Student Modeacademie Gabrielle Szwarcenberg ontwierp nieuwe uniformen Brussels Airlines: duurzamer en meer genderdiversiteit

Amper 23 is Gabrielle Szwarcenberg, maar haar ontwerpen vliegen binnenkort de wereld rond. De jonge modestudente mocht de nieuwe uniformen van Brussels Airlines ontwerpen, met duurzame materialen en meer vrijheid qua stijlnormen. Ook mannen mogen nu make-up dragen, voor vrouwen is het niet meer verplicht. ‘Ik ben trots dat het personeel zich goed voelt bij de nieuwe uniformen en regels.’ 

Gabrielle Szwarcenberg zat in haar tweede bachelorjaar van de Antwerpse Modeacademie toen ze werd uitverkozen om de uniformen van het cabinepersoneel, de piloten en de luchthavenmedewerkers te ontwerpen. ‘De school vaardigde vijf studenten af om deel te nemen aan het selectieproces. Ik was de jongste en de enige vrouw. Ik schatte mijn kansen dus niet zo hoog in, maar was enorm vereerd toen Brussels Airlines met mij in zee wilde gaan.’

Wat volgde was een proces van twee jaar, waarin de ontwerpster op basis van een strakke briefing en de wensen van het personeel een collectie tekende. ‘De lancering van de uniformen liep vertraging op, omdat we wilden dat alle stoffen en leveranciers duurzaam zijn. Een uitdaging, maar het is gelukt.’ Ook werd haar opdracht tijdens het proces uitgebreid. ‘De samenwerking was zo vruchtbaar dat ik gevraagd werd om niet enkel een pak en jurk te tekenen, maar meerdere outfits.’ Voor de schoenen werden Ambiorix en Atelier Content onder de arm genomen, eveneens Belgische merken. Ook daar een primeur: het personeel kan vanaf nu kiezen voor sneakers, vervaardigd van veganistisch leer.

Proficiat Gabrielle. Als 23-jarige modestudente het personeel van Brussels Airlines mogen kleden, je zou voor minder in de wolken zijn. Hoe heb je het proces ervaren? Op welke manier verschilt het ontwerpen op de Modeacademie van ontwerpen in opdracht van een luchtvaartmaatschappij?

‘Het was een fantastische ervaring, waar ik enorm dankbaar voor ben. Het gaf me de kans te proeven van een totaal andere manier van werken. Op de Academie geldt: “hoe zotter, creatiever, innovatiever en opvallender, hoe beter.” Dat is uiteraard niet wat er in de briefing van Brussels Airlines stond (lacht). Een uniform dient sober en praktisch te zijn. Het zijn twee aparte werelden. Mijn eerste ontwerpen die ik voor het selectieproces maakte waren dan ook veel opvallender, maar tijdens het samenwerkingsproces heb ik ze uitgepuurd.

Ik zat nog maar in mijn tweede jaar aan de Academie toen onze samenwerking startte, dus het was meteen ook mijn eerste ervaring met het uitwerken van een opdracht voor een extern bedrijf. Dat vond ik heel interessant, want in de mode werk je eigenlijk nooit solo. Leren werken in teamverband is heel nuttig.

Het eindresultaat kwam tot stand na enquêtes, workshops, ontwerpsessies en feedbackmomenten. Dat vond ik ook belangrijk, want de mensen die de uniformen uiteindelijk zullen dragen, moeten zich goed voelen in mijn ontwerpen. Hun mening is het belangrijkst.’

Hoe ben je aan de slag gegaan met de briefing en voorschriften?

‘We wilden zoeken naar een balans tussen elegantie en comfort. Inspiratie vond ik in de archieven, vooral in de uniformen van de jaren zestig, die heel stijlvol waren. Ik wilde er ook iets van mezelf in stoppen: ik draag zelf enorm graag rolkragen en vind ton sur ton heel elegant. Het blauwe pak met de donkerblauwe rolkraagtrui vind ik dan ook zeer geslaagd.

Voordien waren de kleuren van de uniformen rood en marineblauw, zonder andere accenten. Dat hebben we veranderd naar marineblauw en champagnekleur. De blauw-rode combinatie voelde wat verouderd aan en de champagnekleur vind ik heel chic. Toen ik deze combinatie eerst voorstelde, kreeg ik argwanende blikken, maar uiteindelijk stemde het personeel toch voor nadat ze mijn ontwerpen zagen. Deze kleuren passen ook veel beter bij de nieuwe branding van Brussels Airlines, die veel eleganter is. Ik associeer de champagnekleur ook met de sterren aan de hemel, waardoor het symbolisch past bij een beroep dat zich voor het grootste stuk in de lucht afspeelt.

