Uiteraard pak je anders in voor een citytrip dan voor een expeditie naar Antarctica. Soms is er een strikte dresscode, soms kan je kiezen of je meegaat in de lokale stijl. Een beknopte handleiding om vestimentaire blunders op vakantie te vermijden.
Wat trek je aan op vakantie? Het is een vraag die twee kanten op kan. De ene is puur praktisch: wat draag je om comfortabel te reizen? Hoe kies je een minimum aan kledingstukken waarmee je toch voldoende combinaties kunt maken? Wat is efficiënt voor het soort reis dat je maakt? Die vragen hebben te maken met hoe pak je goed in. Maar vragen als wat trek je aan op jouw specifieke bestemming en wat is gepast voor welke activiteit gaan over context. Want wat werkt op Ibiza, werkt niet noodzakelijk op het Isle of Skye. En wat je inpakt voor India is zelden hetzelfde als voor Venetië.
Code 1: Laat ons praktisch zijn
Niemand die een bergwandeling maakt, doet dat in flipflops. Althans, dat zou je hopen. Stevige schoenen, een warme trui, een regenjasje: actievelingen weten wel hoe ze moeten inpakken. Maar vergis je niet. Elk jaar nog halen reddingsdiensten mensen van bergpaden die zich letterlijk op glad ijs begeven in ongeschikt schoeisel.
De eerste regel is dus ook gewoon dat je best inpakt wat je nodig hebt. Voor actieve vakanties pak je activewear in, en safari-kleding heeft niet voor niets een palet van neutrale kleuren. Een oranje T-shirt of drukke print maakt je van ver zichtbaar voor olifanten of giraffen. Donkere kleuren zouden dan weer bepaalde insecten aantrekken. Functioneel kleden is dus geen kwestie van mode, maar van gezond verstand, en van respect voor je omgeving.
Code 2: De verplichte nummers
Geen blote knieën, geen blote schouders. Het is een kledingregel die niet alleen geldt in christelijke kerken en kloosters, maar op heilige plekken van zowat elke religie. Vooral in Zuid-Europa blijft dat de norm, maar ook in veel Aziatische landen worden bezoekers nog steeds geacht zich gepast te kleden.
‘Je gepast kleden, is een teken van respect,’ vertelt Toni De Coninck, toerisme-expert en reisjournalist bij June. In het Vaticaan zijn de regels tot vandaag onverminderd streng. Op andere plaatsen worden ze minder strikt nageleefd, maar ze zijn er wel degelijk. ‘Ik was onlangs met mijn gezin in Córdoba. Mijn vrouw droeg een lange jurk, maar met blote schouders. Strikt genomen niet deftig genoeg, maar niemand zei er iets van. De regels blijven bestaan om te vermijden dat toeristen in spaghettibandjes en shorts gewoon binnenglippen,’ zegt hij.
Kledij die te bloot is, wordt op veel plaatsen nog steeds als ongepast ervaren. Ook voor mannen. Shorts kunnen gefrons oproepen, net als singlets of T-shirts met provocerende opschriften. In sommige landen vraagt men om je schoenen uit te doen voor je een heiligdom, hotel of huis binnengaat. In Japan tref je zelfs een kleine administratie van slippers aan, per ruimte verschillend. Sommige landen hanteren een expliciete dresscode, legt De Coninck uit. ‘Het uitgangspunt is eenvoudig: je wil niemand voor het hoofd stoten, dus hou je aan lokale gebruiken. Tom Boonen droeg ooit een T-shirt met daarop “Will fuck for money”. Dat zou hij in Dubai wellicht niet herhalen.
In landen met een moslimcultuur wordt van bezoekers verwacht dat ze zich conservatiever kleden. Iran, Saoedi-Arabië, Soedan en de Emiraten zijn het strengst. Turkije, Noord-Afrika en Jordanië zijn doorgaans iets gematigder. Ook in heel wat Afrikaanse landen, Indonesië en India val je minder op in een sobere, niet-provocerende outfit. En dan zijn er nog landen waar camouflageprints verboden zijn, tenzij je militair bent.
‘Vermijd het uniform van de toerist,’ adviseert De Coninck. ‘Baseballpetten, opvallende sneakers, crop tops, diepe decolletés, drukke patronen, gescheurde jeans… Mijn advies: doe je huiswerk, kijk rond, en volg het voorbeeld van de locals.’ Dat hoef je niet letterlijk te nemen, maar wie een beetje oplet, merkt snel wat werkt. Als alle vrouwen rond je hun armen en benen bedekken, voelt een rok tot net boven de knie plots ongepast bloot.
