Goed op weg: modeplatform COSH! stippelt duurzame moderoutes uit in meer dan 25 steden

Duurzamer shoppen zonder zelf al te veel research te moeten doen? Met het modeplatform COSH! zorgde Niki de Schryver voor heldere shoppingroutes in 25 steden in binnen- en buitenland.

De meeste mensen trekken naar Kenia voor een safari. Niet Niki De Schryver. Zij reist, met de nodige vliegschaamte, naar Kenia om er de afvalberg van Dandora te bezoeken. ‘Daar worden jaarlijks tonnen kledingafval gedumpt’, vertelt ze. ‘Ik wil kijken of ik er de Barbiecore-trend van vorig jaar kan terugzien.’ Het is de eerste keer in twee jaar tijd dat ze nog eens op reis vertrekt. De voorbije vijf jaar bouwde ze COSH! immers uit tot een internationaal platform voor consumenten die struikelen over duurzaamheidsvragen tijdens het shoppen. Is mijn kledij eerlijk gemaakt? Zijn de materialen milieuvriendelijker? Op de website vind je lokale handelaars terug die eerst een grondige screening ondergingen. Vijf jaar na de start lopen er shoppingroutes in 25 steden in België, Nederland, Duitsland en Spanje. Hoe blikt ze daarop terug? ‘Te weinig eigenlijk, ik sta heel vaak met mijn neus naar de toekomst gericht’, glimlacht De Schryver. ‘Ik denk wel dat ik verder geraakt ben dan ik aanvankelijk verwacht had, al heb ik ook nog heel veel plannen voor de toekomst.’

Zeven zonden

Haar gebetenheid op het vlak van duurzaamheid is niet nieuw. In 2006 belandde De Schryver na een opleiding modetechnologie in het atelier van ontwerper Bruno Pieters, voor wie ze enkele jaren later een nieuw ecologisch en ethisch modemerk zou opstarten. ‘Toen al geloofde ik heel erg dat transparante communicatie de enige manier is om vooruit te raken. Wie gaat er anders geloven dat er zoveel onderzoek gebeurt achter de schermen? We waren op dat vlak heel erg onze tijd vooruit: ook de Europese Unie heeft nu de eerste zaadjes geplant voor het digitale paspoort voor kledij om een transparantere sector te krijgen.’

Ook toen ze in 2019 startte met COSH!, voelde ze dat er nood was aan een platform dat bewuste consumenten konden raadplegen in hun zoektocht naar eerlijke mode. ‘De lokale ondernemingen die een lidmaatschap op ons platform hebben, mogen jaarlijks een van hun merken door ons laten screenen op verschillende impactthema’s, van ethische werkomstandigheden en milieu-impact tot circulariteit en dierenwelzijn. Die toetsen we af aan de zeven zonden van greenwashing. Zo lopen we eigenlijk al vijf jaar voor op wat de overheid vraagt.’

De consuminderen-paradox

Is de consument de voorbije vijf jaar ook effectief duurzamer geworden? ‘De echte duurzame consument weet dat hij in de eerste plaats moet consuminderen, dus die koopt ook minder. Een van de grote paradoxen in de wereld van duurzame mode is dat groene en ethische ondernemers daardoor nu meer bereik nodig hebben om dezelfde omzet te draaien, aangezien hun overtuigde klanten minder in hun mandje zullen leggen. Dé uitdaging is om de grote massa mee te krijgen, die aan de lopende band shopt en stuks koopt omdat ze die mooi vinden, zonder aandacht voor de duurzaamheid ervan. Die groep moeten we naar onze lokale duurzamere handelaars krijgen.’

Enter COSH!, waarop geïnteresseerden winkeladressen en -routes in verschillende steden terugvinden. Wat vijf jaar geleden begon met een gids voor Antwerpen dankzij de financiële steun van het Antwerpse Stadslab, gaat nu al tot Barcelona. ‘Er zijn veel steden die bij ons komen aankloppen’, vertelt De Schryver. ‘Düsseldorf is een recent voorbeeld, waarbij iemand van de toeristische dienst een routekaart in Amsterdam had opgepikt en vond dat ook zij er een moesten hebben. Op die manier is het soms snel beklonken. Het probleem dat steden nu vaak kennen, is dat ze dikwijls al routekaarten rond duurzaamheid of fairtrade hebben die niet altijd even correct zijn. Het is niet omdat een winkel fairtradekoffie aanbiedt, dat ook de duizenden andere producten automatisch onder die duurzame noemer vallen. Wij hebben data van meer dan 1300 merken in Europa en volgen hoe ze te werk gaan op diverse niveaus of impactthema’s. Dat maakt dat wij in sommige steden kunnen lanceren op minder dan zes maanden tijd. Al plannen we natuurlijk het liefst een beetje langer op voorhand. (lacht) Tegen 2028 hopen we in 55 steden te zijn uitgerold.’

Stop Shein

Ook na haar vakantie zal De Schryver werk genoeg hebben: er komt een groot project aan in Amsterdam, er wordt gesproken met de ondernemers in Utrecht en Den Haag, en er volgt de officiële lancering van de COSH!-routekaart in Arnhem. ‘Dat is een voorbeeld van een samenwerking die in de eerste plaats dankzij de ondernemers ontstond in plaats van dat de stad erover besliste. Arnhem is een plek waar echt een andere vibe hangt, net een eiland binnen Nederland. Er wordt kleinschalig te werk gegaan, in lokale ateliers, en ze hebben een eigen modekwartier.’

Nog tot november loopt er een pop-up van COSH! in Berlijn, waar labels de markt kunnen aftasten. ‘Intussen zijn er zelfs mensen die speciaal voor onze pop-up naar Berlijn reizen, dat toont aan dat de vraag naar leuke duurzame mode er zeker is.’

Het succes van duurzame initiatieven doet de hoop op een groenere en ethischere modesector rijzen, toch verliest De Schryver de uitdagingen niet uit het oog. ‘Het grootste probleem is momenteel dat het Chinese onlinespelers Shein en Temu nog steeds toegestaan is om te shippen naar Europa. Of dat Vinted het toelaat om van eender waar in Europa pakketjes met tweedehandskleding te laten verzenden. Er is zoveel goedkope mode verkrijgbaar dat ook de tweedehandsmarkt eronder lijdt: veel consumenten vragen zich af waarom ze voor dezelfde prijs geen nieuw kledingstuk zouden kopen.

Anderzijds vind ik het hoopvol om te zien hoe de volgende generatie ernaar kijkt. Voor mijn dochter van twaalf doet het er niet toe of iets tweedehands is. Stilaan komt ze op een leeftijd dat ze graag eens zonder haar mama shopt. Als oplossing geef ik haar geen geld mee, maar een giftcard van COSH! (glimlacht) Intussen heeft ze zo ook heel wat vriendinnetjes overtuigd.’