De ontwerpen zijn heel gestroomlijnd. Voor veiligheidsredenen mogen er geen losse stukjes aan zitten. Bovendien moeten de uniformen voor alle leeftijden, huidskleuren, culturen, klimaten en lichaamstypes werken. En ook niet onbelangrijk: de items moeten makkelijk zijn in onderhoud. Er is geen tijd om te strijken tussen de shiften, dus de stoffen mogen niet te snel kreuken. Voor het comfort van het personeel heb ik er ook op gelet dat de stoffen heel zacht zijn en niet irriteren.

Daarnaast was het ook belangrijk om telkens de meest duurzame optie te kiezen, binnen het aanbod van onze suppliers. Jammer genoeg is er nog geen gigantisch aanbod aan duurzame stoffen, zeker niet als je al andere beperkingen hebt zoals kleur en kwaliteit. Uiteindelijk hebben we gewerkt met diervriendelijke wol, BCI-gecertifieerd katoen, gerecycleerd polyester en innovatieve materialen zoals veganistisch leer op basis van druiven en cactussen. Ook werden er strenge eisen gesteld aan ethische werkomstandigheden binnen de hele productieketen.’

Volgens het persbericht zit er ook een portie Belgitude in de uniformen. Hoe heb je die Belgische touch erin verwerkt?

‘Ik heb me laten inspireren door Belgische ontwerpers, zoals de Antwerp Six. In de eerste schetsen ben ik begonnen met de deconstructie van klassieke kledingstukken door de aandacht te trekken naar de ambacht en afwerkingen die doorgaans binnenin zitten langs buiten te tonen. Voor het eindresultaat was dat uiteraard te gewaagd, maar in de details van de afwerking kun je de verwijzing nog zien, zoals de plaatsing van de nepen.

Daarnaast heb ik het Atomium, een Belgisch icoon, verwerkt in de sjaaltjes en in de binnenvoering van de blazers.’

Opvallend: de stijlvoorschriften worden minder streng en gendergebonden voor het personeel.

‘Daar ben ik enorm tevreden over. We hebben veel meetings gehouden over de voorschriften. Het doel was om ze minder restrictief te maken, zodat het personeel zichzelf meer kan uitdrukken binnen de grenzen van de uniformen.

Er zijn ook minder verschillen tussen de regels voor vrouwen en mannen dan voordien en er werden uniseks-items toegevoegd. Vrouwen hoeven geen make-up meer te dragen, mannen mogen dat nu wel als ze dat willen. Zowel mannen als vrouwen kunnen kiezen tussen een das of sjaaltje en kleine tatoeages – die niet aanstootgevend zijn – worden ook toegestaan. Mannen kunnen hun haar laten groeien, maar net zoals vrouwen moet het omwille van veiligheidsredenen vastgemaakt worden als het voorbije de schouders komt. Alle personeelsleden mogen vanaf nu ook twee oorbellen per oor dragen. We hebben echt elk punt grondig besproken en gekeken hoe ver we konden gaan qua modernisering.

Het personeel reist uiteraard wereld rond in hun uniforms en ook op conservatievere plekken moeten ze zich comfortabel voelen. Ik denk dat we een goed evenwicht hebben gevonden. We keken niet enkel naar wat andere maatschappijen al hadden ingevoerd, maar probeerden ook echt de norm te verleggen. Het stemt me gelukkig dat het personeel van Brussels Airlines nu meer zichzelf kan zijn tijdens hun werkuren. Ik heb ook al van verschillende personeelsleden vernomen hoe gelukkig ze hiermee zijn, dus dat doet me veel plezier.’

Het personeel van Brussels Airlines kleden kun je al van je bucket list schrappen, maar wat zou je nog willen verwezenlijken in de toekomst?

‘Ik zit momenteel in mijn Masterjaar, dus ik ben volop aan het nadenken over mijn toekomst. Er zitten al enkele samenwerkingen rond accessoires aan te komen, waar ik naar uitkijk. Het lijkt me enorm boeiend om verschillende dingen te mogen uitproberen. Een van m’n dromen is om hoofd van het accessoiresteam te zijn bij een modehuis. Ik werk graag achter de schermen en sta liever niet in de spotlights. Een eigen merk hoeft dus niet voor mij.

Ik hoop op veel “ja” te kunnen zeggen en in het buitenland aan de slag te kunnen. Dat hoeft zeker niet in een grote modestad te zijn, want ik vind het belangrijk om gegrond te blijven. Mode is fantastisch, maar ik wil ook niet gaan zweven.’

Vanaf 1 maart draagt het Brussels Airlines de nieuwe uniformen en gelden de versoepelde stijlregels.