Deze plaatsen moet je zien in Polen

De Poolse hoofdstad had tijdens het communistische tijdperk in het westen de reputatie van een sombere stad. Niets is minder waar: Warschau heeft een mooi historisch centrum en talloze fijne parken.

Warschau werd tijdens de Tweede Wereldoorlog grotendeels verwoest, maar in de jaren vijftig herbouwden de Polen de stad volgens de oude stadsplannen. Als je niet beter zou weten, zou je niet zien dat het oude centrum van Warschau (Stare Miasto) nog maar zo’n zestig jaar oud is.

In de stad liggen bovendien veel mooie monumenten, waaronder het Lazienkipark. Bij de ingang van het park word je verwelkomd door een beeld van de bekende Poolse componist Fryderyc Chopin.

Verder liggen in het park verschillende parken, waaronder het Waterpaleis op een eilandje in het meer, het Chopinmuseum, het Museum voor Moderne Kunst en een theater.

Op zondag kan je in het park genieten van klassieke muziekoptredens.

Een gebouw waar je in Warschau niet omheen kan kijken is het Cultuurpaleis uit de tijd van Stalin. Deze 227 meter hoge wolkenkrabber in typisch communistische stijl wordt door heel wat Polen verafschuwd.

Het Joods museum staat op de plaats van het voormalige Joodse getto, vlakbij het beroemde monument van de Helden van het Getto. De Holocaust komt uiteraard aan bod, maar het museum wil nadrukkelijk méér bieden. Niet alleen de Tweede Wereldoorlog, maar de duizend jaar Joods-Poolse geschiedenis daarvoor en de zeventig jaar daarna vormen de hoofdmoot van de collectie.

Het museum zal tentoonstellingen organiseren, maar ook lezingen, zomercursussen en culturele evenementen. Het museum telt acht galerieën met een totale oppervlakte van vierduizend vierkante meter.

De Finse architect Rainer Mahlamäki stond in voor het ontwerp.

Aan de rand van Warschau ligt het Wilanow paleis, gebouwd tussen 1677 en 1696 in barokstijl en één van de weinige gebouwen die ongeschonden door de Tweede Wereldoorlog is gekomen.

Tegenwoordig is het Wilanow paleis met zijn prachtige tuinen een museum.

In dit museum wordt de vreselijke lijdensweg van de Poolse hoofdstad tijdens de Tweede Wereldoorlog op uiterst indringende wijze met behulp van beeld, geluid en decors verteld.

Sinds de 11e eeuw woonde het Poolse koningshuis in dit kasteel. Het kasteel ligt 25 meter boven de rivier en domineert zo het silhouet van de stad. Het is gebouwd in Renaissancestijl en binnenin worden de schatten van de Poolse koninklijke familie bewaard. Beroemd zijn ook de Arazzi Gobelins uit de 16e eeuw. In de kathedraal die erbij hoort werden de Poolse koningen gekroond en begraven.

In de Sigismundtoren bevindt zich de grootste klok van Polen en vanaf de toren heb je een prachtig uitzicht over Krakau en de nabijgelegen Karpaten. Wanneer je naar beneden loopt naar de rivier kom je onderweg langs het drakenhol waar de draak gewoond zou hebben die gedood werd door koning Krak.

Dit plein is het centrum van Krakau. Het wordt in tweeën gedeeld door de Sukiennice en omringd door paleizen en middeleeuwse woningen. Tegenwoordig zijn in die gebouwen winkels, cafés en restaurants gevestigd. Het is een ontmoetingsplaats voor de inwoners van Krakau die zich er in de zomer tot diep in de nacht vermaken. Een bijzonder gebouw is de Mariacki kerk.

De Sukiennice werd gebouwd in de 16e eeuw door Italiaanse architecten en het domineert nog altijd het marktplein. Je kan er van alles en nog wat kopen in een sfeer die oriëntaals aandoet. Aan één van de muren hangt een groot mes dat in het verleden gebruikt werd om dieven de oren af te snijden.

