Spanje in Amsterdam

Amsterdam heeft eeuwenoude banden met Spanje. De relatie begon weliswaar minder vredig met de 80-jarige oorlog (1568-1648) tussen Spanje en de Republiek der Verenigde Nederlanden. Daarna is alles echter toch nog goed gekomen.

Tegelijk met de Vrede van Munster (1648) startte de bouw van het nieuwe stadhuis van Amsterdam, nog steeds een van de pronkstukken van Amsterdam. De voorgevel wordt gedomineerd door het beeld ‘De vrede die voorwaarts schrijdt’, met in de ene hand een olijftak, en in de andere de Mercurius-staf: vrede en handel gaan hand in hand.

Amsterdam is sinds de 17e eeuw een geliefd reisdoel voor bezoekers uit Spanje, wat blijkt uit vele reisbeschrijvingen. Tegenwoordig trekt Amsterdam jaarlijks zo’n 250.000 verblijfsbezoekers uit Spanje, waarmee dit land op de Amsterdamse ranglijst op een eervolle vierde plaats staat.

Spaanse Gazzetta uit 1672

De joodse drukker David de Castro Tartas gaf in 1672 in het Spaans de ‘Gazzetta de Amsterdam’ uit. Men beschouwt deze krant als de eerste joodse krant ter wereld. Voor een groot deel was het nieuws van de Gazzetta afgestemd op de belangen van de Sefardische joodse kooplieden afkomstig uit Spanje en Portugal. Deze krant, die tot 22 mei 1762 heeft bestaan, had vier pagina’s van twee kolommen. In 1673 werd ook de Italiaanstalige Gazzetta d’Amsterdam door Tartas uitgegeven. De Universiteitsbibliotheek in Amsterdam bezit nog diverse exemplaren van deze Gazetta.

Spaanse heilige kwam eigenlijk uit Zuid-Turkije

Elk jaar half november komt Sint Nicolaas, of Sinterklaas, met de stoomboot uit Spanje aan. Een belangrijke gebeurtenis voor alle Nederlandse kinderen. Vanaf die dag mogen ze voor het slapen gaan hun schoen bij de kachel zetten. ’s Nachts rijdt Sint Nicolaas op zijn schimmel over de daken om samen met zijn knecht Zwarte Piet cadeautjes en snoepgoed door de schoorstenen te gooien.

Onbetwist hoogtepunt is 5 december, pakjesavond, waarop de kinderen ter ere van de verjaardag van Sinterklaas volop cadeautjes krijgen. Daarna reist Sint Nicolaas weer af naar Spanje, naar zijn paleis in Madrid.

In werkelijkheid kwam de heilige Nicolaas niet uit Spanje, maar uit het stadje Myra in Zuid-Turkije. Hij was daar bisschop en werd na zijn dood heilig verklaard.

Sint Nicolaas staat afgebeeld op een gevelsteen op Dam 2/hoek Damrak. De afbeelding op de steen verwijst naar het wonder van het pekelvat. Volgens deze legende doodt een arme waard drie kinderen om er vleespasteitjes van te maken. Bisschop Nicolaas treft in de herberg in een tobbe de in stukken gesneden en gepekelde kindertjes aan, maar wekt hen door een wonder weer tot leven.

Gevelsteen met het kasteel van Malaga

Aan de Lauriersgracht 2 staat het ‘Kasteel van Malaga’: een bescheiden huis uit de 18e eeuw, met een gevelsteen onder het venster van de eerste verdieping. Dit kleurrijke beeldhouwwerk toont het silhouet van een stad met een grote van kantelen voorziene vestigingstoren. Op de onderrand staat in twee regels: ‘Int casteel van Malaga’.

Wapen van Madrid in gevel Centraal Station

Aan de gevel van het Amsterdamse Centraal Station prijken de wapens van 15 Europese steden; deze zijn afgebeeld op kleurrijk geëmailleerde tegels van ieder ongeveer 1 x 1 meter. De tegeltableaus laten zien wat aan het eind van de 19e eeuw de belangrijkste buitenlandse steden waren waarmee Amsterdam per spoor verbonden was.

Uiterst links, naast Rome, staat het wapen van Madrid. De stadswapens maken deel uit van de overvloedige decoratie van het in 1889 geopende station, dat destijds werd beschouwd als een ’triomfboog voor het vervoer’. Tegenwoordig rijden hier dagelijks meer dan 50 treinen uit het buitenland binnen.

Op de kroonlijst zijn, van links naar rechts, de wapens van de volgende steden te vinden: Madrid, Rome, Marseille, Parijs, Brussel, Antwerpen, Londen, Berlijn, Hamburg, Keulen, Frankfurt, Sint Petersburg, Wenen en München. In het midden staat het stadswapen van Amsterdam.

Het huis ‘Spanje’ aan de Roemer Visscherstraat

In de Amsterdamse Roemer Visscherstraat kun je binnen een minuut een rondreis maken langs zeven Europese landen. Sinds 1894 staat hier een rij woonhuizen, gebouwd in de stijlen van zeven landen: Duitsland, Frankrijk, Spanje, Italië, Rusland, Nederland en Engeland. Dit ‘Verenigd Europa’, ook wel bekend als ‘Zevenlandenhuizen’, werd gebouwd door architect Tjeerd Kuipers (1858-1942) met de bedoeling de geschiedenis van de Europese bouwkunst in beeld te brengen.

Op nummer 24 is het huis ‘Spanje’ te vinden; deze villa op mini-formaat verwijst naar de Moorse architectuur in Granada. De Roemer Visscherstraat is te vinden ten westen van het Vondelpark.

Tapas: populair alternatief voor hoofdgerecht

Een populaire trend in Amsterdam is het eten van typisch Spaanse tapas als alternatief voor een hoofdgerecht. Op zich logisch: als je maar genoeg voorgerechten eet wordt het vanzelf een hele maaltijd. Ze zijn er in vele varianten: warm of koud, in saus, of als smakelijk belegd toastje.

Wat voorbeelden: garnalen met knoflook, gevulde champignons, gemarineerde paprika’s, gehaktballetjes in tomatensaus, aardappelomelet, gedroogde ham of een chorizo-worstje.

De oorsprong lijkt te liggen in Andalusië. Om vliegen en andere insekten te weren die op de glazen sherry afkwamen, werden schoteltjes op het glas geplaatst met daarop een chorizo-worstje, wat olijven of een plakje rauwe ham. zo is de tapa geboren. Tapar betekent bedekken en tapa is dus een deksel. (Amsterdam Marketing/MS)