Belgische ambassadeur getuigt: Saoedische vrouwen mogen voortaan alleen reizen

Saoedische vrouwen mogen voortaan zonder toestemming van een man naar het buitenland reizen. Vrouwelijke activisten worden weliswaar opgesloten zonder proces.

‘Veel vrouwen grepen meteen hun kans en vroegen een visum aan om alleen of met vriendinnen naar Europa te reizen. De hervormingen zijn dus niet zomaar cosmetische ingrepen die het imago van het land oppoetsen, maar veranderen daadwerkelijk het leven van vrouwen. Zo kunnen ze nu zonder toestemming van een man werken in alle sectoren van de arbeidsmarkt en ook een geboorte, een huwelijk of een scheiding laten registreren. Ook de opheffing van het rijverbod vorig jaar heeft de bewegingsvrijheid en de autonomie van vrouwen enorm vergroot. De eerste weken hier zag ik amper een vrouw achter het stuur, nu kijkt niemand er nog van op. België blijft uiteraard bezorgd over de activisten die opgesloten zijn, en we vermelden dat ook in onze contacten met de overheid.

Het voogdijsysteem en de segregatie van man en vrouw in het openbare leven zijn niet verdwenen, maar je voelt aan alle kanten een toenemende versoepeling. Zo halen restaurants in de grote steden de barrières tussen man en vrouw weg, zijn er meer en meer kantoren waar vrouwen en mannen samenwerken en kunnen vrouwen nu ook naar de bioscoop, een concert of het sportstadion. Al die zaken maken hier enorm veel enthousiasme en trots los, ook bij sommige mannen en ouderen die zich de vrijere samenleving uit de jaren zestig en zeventig herinneren. Mensen zijn ook niet meer op hun hoede voor de religieuze politie, die vroeger tussenbeide kwam als een vrouw geen hoofddoek droeg of optrok met een man die niet haar echtgenoot of een familielid was. Onderschat niet hoe snel alles verandert: vorig jaar mocht ik bij de opening van het parlement niet naast een mannelijke ambassadeur zitten, dit jaar was dat geen probleem meer.

Uit respect voor de lokale tradities en om niet op te vallen draag ik op straat af en toe nog een abaya, al is dat sinds kort niet langer verplicht voor buitenlandse vrouwen. Maar afwijzing of flagrant seksisme heb ik niet meegemaakt, ook niet in ontmoetingen met conservatieve ministers of met gewone Saoedi’s die mijn functie niet kennen. Er moeten uiteraard nog stappen gezet worden, maar ik ben juist onder de indruk van de sterke notie van respect voor vrouwen hier. Hoe dan ook moet je oppassen dat je de zaken niet louter door een westerse bril bekijkt. Saoedi-Arabië zal verder moderniseren, maar dan binnen een context van religieuze vroomheid.’