Deze kerk werd in verschillende perioden gebouwd en daarom heeft ze twee ongelijke torens. Er wordt wel beweerd dat het hoogteverschil een andere oorzaak heeft. De twee torens zouden gebouwd zijn door twee broers. De ene broer zou de andere uit jaloezie vermoord hebben.

In de hoogste en jongste toren zit een trompetspeler verborgen die ieder uur naar buiten komt en de ‘Hejnal’ speelt, maar er halverwege abrupt mee ophoudt. Dat gebeurt ter nagedachtenis aan de torenwachter die in de middeleeuwen de bewoners van de stad wilde waarschuwen tegen aanvallen van de Tataren. Hij blies op zijn trompet, maar werd tijdens het spelen door een pijl gedood.

Rondom de oude stadskern van Krakau ligt een groen gebied met bomen en fonteinen. Het is een fijne plaats om wat uit te rusten van het wandelen in de stad. In het noorden zijn nog delen van de oude stadsmuren bewaard gebleven en het bastion Barbakane. Dat werd in 1499 gebouwd in een Arabische stijl. Ook de Florianska, een toegangspoort tot de stad, staat er nog.

Keizer Kazimierz III liet dit stadsdeel speciaal voor de Joods bevolking bouwen in het jaar 1335. Alle Joden moesten daar gaan wonen. In 1940 maakten de Nazi’s van Kazimierz één van de grootste getto’s van Polen. Vrijwel geen van de bewoners van het getto heeft de oorlog overleefd.

Wel zijn er nog gebouwen in stand gebleven uit de tijd dat er nog Joden woonden, zoals de oude synagoge uit 1570 en de begraafplaats in Renaissance stijl. Er zijn maar twee van zulke begraafplaatsen bewaard gebleven. Het andere bevindt zich in Praag.

Deze zoutmijn vlakbij Krakau behoort tot de oudste zoutmijnen ter wereld – er wordt al sinds de dertiende eeuw mijnbouw bedreven – en staat op de lijst van werelderfgoederen.

Sinds de 15e eeuw komen toeristen hier op een diepte tussen de 65 en 300 meter zoutsculpturen, kapelletjes, een ondergronds meer en gereedschap bewonderen. Hoogtepunt van de mijn is de kapel die schitterend verlicht wordt.

Je krijgt een rondleiding van 3,5 kilometer door het gigantische complex dat in totaal duizenden kamers en zo’n 300 kilometer aan tunnels bevat. Je kan je groep dus maar beter niet uit het oog verliezen.

Een bezoek aan deze historische plek is een must voor iedereen die een maatschappelijke visie wil ontwikkelen voor de toekomst. Wie het verleden immers vergeet, is gedoemd het later opnieuw mee te maken. Een bezoek aan een vernietigingskamp, waar meer dan een miljoen mensen op een onvoorstelbaar morbide en uitgekiende wijze werden omgebracht, heeft hoe dan ook iets irreëels of onvatbaars.

Auschwitz bestaat eigenlijk uit drie delen. Vooral het tweede kamp (Birkenau) laat bij de bezoeker een bijzonder neerslachtige indruk na. Hij kan het zich amper indenken dat hier op deze zonnige groene grasvlakte honderdduizenden Joden na een dagenlange treinrit in onmenselijke omstandigheden aankwamen en door de SS’ers werden geselecteerd. Slechts enkelingen hadden het ‘geluk’ om dwangarbeid te mogen verrichten in een van de nabijgelegen fabrieken, de meeste mensen werden onmiddellijk vermoord.

De gedachte overvalt iedere bezoeker hoe dokters en soldaten bij deze selectie harteloos gezinnen uit elkaar rukten. De jongere mannen om te werken, de ouderen, vrouwen en kinderen de gaskamers in

Gdansk wordt wel de mooiste stad in Polen genoemd. Samen met Sopot en Gdynia vormt deze oude Hanzestad in het noordwesten van Polen de Trójmiasto (Driestad). Gdansk is de belangrijkste haven in Polen en heeft wel wat van Amsterdam. Net als Warschau kreeg ook Gdansk het zwaar te verduren tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar het oude centrum is mooi in oude glorie hersteld.

