Op reis met corona: is de spontane reiziger passé?

Kleurcodes, tests, afstandsregels: het lijkt erop dat corona het reizen van alle spontaniteit heeft ontdaan. Maar hoe zit het met reizigers voor wie het spontane en sociale aspect juist de essentie is? Zijn couchsurfers, lifters en housesitters het voorbije anderhalf jaar dan gewoon thuisgebleven?

Zowel trendwatchers als critici van massatoerisme zien een toekomst in een socialere vorm van reizen waarbij reizigers banden smeden met de locals. Vijf jaar geleden gingen reistrendvoorspellingen sterk die richting uit, met keywords als ‘ervaringen’, ‘spontaniteit’ en ‘connectie’.

Sociaal en lokaal

Vijf jaar geleden was er natuurlijk nog geen sprake van social distancing en mensen waren gretig op zoek naar nieuwe contacten, ook op reis. Gelijkgestemde zielen overnachtten bij elkaar en leidden elkaar rond. Er bestaan intussen ook al verschillende apps waarmee je op zoek kan naar tips van/ activiteiten met/ een bed bij locals. Daarnaast zijn reizigers vooral op zoek naar ervaringen. Het gaat niet meer om de bestemming, maar om de beleving, het creëren van nieuwe herinneringen. Dat sluit aan bij nog een trend: spontaan reizen. Tijdens een ongeplande trip breek je los uit de sleur en sta je open voor die nieuwe ervaringen. Tot slot willen reizigers graag iets unieks beleven, weg van het massatoerisme.

Dat alles kan ook bijdragen tot een bewuster toerisme waarbij de lokale gemeenschap, in plaats van overrompeld, zelf beter wordt van haar bezoekers. Zeker als door het zoeken naar exclusieve ervaringen de platgelopen trekpleisters worden ontzien. Als de bewoners er gelukkiger van worden, zullen ze ook positiever staan tegenover de toeristen. Dat komt de ervaring uiteraard enkel maar ten goede. Dit thema kwam nog meer op de voorgrond toen het massatoerisme stilviel – en in vraag werd gesteld – door de pandemie. Het ironische is dat het door de coronamaatregelen juist minder voor de hand ligt om spontaan op pad te gaan en ervaringen op te doen met een wildvreemde. Of toch niet?

Couchsurfer wordt couch potato

De pandemie was zeker voelbaar bij Couchsurfing – de in 2004 gelanceerde app die dienst doet als een soort van gratis Airbnb.De oermoeder van de sociale reisplatforms koppelt meer dan 14 miljoen leden in 200.000 steden. Ook traditionelere reizigers vinden de weg naar de site om zo contact te leggen met locals. Het bedrijf raakte zijn non-profit status al kwijt toen het verkocht werd in 2011. Tijdens de eerste maanden van de pandemie ging er echter opnieuw een golf van verontwaardiging door de gemeenschap toen bleek dat alle profielen (inclusief de referenties en contacten die ze hadden verzameld) achter een betaalmuur verdwenen waren. Als reden gaf de organisatie de financiële kater van de coronacrisis op. Ook de kleinere (non-profit) tegenhangers – die geen vergoeding vragen – voelen de druk. De spontane gastvrijheid en sociale interactie, eigen aan hun businessmodel, botsen met de maatregelen.

‘Ik ben al vele jaren een fervent couch surfer’, vertelt Mare Hotterbeekx (31). ‘Het is voor mij de ideale manier om unieke plekken te zien en gemakkelijk in contact te komen met locals tijdens een solotrip. Dat je er een flinke som geld mee bespaart, is natuurlijk mooi meegenomen.’ Toch ziet ze zichzelf de komende maanden niet meteen van zetel naar zetel trekken. ‘Hotels en andere verblijfsplaatsen nemen erg veel maatregelen om alles coronaproof te laten verlopen. Dat kan je van onbekenden, die op vrijwillige basis mensen ontvangen, nu eenmaal niet verwachten. Maar ook los van het puur praktische element zou het voor mij vreemd aanvoelen om nu te gaan coach surfen: ik heb de indruk dat we nog collectief moeten wennen aan spontane sociale interacties met onbekenden. We zijn al die prikkels niet meer gewend en ik vrees dat het in deze contact voor wel de host als mezelf toch wat onwennig zou aanvoelen. Misschien overweeg ik het volgend jaar.’

Zomerhuis met hond

Dan maar een huis zonder bewoners? Ook via housesitting kan je low cost de wereld rondreizen, tijdelijk deel uitmaken van een gemeenschap en contacten leggen. Muriel Delvigne trekt zo regelmatig naar het verenigd Koninkrijk met haar gezin: ‘Je komt in mooie huizen terecht en betaalt niets. Maar vooral: je ‘woont’ eventjes ergens anders, het is anders dan als toerist. Je kookt in de keuken van iemand anders, zit tussen hun boeken, maakt contact met hun buren…’, legt ze uit. ‘Het is ook een fijn gevoel dat mensen je hun huis en huisdier willen toevertrouwen. Sinds de coronacrisis hebben we ons lidmaatschap echter stopgezet. Reizen werd minder voor de hand liggend en er waren dan ook weinig plaatsen open. Mensen bleven thuis. Onze focus lag bovendien op Engeland waar de Brexit alles nog eens bemoeilijkt.’

Babybedjes ruilen

Onderling van huis ruilen is nog een optie. Het leverde Christel Jungbluth en haar gezin al verschillende blijvende contacten op. Ze ruilen sinds twintig jaar geregeld van locatie met gelijkgestemde gezinnen. ‘Dat bespaarde ons aanvankelijk het gezeul met speelgoed, kinderstoelen en babybedjes. Nu we geen peuterpotjes meer verslepen, stellen we vooral de insider-info op prijs. Toegegeven: het is een hoop geregel voor vertrek. Je kan niet de boel laten en de deur achter je dichttrekken. Maar eens je er bent, is het super. Je ontdekt bovendien nieuwe muziek, films, spelletjes en literatuur in andermans huizen. Of je neemt handige gewoonten over. Zo hebben we bijvoorbeeld een koffiemachine die enkel in Zweden verkocht wordt.’

Zij bleven tijdens de pandemie gewoon lid van de organisatie: ‘Vorige zomer ruilden we met mensen uit Berlijn. We hebben de cijfers in het oog gehouden met in het achterhoofd dat het op het laatste nippertje misschien niet zou kunnen doorgaan. Je moet je huis sowieso schoon achterlaten, die afspraken waren niet anders of strenger door corona. Deze zomer kunnen we helaas niet vertrekken. Het is dit jaar moeilijker om iets te vinden, zeker in het buitenland en als je – zoals wij – laat op zoek gaat. We merken dat door corona meer mensen binnen hun eigen land willen ruilen.’

Weinig animo bij Belgen

Ook Angelo Meuleman, Project Director Shared and Connected Mobility bij Mpact (het vroegere Taxistop), dat naast carpoolen ook huisruil en woningoppas aanbiedt, ziet een terugval. “Aangezien huisruil echt een internationaal initiatief is, verloop dit op dit moment heel moeizaam. Een huisruil is een deal tussen twee gezinnen uit een ander land. Dat geeft telkens een dubbele onzekerheid. Er zijn wel wat meer binnenlandse huisruilen, maar daar is niet zo’n grote vraag naar. De dienst woningoppas is momenteel teruggevallen naar ongeveer 50%, maar aangezien we momenteel een vernieuwingstraject inzetten, verwachten we volgend seizoen een sterke stijging”, aldus Meuleman.