Kerala (India): Kleurrijke explosie van cultuur en natuur

Gifgroene kappelletjes strelen er het oog, vibrerende processies doen de oren suizen, vanuit de jungle waait het kruidig: Kerala, in het zuiden van India, is een feest voor alle zintuigen.

‘Er zijn drie seizoenen in het zuiden van India: warm, heel warm en vreselijk warm.’ Dat was meteen te horen bij aankomst in Kochin, in de zuidelijke Indiase deelstaat Kerala in het district Ernakalum. U reist dus best tussen september en maart naar deze bloedhete, maar minstens even mooie, streek in India.

Het zuiden van India is geen teleurstelling voor wie op zoek is naar de befaamde overweldigende Indiase kleuren- en geurenpracht. Meteen bij het landen springen schreeuwerige bloemen en fel gekleurde kledij in het oog. Het is snel duidelijk: India beukt in op je zintuigen.

Kerala is verrassend divers. Wie zich aan een louter Hindoeïstische straatbeeld verwacht, is die illusie snel kwijt: Kochi is een cultureel en religieus lappendeken. Het ‘Habemus Papem!’-gevoel werd er uitbundig gevierd. Metershoge en altijd schreeuwerige affiches van paus Franciscus sierden de straten. Vaak broederlijk naast de rode wimpels, hamers en sikkels en zelfgeschilderde portretten van Che Guevarra, Fidel Castro en Hugo Chavez. De communistische vakbond SFF staat sterk hier, zoveel is duidelijk. Het is verbazend hoe aanwezig het christendom is, aangezien christenen maar 3 procent van de populatie uitmaken. 12 procent is moslim en 43 procent Hindoe, de rest van de Indiërs zijn boeddhisten en Sikhs (in het Hoofdstedelijk Territorium Delhi en het noorden daarvan zijn de Sikhs dan weer in de meerderheid).

Die potpourri van wereldbeelden en godsdiensten uit zich op uitermate kleurrijke wijze. Voor een westerling wiens beeld van het christendom bepaald is door grijze kathedralen en sobere kapellen, doen de in helblauw, gifgroen en zonnebloemgeel geschilderde kerken en kapelletjes bijna surrealistisch aan. Zeker als die, met paarse heiligenbeelden versierd, midden een weelderig groene theeplantage staan. Af en toe trekken in dieporanje gewaden gehulde christelijke Indiërs voorbij in een sobere stoet. Een groot kruis op de schouders. Voor wie kan genieten van de chaotische mix van kleuren en culturen, is Kerala zonder meer een pretpark.

Gevangen in een zinderende Zeven Olifanten-processie

Het is dan ook aangeraden om een reis door dat enorme land niet te strak vast te leggen, zo luidt het devies van reisorganisator Imagine Travel. Een uitstekende raad, zo blijkt als ons busje vast komt te zitten in een processie. Voor ons, achter ons, links en rechts klinkt plots opzwepende trommelmuziek. De chauffeur gooit de bus aan de kant en we stuiven de airco uit, de drukkende warmte in. Een chaotische en bijna ontploffende stoet voert ons mee. Jonge mannen lopen op stelten en zijn met pauwenveren getooid. Anderen torsen groteske bloemstukken op hun schouders. Uiteraard afgewerkt met glanzende linten.

Toeschouwers stappen langs de rand van de weg mee, tussen hen in rijden wild claxonnerende vrachtwagens en snerpende tuktuks (‘De enige verkeersregel die iedereen hier respecteert, is dat er geen regels zijn’). Groepjes erg vrolijke mannen dansen mee op de in deze warmte uiterst onbarmhartige ritmes, sommigen onder hen in trance. Kinderen kijken hun ogen uit. Hekkensluiter van die dolle chaos is een rijkelijk versierde olifant. Want om dat dier draait de processie die gehouden wordt voor het Zeven Olifanten-festival. Zeven tempels nemen deel, wat de veelkleurigheid en, voor buitenstaanders althans, onoverzichtelijkheid van de stoet verklaart. Hoe verbouwereerd je ook staat te kijken, je wordt vriendelijk uitgenodigd mee op te gaan in de zinderende stoet. Welkom in India, zoveel is zeker.

Synagoges in het land van de swastika

Rustiger, maar even prikkelend, is een bezoek aan de synagoge en het kerkhof van Kochin. Een synagoge in het land van de swastika, het kan vreemd lijken. Toch heeft de Zuidwestelijke kust van India een eeuwenoude joodse gemeenschap. Het is niet zeker wanneer de eerste joden aankwamen in de haven van Cranganore (zo’n 30 kilometer ten noorden van Kochi), valt te lezen in ‘Kerala and her Jews’, een geschiedenisboekje dat in de synagoge verkocht wordt. Vast staat wel dat tussen de 5e en 15e eeuw de joodse gemeenschap zo goed als onafhankelijk opereerde, onder het gezag van een eigen prins.