De stad kwam wereldwijd in het nieuws toen Lech Walesa hier in de jaren tachtig de vakbond Solidariteit oprichtte en stakingen in de haven organiseerde tegen het communistische regime. De scheepswerven zijn nu nog altijd een belangrijke bezienswaardigheid.

Een andere belangrijke trekpleister is de grootste kerk in Polen, de Mariakerk. Dit enorme gotische gebouw staat bekend om zin prachtige Middeleeuwse klok.

Sopot is tegenwoordig een hippe en levendige badplaats. Aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw kwamen aristocraten uit heel Europa hier de zomer doorbrengen. Aan die tijd dankt Sopot zijn prachtige fin de siècle architectuur.

Gdynia is minder flamboyant dan Sopot en Gdansk, maar hier kan je terecht voor een pak culturele attracties en evenementen zoals het Polish Film Festival in september. Ook kan je hier heerlijk wandelen over de twee kilometer lange promenade langs de zee.

Czestochowa, ook wel de geestelijke hoofdstad van Polen genoemd, is een belangrijk bedevaartsoord omdat zich in het barokke Paulinerklooster de icoon van de zwarte madonna van Czestochowa bevindt.

Jaarlijks trekken zo’n vijf miljoen gelovige naar de stad. De stad is voor katholieken vrijwel net zo belangrijk als Lourdes en Fatima.

Dit slot uit de 14e eeuw aan de oever van de Wisla is één van de grootste Middeleeuwse kastelen in Europa. Marienburg behoorde aanvankelijk toe aan de Teutoonse ridders, een Duitse orde van monniken bekend van hun witte gewaden met een zwart kruis.

Sinds 1997 staat Malbork op de lijst van Werelderfgoederen van Unesco.

Ook het historische centrum van Torun, de geboorteplaats van Copernicus, werd gesticht door de Teutonen en dankzij de talloze gotische gebouwen staat Torun sinds 1997 op de lijst van Werelderfgoederen.

Het eeuwenoude studentenstadje ligt bovendien prachtig aan de oevers van de Wisla (Weichsel).

Liefhebbers van klassieke muziek moeten zeker een bezoek brengen aan Zelazowa Wola, het schilderachtige geboortedorp van Frydyric Chopin op 60 kilometer van Warschau. Het landhuis van de familie Chopin is toegankelijk voor het publiek en in de zomer geven beroemde pianisten uit de hele wereld concerten in de tuin van de villa.

Biebrza Nationaal Park is een enorm moerasgebied. Met zijn 59.223 ha is het het grootste nationale park in Polen en bijvoorbeeld ruim dertien keer groter dan het natuurreservaat van de Hoge Venen.

Door zijn omvang en doordat het gebied vrij intact is gebleven, is Biebrza het waardevolste wetland van Europa.

Biebrza biedt een afwisselend landschap van agrarisch gebied met schilderachtige dorpjes met houten huizen waar ooievaars op de daken nestelen en moerassen waar een ongelofelijke diversiteit aan vogels leeft.

Het oerbos van Bialowieza in het oosten van Europa is het meest authentieke woud van Europa: onmetelijke bossen, vele meren, akkers bewerkt met paard en kar, kabbelende beekjes, nostalgische boerengehuchtjes en houten huisjes.

Het is een verwilderde chaos van machtige bomen, knoestige stronken en holle stammen. Oude eiken wisselen af met beuken. Op vochtiger terrein groeien waterwilgen en elzen, espen, linden en olmen. In een zwart moeras schitteren gele irissen, op omgevallen stammen woekeren rode zwammen. Overal liggen bomen, bedekt met een mostapijt en hun wortels de hemel in.

Kudowa Zdrój is al sinds de 16e eeuw bekend omwille van zijn heilzame waters. 250 jaar geleden werd hier dan ook een van de oudste kuuroorden van Europa gesticht. De 8 minerale bronnen en het milde, warme bergklimaat zijn natuurlijk de belangrijkste troeven van dit oord, maar ook het pittoreske landschap, de wonderlijke fauna en flora, de rustige wandelpaden en de mooie rotsformaties dragen bij tot de heilzame werking van deze plek.