Code 3: Ongeschreven regels
Grote modehuizen brengen elk jaar een cruise-collectie uit: een traditie die ontstond in de jaren waarin hun welstellende cliënteel regelmatig naar warmere oorden reisde. En cruisemaatschappijen hanteerden vroeger ook daadwerkelijk strikte dresscodes aan boord. ‘Vandaag zijn die minder streng, maar ze bestaan nog,’ vertelt De Coninck.
Cruises zijn er intussen in alle budgetklassen, en dat vertaalt zich ook in de kledingvoorschriften. Toch wordt er tijdens het diner vaak nog een smart casual dresscode verwacht, en op veel schepen is er nog altijd een traditioneel galadiner. Het krantje dat je elke ochtend ontvangt met de activiteiten van die dag, vermeldt ook de dresscode. Gala-avonden vragen doorgaans geen smoking meer, maar een overhemd met colbert, en voor vrouwen een nette jurk of chique ensemble. Sommige rederijen, zoals Cunard, organiseren nog echte bals, waarvoor avondkledij wél vereist is.
De bestemming en het passagiersprofiel spelen uiteraard mee. Een cruise langs de Noorse fjorden is een ander verhaal dan een tocht door de Caraïben, en sommige nationaliteiten houden meer vast aan traditie dan andere. Ook in vliegtuigen geldt geen formele dresscode, maar er zijn ongeschreven regels. ‘Ik ben ooit van Turkije teruggevlogen terwijl een forse man in een marcelleke op mijn schouder in slaap viel,’ vertelt De Coninck. ‘Niet bepaald aangenaam.’ Op een vliegtuig zit je dicht op elkaar. Een beetje zorg voor je outfit en persoonlijke hygiëne is dan wel zo fijn. Zelf laat De Coninck zijn short in zijn bagage wanneer hij vliegt.
‘Ik kijk niet vaak meer op Facebook, maar volg enkele reisgroepen. Daar wordt druk gediscussieerd over de dresscode in business en first class. Een das wordt niet meer verwacht, maar baseballpetten en sneakers roepen commentaar op. Denk: how to tell us you are American without saying you are American. Een verzorgde outfit blijft de norm.’
In Japan zal niemand je tegenhouden als je casual gekleed op de Shinkansen stapt, maar de alledaagse stijl is er net iets formeler en verfijnder dan bij ons. Diepe decolletés, blote buiken, sportshorts en strakke yogabroeken zijn er zeldzaam. ‘Natuurlijke’ make-up is de norm, parfum wordt nauwelijks gedragen, en te veel ervan wekt snel ergernis op. En sokken? Kies een mooi paar. Je zult je schoenen vaker moeten uitdoen dan je denkt. Ook hier geldt: observeer, en pas je aan.
Code 4: Stijl
Een tas vol linnen hemden, maxi-jurken, bikini’s en kleurrijke slippers? Die is onderweg naar Ibiza, of naar een Grieks eiland. Een valies vol zwarte designerstukken, oversized hemden en elegante sneakers? Die is wellicht bestemd voor Venetië. Modehoofdsteden zoals Parijs en Milaan lopen vol mensen in verzorgde, licht gestructureerde outfits. Aan de Franse en Italiaanse riviera’s zie je mannen in linnen broeken en mocassins, vrouwen in soepele jurken met rieten tassen.
In Scandinavische steden geldt een ander register: koel, neutraal en minimalistisch. In New York raak je weg met zowel de extravagante Carrie Bradshaw-stijl als de sobere elegantie van Carolyn Bessette Kennedy. Bepaalde bestemmingen hebben een uitgesproken stijlverwachting. ‘Neem Italië,’ zegt De Coninck. ‘In veel steden is de passeggiata nog springlevend: een avondwandeling om een ijsje te halen of een Spritz te drinken. En mensen kleden zich daar mooi voor. Fare la bella figura, heet dat. Je flaneert dus liever niet in een short en verwassen T-shirt door Firenze of Rome.’
En dat raakt aan de essentie van kledij op reis, volgens De Coninck: ‘Het draait om hoe je je presenteert aan je omgeving, ook als je onderweg bent. Wil je herkenbaar zijn als toerist van ver, of liever opgaan in het decor? Er is niets mis met je aanpassen aan een gelegenheid of een plek. Integendeel: het toont dat je weet waar je bent.’
