Nationaal park Hoge Kempen: landschap van heide, duinen, bossen en… ‘bergen’

Paarsbloeiende heide, donkergroene naaldbossen, weidse panorama’s… het Nationaal Park Hoge Kempen behelst één van de mooiste stukjes Vlaamse natuur. Wat valt er te beleven?

Het 12.742 hectare grote Nationaal Park Hoge Kempen is het enige erkende nationaal park van ons land en sinds 2020 in omvang verdubbeld. De zowat 20.000 voetbalvelden aan beschermd natuurgebied lenen zich als geen ander tot wandelen, fietsen en genieten. In het dichtbevolkte Vlaanderen is dat niet zo evident.

Tijd dus om dit waardevolle stuk natuur te (her)ontdekken.

Het gebied strekt zich uit over de Limburgse gemeenten Maasmechelen, As, Zutendaal, Lanaken, Dilsen-Stokkem, Bilzen, Bree, Maaseik, Oudsbergen en Genk.

De meeste bezoekers kiezen één van de zes poorten als uitvalsbasis. Elke poort belichaamt een specifiek thema:

• De hoofdtoegangspoort op de grens van de gemeenten Maasmechelen en Dilsen-Stokkem, eerder bekend als Connecterra maar nu Terhills, is een van de populairste vertrekpunten en spitst zich toe op het mijnverleden van de regio. Drie van de vier nog aanwezige terrils binnen het wandelgebied kan je beklimmen. Vanaf hun toppen heb je een onvergetelijk uitzicht op het omliggende landschap van de Maasvallei en van het Nationaal Park Hoge Kempen.

• De toegangspoort in Genk, Kattevennen, is de plek voor liefhebbers van het heelal. Naast wandel- en fietsmogelijkheden vind je er de Cosmodrome waar je tijdens de 360°-show een ongelooflijk ruimteavontuur beleeft en astrorangers je meenemen langs sterren en planeten. Bij de sterrenwacht tuur je door de drie meter lange telescoop naar de sterrenhemel.

• De topattractie van toegangspoort Mechelse Heide in Maasmechelen is uiteraard de uitgestrekte paarse heide die in augustus en september in bloei staat. Hier staat het thema wandelen centraal (zie verder).

• In Lanaken heeft Pietersheim het thema geschiedenis met een historische waterburcht. Kinderen komen hier aan hun trekken met een kinderboerderij met speeltuin.

• De toegangspoort in Zutendaal, Lieteberg, zet de microkosmos cenraal. Het bezoekerscentrum is gelegen in een oude grindgroeve. Je vindt er het ondergrondse insectencentrum ‘Entomopolis’ en een overdekte vlindertuin.

• Fietsfanaten moeten tot slot in Station As zijn dat het industriële verleden van de regio in de kijker zet. Naast wandelen en fietsen kan je hier een 31 meter hoge uitkijktoren beklimmen die een uitzicht biedt op een boortoren waarmee een eeuw geleden naar steenkool werd geboord. Het bezoekersonthaal is ingericht in een authentieke treinwagon.

In de toekomst worden Thorpark (Genk), de Commanderij (Oudsbergen) en Het eilandje (Maaseik) ontwikkeld als toegangspoort.

Het Nationaal Park heeft meer dan 440 kilometer bewegwijzerde wandelpaden. Je hebt keuze uit 51 wandellussen van 3 tot 17 km. Ze zijn dankzij wandelwissels zelfs makkelijk te combineren. De start van deze wandellussen bevindt zich aan een van de zes toegangspoorten.

Twee wandelingen in Pietersheim dragen een Premium kwaliteitslabel. Eén van deze wandelroutes is de rode wandelroute (Pietersheim-Zuid) van 11,4 km die vertrekt aan toegangspoort Pietersheim. Je trekt door de dichte dennenbossen, oude beukendreven en de uitgestrektheid van Pietersembos. Een circa 305 meter lange plankenpad zorgt ervoor dat de voeten droog blijven in het moerassig gebied. Op de andere premiumroute Pietersheim-Noord mag je je verwachten aan geurende gagelstruiken, mooie vergezichten, rust en ruimte in één van de stilste en mooiste plekjes van het Nationaal Park. Via wandelwissels zijn de twee routes met elkaar te combineren tot een pittige dagtocht van 21,8 km.

De wandelpoort bij uitstek is Mechelse Heide. Hier leiden talrijke routes je door de uitgestrekte heidevelden van het Nationaal Park Hoge Kempen. Sommige routes doen je stevig klimmen. De beloning? Vergezichten tot in Nederland en bij helder weer zelfs tot in Duitsland en de Hoge Venen. Op het nieuwe verharde Zandloperpad van een 1,5 km kunnen ook rolstoelgebruikers en jonge gezinnen met kinderwagens genieten van het mooie landschap.

