In het hoofd van een urban explorer: ‘Ik laat mijn moeder weten waar ik heen ga’

Jonas Landuydt zoekt naar de melancholie van het onbekende en vindt die in oude gebouwen en verlaten mijnen. Hij doet aan urban exploring. ‘Durf de uitdaging ook aan op je eentje.’

“Gevaarlijk, niet betreden!”

Die waarschuwing schrok Jonas Landuydt niet af toen hij een hoogoven beklom. “Terwijl ik naar boven klom, hoorde ik het metaal kraken onder mijn voeten. Sommige treden waren doorgeroest”, vertelt hij. “Nadat het laatste rood-wit gestreept lint mij eraan herinnerde dat dit gevaarlijk was, stond ik eindelijk bovenaan. Ik was zo bevangen door de roes dat ik me geen zorgen maakte om de politiesirene. Ik besloot om nog even te genieten van de verdovende spanning. Heerlijk.”

Velen noemen hem een durfal, een waaghals of gewoonweg roekeloos, maar Jonas noemt zichzelf een urban explorer. Urban exploring, of in het kort urbex, draait enerzijds rond het ontdekken van door de mens gebouwde en verlaten locaties en anderzijds om de mentale bevrediging van de ontvreemding. Op zoek naar de melancholie van het onbekende trekt Jonas geregeld zijn stoute schoenen aan en beklimt hij gebouwen of daalt hij af in verlaten mijnen. Het feit dat urban exploring illegaal en potentieel gevaarlijk is houdt Jonas niet tegen. Integendeel, het trekt hem net aan.

JONAS LANDUYDT: Ik hou van spanning. Dingen doen die niet mogen trekken me aan en ik ontdek graag plaatsen die anderen misschien te gevaarlijk of te eng vinden.

Ik kom oorspronkelijk van Mechelen en daar heb je veel verlaten gebouwen. Recht tegenover het huis waar ik opgroeide stond er een leegstaande fabriek, de Comet. Die is nu afgebroken. Ik denk dat daar de zaadjes van mijn passie geplant zijn. Ik had toen nog nooit gehoord van het concept urban exploring. Het was pas veel later dat ik ontdekte dat er een hele community achter zat. Het is ook in de Comet dat ik voor het eerst de fotografische kant van urban exploring heb uitgeprobeerd. Veel mensen denken dat Urbex enkel draait rond foto’s nemen. Dat hoeft niet per se, je kan gerust op pad trekken zonder camera.

Hoe gevaarlijk is het?

LANDUYDT : Dat hangt ervan af wat je doet. Sommige locaties kan je bij wijze van spreken met kinderen bezoeken maar andere zijn heel gevaarlijk. Het belangrijkste is dat je niet bang bent. Je moet goed oppassen, altijd alert zijn en vooral aan je veiligheid denken.

Draag bij ondergrondse explorers altijd een helm en neem genoeg licht mee. Zorg ook dat je voor minstens 48 uur eten en drinken mee hebt. Je weet nooit wat gebeurt. Als je de hoogte in gaat, vergeet dan zeker geen touw mee te nemen om je mee vast te maken.

Er zijn veel dingen die je kan doen om het zo veilig mogelijk te maken voor jezelf maar je kan niet alles voorzien natuurlijk. Ik heb ooit eens mijn zus meegenomen en die heeft haar toen zwaar bezeerd aan een hek waar we over klommen.

Voor mij hoort dat gevaar erbij. Mocht het niet gevaarlijk zijn, zou het mij minder triggeren.

Ga je meestal alleen of in groep exploren?

LANDUYDT : Vroeger ging ik meestal alleen op pad, nu steeds meer met twee. Als je samen gaat exploren, moet je rekening houden met elkaars fysieke en morele beperkingen. We bespreken altijd op voorhand wat we wel en niet doen. In tegenstelling tot wat de meeste urban explorers aanraden, zou ik zeggen: durf de uitdaging ook aan op je eentje. Je beleeft de explore veel intenser doordat je zintuigen voortdurend op scherp staan.

Als je alleen bent kan niemand je helpen in geval van nood. Heb je een back-up als er iets fout loopt?

