Skiën in Avoriaz: het ecologische eldorado van de wintersport

Skiën in Avoriaz – Het is niet al goud wat blinkt, of toch niet in de Haute-Savoie. Daar, tussen de witte reuzen van de Frans-Zwitserse Alpen, blinkt hout. Het is het herkenbare cederhout van Avoriaz, dat het iconische skioord z’n typische uiterlijk geeft.

“Aan welke residentie kan ik u afzetten?” De enthousiaste koetsier maakt fluks een U-bocht en gooit zijn paard in een drafje, over een dikke laag sneeuw en ijs, richting het centrum van Avoriaz. De man blijkt een levende legende in het Franse skidorp. Al sinds mensenheugenis rijdt hij hier toeristen rond in zijn slee en omdat hij even tijd heeft – en bijzonder trots is op zijn Avoriaz – maakt hij graag een omweg. Noem het gerust een impromptu rondleiding. “Dit is eigenlijk de meest romantische manier om Avoriaz te ontdekken.” Ik hoor mijn twee vrienden naast me grinniken. “Bovendien krijg je zo een goed zicht op de vijf wijken, die allemaal in verschillende periodes gebouwd werden. Hoe hoger je gaat, hoe nieuwer.” En zo staan we plots voor Hôtel des Dromonts, het oudste gebouw van het skioord – geopend rond Kerstmis 1966 – en het historische hart van Avoriaz. “Dit is een avant-gardistisch meesterwerk en hét symbool van Avoriaz. Kijk naar die vorm, geïnspireerd op de omringende bergen.” Niet veel later staan we voor ons eigen appartementencomplex – Amara van Pierre & Vacances, dat in 2016 het ecolabel Clef Verte kreeg, en dringt de wel zeer bijzondere esthetiek van Avoriaz langzaam tot ons door.

Dennenappelhotel

Zo’n ritje met de paardenslee is overigens niks bijzonders in Avoriaz. Op ski’s en snowboards na is dit het enige vervoermiddel in het autovrije dorp. Zo is het hier altijd geweest, met dank aan Jean Vuarnet, olympisch skikampioen in 1960, wiens droom het was om een ultramodern, futuristisch skioord te bouwen zonder auto’s. Liefst op een hoogte van 1800 meter, waar de sneeuw ideaal was. Hij verzamelde een jonge, enthousiaste bouwpromotor (Gérard Brémond) en een jonge, veelbelovende architect (Jacques Labro) rond zich om een nieuw soort skidorp uit de grond te stampen. Na zes jaar bouwen was Avoriaz een feit en werd Vuarnets droom werkelijkheid: een architecturaal sprookje, hoog op een duizelingwekkende rots, zonder rechte lijnen, volledig opgetrokken uit hout. Het ecologische eldorado van de wintersport. Met hotels en flatgebouwen in de vorm van ruimtetuigen en dennenappels. Leve de organische architectuur! “Avoriaz was in de jaren zestig al revolutionair en is dat eigenlijk nog steeds”, vertelt Aurélie Berthollier, fotografe en medewerker bij de lokale toeristische dienst. “Vanaf het prille begin was Avoriaz een pionier op het gebied van duurzame ontwikkeling, in een tijd dat ecologie nog in de kinderschoenen stond. Alle leefruimtes werden op het zuiden gebouwd, de slaapkamers en gangen bewust op het noorden. De zon is hier altijd een belangrijke natuurlijke energiebron geweest. Zoveel jaar later blijft Avoriaz inzetten op ecologie. In 2012 werden we nog uitgeroepen tot meest innoverende skioord op het gebied van duurzame ontwikkeling wereldwijd.”

Levende architectuur

Nu lijkt het een geniaal idee, een autovrij dorp. Maar in de jaren zestig, toen de populariteit van de auto hoge toppen scheerde, lag de keuze voor zo’n autovrij dorp niet voor de hand. Het vereiste een visie. De architectuur vereiste dan weer heel wat creativiteit. Jacques Labro wilde afstappen van de traditionele neorustieke chaletvormen, die in de omringende dorpen zo duidelijk aanwezig waren. Ook was hij geen voorstander van de strakke, geometrische vormen die in de steden in opmars waren. En dus werd Avoriaz een staaltje levende architectuur, in navolging van Frank Lloyd Wright of Alvar Aalto, met als leidraad de harmonie met de natuur. Elk bouwwerk in Avoriaz is dan ook uniek qua vorm en volume, met vrije lijnen en originele hoeken, perfect opgaand in het natuurlijke decor. Met daken die – net als de bergen – schuin aflopen tot aan de grond waardoor het besneeuwde landschap doorloopt tot op de gebouwen zelf. “Let zeker ook op het hout. Alle gevels zijn bedekt met niet gelakte schalies uit cederhout, die in de loop der jaren en afhankelijk van hun oriëntatie verkleuren. Zuidelijke en noordelijke gevels kleuren verschillende tinten grijs, terwijl westelijke en oostelijke gevels een roodbruine tint krijgen, zoals de schors van een boom of de rotsen in de buurt. Ook nieuwe gebouwen die hier neergepoot worden, moeten aan die vereisten voldoen.”

Twaalf dorpen

Dat Avoriaz het architectuurlabel ‘Grande Réalisation du 20ème Siècle’ – oftewel Erfgoed van de 20ste Eeuw – kreeg, is heel aardig, maar voor fervente wintersporters telt uiteraard ook dat andere aspect: de pistes. En ook daar zit het wel snor. Avoriaz ligt namelijk pal in Portes du Soleil, met 650 kilometer aan pistes (voor alle niveaus) een van de grootste skigebieden ter wereld. Portes du Soleil bestaat uit twaalf wintersportdorpen, met Avoriaz, Morzine en Les Gets als grootste namen aan Franse zijde en Champéry aan Zwitserse. Hier ski je met andere woorden grensoverschrijdend. Elk van die dorpen trekt trouwens een ander cliënteel aan. Zo is Les Gets een gezinsvriendelijk resort, houden natuurliefhebbers van de rust in de Zwitserse dorpen, trekken après-skiërs en kilometervreters naar Avoriaz en zoekt het cliënteel van Morzine vooral gezelligheid en een feeërieke setting. “Avoriaz is het enige man-made dorp, speciaal voor het sneeuwtoerisme ontworpen. De andere elf dorpen zijn authentieke en dus traditionelere bergdorpen. Heel charmant en rustiek, maar qua stijl en sfeer zowat het tegenovergestelde van Avoriaz.” Om optimaal van die 650 kilometer aan pistes te genieten, organiseert Portes du Soleil elk jaar skisafari’s, die fors aan populariteit winnen. Kiezen is immers verliezen, zeker in zo’n reusachtig skigebied. Het concept is even simpel als geniaal: je slaapt elke nacht in een ander dorp en verkent dus elke dag een ander deel van het skigebied. Je bagage wordt door de betrokken hoteliers automatisch doorgestuurd. Handig toch?