In Lieteberg mag je zelfs je schoenen achterlaten en een 3 km lange tocht op blote voeten ondernemen waar hout, stenen, boomsnippers, gras, leem en water je zintuigen op scherp zetten.

Vanaf toegangspoort Terhills kan je dan weer wandelen naar de ‘bergen’, oftewel de mijnsteenheuvels die ontstonden door de ophoping van de overtollige grond die mee naar boven kwam met de vroegere steenkoolontginning. Terhills heeft 4 terrils, waarvan er drie toegankelijk zijn. De Lange Terril behelst een stevige klim van 50 meter naar de top, waar je volgens sommigen het ‘mooiste panorama van Vlaanderen’ voorgeschoteld krijgt. Sta hier even stil bij hoe een kwarteeuw geleden de mijn nog op volle toeren draaide.

Voor de doorwinterde wandelaars is er vanaf juni 2022 de langeafstandswandeling National Park Trail, van meer dan 100 km. Onderweg kun je kiezen voor campings, hotels of B&B’s om te overnachten.

Op pad met een Ranger

Het Nationaal Park Hoge Kempen met een Ranger verkennen biedt een extra meerwaarde. Hij of zij geeft tijdens je wandeling met veel passie en humor extra info over de aanwezige planten en dieren en neemt je mee naar de geheime plekken van het park. Selecteer een activiteit in de kalender of boek je persoonlijke Ranger.

Meer info: https://www.nationaalparkhogekempen.be/nl/ranger

De Ecotron van de Universiteit van Hasselt is een onderzoeksinstallatie die wetenschappers toelaat om de impact van de klimaatverandering op ecosysteen en biodiversiteit te bestuderen. Het project bestaat uit 13 hoogtechnologische ecosysteemkamers waarin verschillende klimaatscenario’s nagebootst kunnen worden.

Wil je meer weten over de Ecotron? Reserveer een Ranger voor een bezoek achter de schermen van de Ecotron.

Via het fietsroutenetwerk knoop je makkelijk zelf een route aan elkaar door het park. Mountainbikers hebben de keuze uit 10 bewegwijzerde lussen met afstanden van 16 tot 80 km, in verschillende moeilijkheidsgraden.

Bijzonder aangenaam is de route ‘Fietsen door de heide’, een belevingsroute van 4 kilometer met als architecturaal hoogtepunt de 300 meter lange fietsbrug die volledig werd opgetrokken uit lokaal dennenhout en een schitterend uitzicht biedt over het heidelandschap

Hier kun je zelf je fietsroute plannen: https://www.visitlimburg.be/nl/fietsrouteplanner

In het natuurpark ligt een uniek keuroord verscholen in een monumentale Aztekentempel: Elaisa Wellness. Het kuuroord met uitzicht op de wijd de mijnterrills inspireerde zich op de oude culturen van de Maya’s, Inca’s en de Egyptenaren en bevat enkele unieke faciliteiten: zoals een temazcal (Mexicaanse zweethut), laconium (waar je gescrubd wordt voor de sauna), of rose quartz sauna (met de zachte geur van rozen). Je boekt er ook meditatiesessies, holistische behandelingen, yoga en veel meer. Een dagpas kost 48 euro, avondtarief 32 euro.

Meer info: elaisawellness.com

Sinds het voorjaar van 2021 is het langverwachte Terhills Resort geopend, een kleinschalig vakantiepark met 250 luxe vakantievilla’s die in harmonie met de heuvel- en bosrijke omgeving zijn gebouwd. Verwacht hier geen klassiek Center Parcs, maar een gezellig vakantieverblijf met stijlvolle en hoogwaardig afgewerkte cottages aan het water te midden de rustige natuur. Het park werd geconstrueerd volgens de nieuwe ecologische realiteit. Zo wordt de helft van de energie van het resort opgewekt door een drijvend zonnepark op de Terhills-site. De andere helft van de energie is aangekochte groene stroom. De centrale gebouwen hebben groene daken. Duurzaamheid betekent echter niet dat er aan luxe werd ingeboet. Je kunt kiezen voor cottages met sauna en soms een bubbelbad, buitendouche en luxe tuinterras met verwarming. De huisjes beschikken over een eigen aanlegsteiger zodat je met je huurbootje af en aan kunt varen. Terhills Resort biedt een groot scala aan buitenactiviteiten die allemaal in het teken van de natuur staan, zoals workshops, wateractiviteiten en ontdekkingstochten met een Ranger.

De centrale Country Club biedt een spectaculair panoramisch uitzicht over het meer. Je vindt er het culinair Terland restaurant, Beach House een kleine supermarkt, fiets- en bootverhuurcentrum en de Aqua Garden, een binnenzwembad met tropische planten en bomen uit Thailand, Cambodja en Laos. De bomen kregen hier een tweede leven nadat ze werden weggehaald voor onder andere steden- en akkerbouw. Het pronkstuk is de 145 jaar oude Bengaalse vijgenboom.

Meer info: Terhills Resort by Center Parcs