LANDUYDT : Ik laat meestal mijn moeder weten waar ik heen ga. Mijn vriendin vraagt ook altijd om mijn locatie door te sturen. Dat is belangrijk. Er kan altijd iets gebeuren en als niemand weet waar je gaat exploren, dan is de kans heel klein dat iemand je ooit vindt.

Heb je je wel al eens in een situatie bevonden waarvan je dacht: hier kom ik niet heelhuids uit?

LANDUYDT : Ja, tijdens een explore in een heel grote ondergrondse groeve, met kilometers en kilometers aan gangen. Een vriend en ik raakten de weg kwijt en het werd later en later. Het probleem was dat we daglicht nodig hadden om de uitgang te kunnen zien. Maar het werd dus beetje bij beetje donkerder en ik verloor stilaan de hoop dat we nog uit de groeve zouden geraken. Tot we plots uit de verte een lichtstipje zagen dat leidde naar een andere uitweg.”

Urban exploring is over het algemeen illegaal. Ben je nooit bang om in de problemen te komen?

LANDUYDT : Neen, maar soms is het inderdaad een kat-en-muisspel. Ik hou heel erg van rooftopping, een onderdeel van urbex waarbij je hoge punten opzoekt zoals kranen en radiomasten. Die plaatsen worden meestal bewaakt door security. Soms moet ik me dan ook verstoppen om niet te worden opgepakt.

Toen ik een hoogoven in een Waalse staalfabriek beklom, had ik me uit het zicht van de politiecombi verstopt. Ik dacht dat ze me uit het oog verloren waren en ging weer verder, tot ik plots geritsel in de struiken hoorde. Het was de securitymedewerker met zijn herdershond. Toen was ik toch wel even bang, moet ik toegeven. Gelukkig zagen ze me niet.

Je haalde aan dat er een volledig community achter urban exploring zit.

LANDUYDT : En die groeit alleen maar. Urban exploring is hot. Vooral op Facebook is het duidelijk een trend. Op het urbexforum waarvan ik moderator ben, is het minder duidelijk. Dat komt omdat we enkel de echt gemotiveerde en serieuze explorers toelaten. Het is motiverend om anderen te laten zien waar je mee bezig bent maar de toename in interesse brengt ook wat problemen met zich mee.

Als moderator van het forum zorg ik dat er geen locaties uitgewisseld worden. Dat is voor ons erg belangrijk. Tegenwoordig worden meer en meer locaties gedeeld. Dat zorgt ervoor dat niet enkel meer urban explorers op pad trekken, maar ook plunderaars en vandalen. Voor je het weet, staat alles vol met graffiti en is de helft van de inboedel verdwenen. Dat is niet de bedoeling. Het forum wil alleen een vertrouwde omgeving zijn waar je met een gerust hart je foto’s kan posten. Leden die zich niet aan de regels houden, worden verwijderd.

Aan welke regels moet een urban explorer zich houden?

LANDUYDT : De populaire quote ‘Laat niets achter, behalve voetstappen, en neem niets mee, behalve foto’s’, geldt als dé basisregel. Het is en blijft het domein van iemand anders waarop je rondloopt, daar blijf je van af. Het verpest vooral ook de verlaten sfeer voor diegenen die na je komen.

Het probleem is dat niet iedereen zich aan de regels van urbex houdt. Soms zie ik wel eens tags van voorgangers. Ik vind dat niet kunnen. Het maakt het hele gebeuren minder uniek en niemand wil dat op de foto. Soms ontdek je locaties die er echt de moeite uitzien, maar niet toegankelijk zijn. Het is dan niet de bedoeling dat je een deur openbreekt. Als het dicht is, is het dicht.

Als locaties niet mogen worden gedeeld online, hoe vind je dan de juiste plekken?

LANDUYDT : Ik volg de actualiteit en houd bijvoorbeeld fabrieken die in de toekomst gaan sluiten in het vizier. Probeer je vooral niet suf te zoeken online en word niet wanhopig als je geen locaties vindt. Ga naar buiten en kijk om je heen. Er valt vaak meer te ontdekken in je nabije omgeving dan je zou denken!