De gebouwen van het kuuroord liggen in een park in het hart van de stad en staan geregistreerd als historisch erfgoed. Het park straalt een 18e-eeuwse Engelse sfeer uit en de mooie bloemperken met exotische bloemen en planten geven aan het kuuroord dat ietsje extra’s.

Oostelijk Polen is een eindeloze schakering van groen. Er komt geen eind aan de afwisseling van bossen, weilanden en velden met lupinen of tapijten van vlammende klaprozen langs de wegkant. Het geurt naar lange zomerse zonnedagen.

Rivieren en kanalen, de 1600 meren en plassen met hun rietkragen en eilandjes, de lanen door nooit eindigende bossen of de zwaan die met opengevouwen vleugels als een zilveren streep over het water drijft: het is maar een flits van Mazurië.

Een groot deel van Sudeten bergen liggen in dit park. Het wordt gekenmerkt door rotsformaties, meertjes en verschillende soorten bos. De hoogste piek is 1603 meter.

Karkonosze Nationaal Park ligt in het zuiden van Polen op de grens met Tsjechie.

In Tatra National Park zijn de hoogste bergen in Polen te vinden. In dit ongerepte alpiene gebied op de grens met Slowakije leven bruine beren, gemzen, adelaars, lynxen en bergmarmotten voor.

Door het park loopt een netwerk van 600 kilometer aan wandelpaden. Er zitten ook stevige, moeilijk wandelpaden bij, maar ook meer dan genoeg routes die voor iedereen geschikt zijn.

In het noorden van Polen aan de Baltische kust ligt dit bijzondere gebied met bewegende duinen die 40 meter hoog kunnen zijn. Tussen de duinen liggen meertjes waar veel vogels voorkomen.

In deze twee kilometer lange grot zijn veel resten van de holenbeer gevonden, maar ook van andere zoogdieren zoals de holenleeuw, wolf en hyena. Ook zijn er prachtige stalactieten, stalagmieten te zien en kleine watervalletjes te zien.

Dit enorme kasteel torent hoog boven zijn omgeving uit. Het aanvankelijk in gotische stijl gebouwde kasteel werd in de 17e eeuw door de Hochberg familie, een van rijkste Poolse families, omgevormd tot een weelderige barokke residentie. Het Ksiaz kasteel wordt daarom wel Versailles genoemd, van Silezië dit keer.

Het raakte tijdens de Tweede Wereldoorlog flink beschadigd, maar dankzij een grondige restauratie is het weer in oude glorie hersteld. Op het terrein van het kasteel is ook een bekende stoeterij gevestigd.

Het 14e-eeuwse Niedzica kasteel steekt uit boven het door de Dunajec river gevormde stuwmeer. In het goedbewaard gebleven kasteel is een museum over de geschiedenis en cultuur van de regio gevestigd.

Op de Dunajec rivier is geliefd bij toeristen om het natuurschoon en omdat ze er een tochtje op een vlot kunnen maken of kunnen raften.

Wroclaw is aangelegd in de vorm van een schaakbord en dit plein vormt er het levendige middelpunt van. Het is één van de grootste marktpleinen in Polen (3,7 hectare) en wordt omringd door historische, kleurige gebouwen uit verschillende eeuwen met namen als ‘het huis onder de gouden zon’ (Pod Zlotym Sloncem) en ‘het griffioenhuis’ (Pod Gryfami).

Het plein is tegenwoordig helemaal ingesteld op toerisme, wat te merken is aan de restaurants, cafeetjes, musea, reisbureaus en boekhandels die nu in de oude gebouwen gevestigd zijn. In het midden staat het prachtige, oude raadhuis.

