poolcirkel een klein maar verscheiden ecosysteem uitgebouwd. De pizza’s zijn met lokaal geteelde seizoensgroenten en de overmoeibare pizzaiolla-passie van Parsa een unieke culinaire beleving. Parsa heeft een dubbel gevoel bij zijn thuisland. Hij vertelt dat hij wil sterven op de Lofoten, maar wordt emotioneel als hij het over de ecologische schaduwzijde van de Noren heeft. Als tweede grootste visindustrie ter wereld vormen overbevissing en de complexe problematiek van de kweekvisserij een smet op het natuurminnende imago van de Noren. En op amper vijf kilometer van de boerderij kun je in een visrestaurant walvisvlees bestellen. Noorwegen behoort samen met Japan en IJsland (nog tot 2024) tot de enige landen ter wereld waar inderdaad nog op walvissen wordt gejaagd.

Tijdens de prachtige rit langs de slingerende en glooiende kustwegen denken we na over het dubbele gevoel dat Parsa ons heeft gegeven. Achter de bedrieglijk mooie eenvoud en authenticiteit van de natuur en dorpen zit een van de rijkste olie- en gasindustrieën ter wereld, met een bijbehorend bijna grotesk pensioenfonds van 1128 miljard euro. Dat maakt van Noorwegen een duur land, zeker als je de prijzen van voedsel en vooral alcohol vergelijkt met die van bij ons. Het goede nieuws: de prachtige natuur is gratis. Wie met vrij kamperen, een goede regenjas en alcoholvrije dagen kan leven, doet de deal van zijn leven in dit bijna mythische stukje wonderwereld.