In een ijsmeer zwemmen in Oostenrijk: verslag van een ijsbeer met grenzeloze ambities 

Tijdens de winter zwemt onze redacteur Lotte Philipsen in het Antwerpse Boekenbergpark, maar plonzen in een kristalhelder meer is haar ultieme droom. Onder begeleiding van ijszwemmer Josef Köberl ging deze wens in vervulling.

‘Je bent aan het bloeden!’ Ik ben net – hoogst onelegant – uit een Oostenrijks bergmeer met een temperatuur van 0.4°C gekropen. Blijkbaar heb ik me tijdens mijn uittrede aan mijn been verwond. We staan boven op de Loserberg in het prachtige Stiermarken, maar een loser voel ik me allerminst. Ik heb net zonder verpinken in ijswater gezwommen. Mijn huid tintelt, endorfine en adrenaline razen door mijn lijf en ik weet niet of ik het koud of juist heel warm heb. Toch ben ik kalm, alsof stress me nooit meer in z’n greep kan krijgen.

Baden in de mist

Normaal heb je hier prachtige panoramische vergezichten, maar vandaag is alles mysterieus wit. De bergtop is bezaaid met sneeuw, de lucht is mistig. Het is 17 februari en het is warm voor de tijd van het jaar. Er is al een tijd geen verse sneeuw meer gevallen. Omdat het kleine skigebied op de Loser water nodig heeft voor z’n sneeuwkanon, staat er een fontein die een stukje van het bergmeer ijsvrij houdt. Dat was ons zwembad voor vandaag.

Onze ‘openluchtkleedkamer’ bevindt zich boven op het bevroren meer. De poging om de kleren die ik voor de zwembeurt heb uitgetrokken te beschermen tegen de regenvlagen blijkt mislukt: er ligt een nat pak op me te wachten. Bovendien ben ik iets te lang blijven dobberen, waardoor ik hulp nodig heb bij het aantrekken van mijn sokken. Toch zijn mijn ijs­pegelvingers het waard. Van het schuifelen naar het meer tot eruit klauteren met hulp van ijszwemmer Josef Köberl: dit is een once in a lifetime experience. ‘Goed gek’, vinden mijn vrienden, die foto’s ontvangen via WhatsApp.

Ik ben nochtans geen adrenalinejunkie. Ik sport niet voor de kick en had vroeger een hekel aan kou. IJsberen is dus niet enkel voor mensen met een doodsdrift.

Terug naar beneden zoals we gekomen zijn: met sneeuwscooter en skilift. Het is mijn allereerste keer op een skilift, en dat met hoogtevrees. Naar boven gaan vond ik nog behoorlijk spannend, maar na het ijszwemmen verbaas ik mijn gezelschap door zen te blijven. Op de sneeuwscooter hou ik me stevig vast aan de chauffeur en probeer te genieten van de ervaring, ook al zie ik door de mist het verschil niet tussen de weg en de afgrond.

Het is tijd voor de beloning: Kaiserschmarn en Knödels in de berghut. Hoe vettiger, hoe prettiger, lijkt de leuze van de plaatselijke cuisine. Niets smaakt zo heerlijk na een plons in een ijsmeer.


Graag traag

De dag ervoor reden mijn gezelschap en ik Oostenrijk binnen met de trein, volledig in het thema van slow travel. Gewekt worden door de zonsopgang die door het raampje priemde, maakte de hobbelige rit op de nachttrein meer dan goed. Mijn boek lag ongelezen op mijn schoot terwijl ik me vergaapte aan de voorbijtrekkende landschappen. De eindhalte was het charmante station van Bad Aussee, wat doet denken aan een filmset van Wes Anderson. Een snoeproze gebouw, met als achtergrond besneeuwde kalkrotsen.

Meteen na aankomst zagen we een vrouw het water induiken. Jaloers klaagde ik tegen de Oostenrijkers dat wij in België niet in openbare wateren mogen zwemmen. Een week na de trip zal blijken dat de regels versoepeld worden. Mijn gebeden zijn verhoord.


Dauwdip

Dag drie start met een dauwdip in de Grundlsee. Met een mok thee wachten we tot de mist is opgetrokken. De buurvrouw stapt poedelnaakt in het meer voor haar ochtendlijke zwembeurt. Daarna is het aan ons, mét badpak. Het ochtendlicht, de mist die als een sluier over de bergen hangt, het heldere water: ik ken minder fraaie plekken om te ontwaken. Na vier minuten zwemmen in water van 4.9°C beginnen we aan ons welverdiende ontbijt.

In de namiddag voegen we ons opnieuw bij Josef Köberl, deze keer aan de Altausseer See, waar hij een workshop geeft aan een grote groep enthousiastelingen. Deze keer schijnt de zon de hele dag, wat zorgt voor een prachtige schittering op het water.

Josef is de voorzitter van de Oostenrijkse ijszwemvereniging. Hij groeide op in Grundlsee, waar hij ’s zomers in het meer zwom. Als jongeman was hij een fervent loper, maar toen zijn trainer doping suggereerde, gaf hij er de brui aan. ‘Ik verloor op jonge leeftijd mijn vader en een zus. Ik begreep plots dat ik eigenlijk wegliep van mijn problemen’, legt hij uit. Een nieuwe hobby diende zich aan: zwemmen. Na een eerste succesvolle wedstrijd wilde hij zichzelf uitdagen door het Engelse Kanaal over te zwemmen, wat zijn liefde voor koud water aanwakkerde. Intussen is Josef kampioen en traint hij heel wat mensen. Zo ook actrice Vicky Krieps, die voor de film Corsage in de huid kroop van keizerin Sisi, een notoire fan van koud water.

Terwijl de Nederlandse ‘Iceman’ Wim Hof iets weg heeft van een goeroe, wil Josef liever niet te veel poeha verkopen. Zijn techniek focust op tot rust komen voor je het water ingaat. Bij zijn workshops hoef je niet te knuffelen met vreemden en hij heeft bij mijn weten ook nog nooit een anale reiniging gedaan op een fontein in Amsterdam, zoals Hof. Na een zwembeurt krijg ik een welgemeende high five en een grote glimlach.


IJstijd

Op de terugweg delen we een coupé met een kwieke tachtigjarige Oostenrijker, die omwille van het klimaat zoveel mogelijk per spoor reist. Bij het ontbijt vertelt hij over de ijskoude winters uit zijn jeugd. ‘Misschien verlang jij als jonge vrouw wel naar zwemmen in koud water uit nostalgie naar een koeler klimaat en een rustigere tijd?’ analyseert hij m’n hobby accuraat. Terwijl de we de bergen achter ons laten en het vlakke land weer binnenrijden, begin ik al te dromen van een volgend ijsbeeravontuur.