Joden vanuit alle windstreken meerden aan in Kerala. Tussen 490 en 518 kwamen ze aan uit de streken van Babylonië en Perzië. Met de val van Al Andalus in 1492 komen ook joden uit het Iberisch Schiereiland aan. De joden kwamen eerder aan in India dan de christenen, zoals dat ook in Noord-Afrika het geval was. En net zoals dat ook voor de Noord-Afrikaanse joodse gemeenschappen opgaat, is die in Kochin zo goed als leeggelopen sinds het ontstaan van Israël in 1948.

Portugezen en Hollanders

De kleine maar zeker bezoekenswaardige synagoge in Kochin wordt gebouwd in 1568, net geen 100 jaar later wordt ze deels vernietigd door… de Portugezen. Want ook dat zeevaardersvolk drukte zijn stempel op havenstad Kochin. De Portugezen heersten 160 jaar over Kochin, ‘de donkerste jaren voor de joden van Malabar’ (Kochin ligt op de zogenaamde Malabarische kust, ook wel de Peperkust genoemd). De mengelmoes is met de Portugezen nog niet compleet. Vanaf 1661 landen ook nog de Nederlanders (in 1686 spoelden de eerste Amsterdamse joden aan in Kochin). Twee jaar later hebben ze het gebied veroverd op de Portugezen.

De Portugese band met Kochi is sterk, zo blijkt uit de naam die er in een grafsteen in een kerkje gebeiteld staat: Vasco da Gama. De ontdekkingsreiziger bezocht India drie keer. De derde keer, in 1524, legde hij er het loodje. Amateurarcheologen zijn er echter aan voor de moeite: onder de steen is enkel nog stof en zand te vinden. In 1539 werd het lichaam van da Gama overgebracht naar Portugal.

Een bezoek aan het paleis van Mattancherry is een aanrader voor wie Portugal en Nederland in India wil zien samenkomen. Dit door de Hollanders gerenoveerde Portugese paleis herbergt prachtige muurschilderingen die verhalen over veldslagen en uitstekend bewaard gebleven wapens en kledij.

Slapen op een rijstboot

Kerala is de perfecte bestemming voor wie cultuur en natuur graag combineert. Van de religieuze smeltkroes van bruisende processies, joodse kerkhoven en Nederlands-Portugese paleizen is het er een kleine stap naar complete rust. Wie daar nood aan heeft, doet er goed aan een nacht door te brengen op een huisboot. Nog steeds in Alleppey, Alappuzha (‘Het Venetië van het Oosten’), zo’n 50 kilometer ten zuiden van Kochi, ga je van wal met een omgebouwde rijstboot. Met die boten werden rijst en kokosnoten van stad naar stad gevoerd. De reis is rustig, erg rustig. Heerlijk rustig. Traagzaam glijdt de lange boot, uitgerust met enkele slaapkamers (die zelfs airco hebben!) en een keuken, langs vissersdorpjes.

Ook hier is het vergapen aan de kleurenpracht van India. Fiere ambassadeur daarvan is de kingfisher, de ijsvogel. Die is niet enkel de mascotte van een plaatselijk biermerk en Kingfisher Airlines, maar scheert ook een vrolijk vranke vlucht over het water. Vogelaars worden overigens ruim verwend: in de lucht tekenen zich bijna onafgebroken de silhouetten af van verschillende soorten valken, haviken en zelfs (vis)arenden. Als ’s avonds de boten aanmeren, wordt het zo mogelijk nog rustiger. Wie hier niet goed slaapt, doet dat nergens.

Echte natuurliefhebbers kunnen nog naar het Nationaal park van Periyar trekken, beroemd om haar olifanten- en tijgerprogramma. Er zijn hotels waarin het indrukwekkend wakker worden is: vanaf 5u hoor je 360° rondom de jungle ontwaken. Eens iets anders dan de ochtendspits in een Vlaamse provinciestad – en vooral rustgevender. Wie hier niet vroeg uit de veren wil, wil dat nergens (en blijft dus beter thuis).

Simon Demeulemeester

Wij vlogen met Qatar Airways, dat dagelijks vliegt op Doha, Qatar. Van daar gaat het richting 12 locaties op het Indiase Sub-Continent. Qatar Airways is de geknipte vliegtuigmaatschappij voor wie het graag luxueus heeft en het kan betalen.

Bij Imagine Travel kan u reizen naar India op maat krijgen, al vanaf twee personen. Imagine Travel werkt er samen met Orient Express Travels & Tours. Orient Express is opgericht in 1947, het jaar dat India onafhankelijk werd van Groot-Brittannië, en zo het oudste en meest ervaren reisagentschap van India.