17 tips om duurzaam te reizen

Er bestaat geen uitgekiende gedragscode voor duurzaam reizen. Veel hangt af van de context, maar hoe dan ook staat respect voor mens en natuur voorop. 17 tips van de FOD Buitenlandse Zaken die je op weg helpen.

Mensen

1. Respecteer de plaatselijke normen en waarden, en informeer je vooraf: kledingvoorschriften, begroetingen, aanraking, eetgewoonten, contact tussen personen van het andere geslacht of van een andere status, bezoek van religieuze plaatsen… Neem je tijd om de cultuur te ontdekken en mensen te ontmoeten.

2. Fotograferen doe je niet zomaar. Leg eerst contact met de mensen die je wil fotograferen en vraag toestemming. Onderhandel een redelijke prijs als mensen geld vragen. Aan kinderen geef je beter geen geld (zie 4). Ook fotografie van sommige locaties en objecten kan binnen bepaalde culturen en religies beledigend en ongewenst zijn.

3. Val niet onaangekondigd binnen in een dorp of bij een inheems volk. Maak eerst duidelijke afspraken, eventueel met het dorpshoofd: over vergoeding, kampeerplek, wat je mag bezoeken. Respecteer hun cultuur.

4. Wees extra oplettend bij kinderen. Seks met minderjarigen tegen betaling (geld, goederen, andere beloften) – waar ook ter wereld – is strafbaar in België. Ook in de reisbestemming zelf kan het meestal tot rechtsvervolging leiden. Geef liever geen geld aan (straat)kinderen, ook niet als ze geld vragen voor een dienst zoals een foto van hen nemen. Als ze goed verdienen, houden de ouders hen misschien weg van school. Of kopen ze alcohol, lijm of andere drugs. Je kan ook iets nuttigs aan een school schenken, bij voorkeur gekocht op een plaatselijke markt.

Onze planeet

5. Reis traag en compenseer de koolstofuitstoot van je verplaatsing. Steun daarvoor gespecialiseerde organisaties zoals CO2logic.be, Greenseat.nl, Atmosfair.de of Treesforall.nl. Deze organisaties berekenen het bedrag dat je moet betalen om je uitstoot te compenseren en investeren je geld in duurzame energie en herbebossing. Gebruik op je reisbestemming bij voorkeur het openbaar vervoer. Wanneer je toch voor een huurauto gaat, overweeg dan een hybride of elektrische variant. Een vakantie dichtbij huis blijft nog steeds groener en goedkoper.

6. Plan je reis grondig. Wanneer je naar een ver land reist, doe je dat beter voor een lange periode. Zoek een logeerplek met ecologische initiatieven zoals zonne-energie. Stippel je route duidelijk uit zodat je geen nodeloze omwegen maakt wanneer je toch de auto gebruikt. Ga je in op een reispakket met duurzaamheidslabel, informeer je dan grondig wat dat precies inhoudt. Recycleer je reisbrochures: geef ze door aan familie of vrienden.

7. Verbruik geen onnodige energie. Zorg ervoor dat je thuis alle elektronische apparaten uitschakelt vooraleer je vertrekt. Ook op locatie haal je ongebruikte elektronische toestellen beter uit het stopcontact.

8. Laat de natuur ongeschonden achter. Neem je afval mee en voorkom vervuiling van openbaar water. Gebruik biologisch afbreekbare zeep. Laat dieren en planten met rust en wijk niet onnodig van de paden af. Wees terughoudend met het stoken van vuur en gebruik enkel zwerfhout of dode takken. Kook bij voorkeur op gas of duurzaam bereide houtskool.

9. Zoek een alternatief voor plastic. In sommige hotels of winkels kan je ‘los’ drinkwater verkrijgen. Je vult gewoon je (veld)fles of jerrycan bij. Als je twijfelt, kan je het water zuiveren. Gebruik je toch plastic flessen, berg ze dan bij het afval, of schenk ze weg. Voor veel mensen zijn plastic flessen nuttig. Neem een herbruikbare zak mee van thuis, zo dien je niet telkens een plastic zak aan te nemen bij je inkopen.

10. Wees steeds zuinig met water, ook op vakantie. Zo kan je beter een beker gebruiken om je tanden te poetsen en een korte douche nemen. Laat je lakens niet elke dag vervangen en gebruik je handdoeken meerdere keren.

11. Eet zoveel mogelijk lokaal geproduceerd voedsel. Dat is goed voor het milieu en de lokale economie. Bovendien ontdek je zo de lokale specialiteiten. Maar hoed je wel voor illegaal ‘woudvlees’ (stroperij).

12. Breng geen illegale souvenirs mee: bedreigde dier- of plantsoorten, of cultureel erfgoed zoals fossielen, pijlpunten, koralen en potscherven.

Winst

13. Maak gebruik van lokale voorzieningen. Vermijd een all-inclusivevakantie of internationale hotelketens, slaap liever in kleinere familiehotels. Je kan ook op zoek gaan naar ‘Community based tourism’: toerisme waar de plaatselijke bevolking nauw bij betrokken is. Heel leuk door het direct contact met de locals. Ga na of er voldoende inkomsten bij hen terechtkomen. Of misschien kan je agrotoerisme uitproberen? In alle continenten kan je proeven van het dagdagelijkse leven op een boerderij.

14. Laat lokale mensen voor je werken. Beknibbel niet op kleine uitgaven. Neem gerust een tuktuk of riksja, laat je koffer of rugzak dragen en betaal ervoor. Of doe beroep op een lokale gids.

15. Geef een fooi. Voor veel gezinnen is het baantje in de toeristensector al wat ze hebben, de lonen zijn laag en het werk seizoensgebonden. Een extra fooi aan het kamermeisje of de liftjongen kan geen kwaad. Informeer je over wat een redelijke fooi is.

16. Geef alleen aan bedelaars als de locals dat ook doen. In de islam is aalmoezen geven een van de vijf zuilen, ook in India is het normaal om bedelaars te helpen. Pas je dus aan aan de cultuur. Geef liever vaker een beetje dan één keer een extravagant bedrag.

17. Koop souvenirs. En als het enigszins kan, koop ze bij de makers zelf. Vergewis je er wel van dat bijvoorbeeld de halsketting niet van illegaal koraal of ivoor gemaakt is. En dat er geen ‘made in China’ stickertje op kleeft. Natuurlijk mag je afdingen, in veel landen hoort dat bij de cultuur. Maar ga niet tot het uiterste. De verkoper heeft hoe dan ook een bodemprijs in zijn hoofd.