Het raadhuis was oorspronkelijk niet meer dan een eenvoudig bouwwerk van slechts één verdieping, maar tussen 1290 en het begin van de 17e eeuw werd het in verschillende fasen uitgebreid tot één van de mooiste raadhuizen van Europa. De stijl is die van de late gotiek met invloeden uit diverse landen. Wroclaw was destijds een belangrijk handelscentrum en het raadhuis weerspiegelt die functie. Twee burgerzalen in het midden van het gebouw werden dan ook niet alleen gebruikt voor bijeenkomsten van de stadsbestuurders, maar ook voor markten. Het interieur is zeer goed bewaard gebleven en het historische museum, dat er nu in gevestigd is, moet je dan ook zeker bezoeken. Aan de zijkant bevindt zich de ingang naar het in de kelder gevestigde gasthuis Piwnica Swidnica. Dit bestaat al sinds de 13e eeuw en is genoemd naar het bekende bier uit Swidnica.

Dit is één van de oudste universiteiten van Europa en na de universiteit van Krakau de oudste van Polen. Al in 1505 waren er plannen om de universiteit te stichten, maar door hevige tegenstand uit Krakau is het er uiteindelijk pas in 1702 van gekomen. In 2002 vierde de universiteit zijn 300-jarig bestaan. Het universiteitsterrein ligt op een mooie locatie langs de Oder en heeft de vorm van een driehoek met talrijke historische gebouwen, zoals de prachtige aula (Aula Leopoldinum) in barokstijl met unieke beelden en beschilderingen en de Universiteitskerk met zeer bijzondere fresco’s. De universiteitsbibliotheek is de trotse bezitter van enkele met de hand geschreven boeken, waaronder de oorspronkelijke editie van de Poolse heldensaga, de Pan Tadeusz van Mickiewicz.

Dit eilandje in het noordoosten van de stad is voor de helft begroeid en in het midden bevindt zich een aantal historische gebouwen. Het belangrijkste monument is de kerk Maria-op-het-Zand uit de 14e eeuw. Het van oorsprong barokke interieur van de kerk is volledig vernield tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarvoor in de plaats zijn gotische ornamenten afkomstig uit diverse musea gekomen. Naast deze kerk bevindt zich een voormalig Augustijner klooster, maar tegenwoordig biedt het plaats aan de Silesische collectie van de Universiteitsbibliotheek. Op de zuidpunt van het eilandje staan tenslotte nog twee oude molens, bekend als Maria i Feliks.

Het Ostrow Tumski (de Wieg van Wroclaw) wordt door twee beschilderde bruggen, die eruit zien alsof ze thuishoren in de dierentuin, verbonden met het Wyspa Piasek. Zoals de naam al zegt, kan je hier kerk na kerk bezichtigen, maar liefst vijf op rij.

De belangrijkste zijn de kathedraal van Sint Jan de Doper uit de 12e eeuw, de Sint Martinuskerk en de Heilige Kruiskerk beide uit de 14e eeuw. Deze laatste is nogal bijzonder omdat ze bestaat uit twee niveaus die ieder een andere katholieke rite uitbeelden. Vanaf de top heb je een prachtig uitzicht over de stad.

Ook als je niet zo kerkelijk bent, is dit een mooie plaats om te rond te wandelen, in het bijzonder door de Botanische tuin, één van de oudste van Europa. Op het hele eiland hangt een rustige, serene sfeer, die nog versterkt wordt door de vele geestelijken en nonnen die je er tegenkomt. De authentieke gaslantaarns die ’s avonds voor de verlichting zorgen creëren een hele speciale sfeer.

Het Nationaal Museum, op de oever van de Oder, werd tussen 1883 en 1886 door F. Endell in Noordelijke-Renaissance stijl ontworpen. Het was oorspronkelijk bedoeld als regeringsgebouw, maar sinds 1948 kan je er Silesische kunst uit de 12e tot en met de 19e eeuw alsmede werken van bekende Poolse schilders als Jan Matejko, Jacek Malczewski en Witkacy bewonderen.

De vredeskerken in Jawor en Swidnica staan beide op de lijst van werelderfgoederen van Unesco. Het zijn de grootste religieuze gebouwen van hout in Europa

De kerken werden allebei ontworpen door architect Albrecht von Sabisch en staan er al sinds de 17e eeuw. Toch bijzonder voor een bouwwerk gemaakt van hout en leem.

De brede en hoge muren en plafonds zijn gedecoreerd met houtsnijwek en schilderingen van bijbelse taferelen.