Ontwerper Christophe Lemaire van Uniqlo U: ‘Ik kijk meer naar de straat dan naar de catwalk’

Met Uniqlo U, zijn veelgeprezen lijn voor de Japanse winkelstraat-keten, wil Christophe Lemaire ontwerpen voor iedereen, van de Meir tot de voorsteden van Osaka. “Echte kleren, voor het dagelijkse leven, met een maximum aan stijl en kwaliteit.”

Christophe Lemaire is al jaren een vaste waarde in de mode. Zijn eigen merk is sinds de nineties door verschillende incarnaties gegaan. De laatste versie, kortweg Lemaire, is ongetwijfeld de meest succesvolle. Hij heeft daarnaast zowel Hermès als Lacoste geleid. Sinds zeven jaar staat de Franse ontwerper aan het hoofd van het Parijse Research and Development Center van de Japanse winkelstraatketen Uniqlo. Hij is er onder meer verantwoordelijk voor Uniqlo U, een lijn waarmee zijn team veelal Amerikaanse classics – T-shirt, jeans, bomberjack – herinterpreteert voor de eenentwintigste eeuw.

Uniqlo U is een buitenbeentje. De lijn jaagt geen trends na, maar heeft tegelijk een stevige reputatie bij modeliefhebbers. De prijzen zijn betaalbaar, vanaf vijftien euro voor een T-shirt. De fits kloppen. De kwaliteit is vaak uitzonderlijk goed, blijkt uit door onszelf gevoerd, proefondervindelijk onderzoek (laatste experiment: een zwarte, minimalistische, vederlichte mantel in met synthetisch dons gevulde nylon, tweedehands gevonden voor tien euro). Toch blijft de lijn van Lemaire opvallend onder de radar. Er wordt, zo lijkt het, minder ruchtbaarheid aan gegeven dan aan de collabs van de keten met bijvoorbeeld Jil Sander, JW Anderson of Inès de la Fressange.

Misschien omdat Uniqlo U in strikte zin geen collab is. ‘In het begin werd onze samenwerking misschien wel gezien als een collab,’ vertelt Lemaire, ‘ook door de leiding van Uniqlo in Japan.’ We zitten in de vergaderzaal van de spaarzaam ingerichte studio van Uniqlo tegenover het Louvre in Parijs. ‘In mijn hoofd is het opzet altijd duidelijk geweest. Ja, tot op zekere hoogte maken we Lemaire voor Uniqlo. Maar alles wat we doen, moet passen binnen het concept van ‘LifeWear’ voor iedereen. En dat is niet hetzelfde als een betaalbare collectie ontwerpen voor fans van een exclusiever label.’

Uniqlo ontwikkelde het idee van ‘LifeWear’ als een alternatief voor fast fashion. De keten is, zoals de buren in de winkelstraat, gespecialiseerd in goedkope kleren die veelal in lageloonlanden worden gemaakt, maar minder gefocust op snelle, efemere trends. In de woorden van Lemaire: ‘We proberen collecties te ontwerpen die zo universeel mogelijk zijn, kleren die iedereen, om het even waar ter wereld, kan begrijpen, ongeacht leeftijd of sociale klasse. Het resultaat mag niet té ‘intello’ zijn, niet té ‘fashion’. In feite willen we helemaal niet ‘fashion’ zijn. Maar anderzijds durven we wel verder te gaan dan de hoofdlijnen van Uniqlo, met de volumes bijvoorbeeld, of met het kleurgebruik. De fabricatie is vaak iets verfijnder. We krijgen net iets meer marge om productiemethodes te exploreren. Daardoor zijn onze stukken in de winkel vaak ook iets hoger geprijsd.’

‘Het is de rol van een Research and Development Center om onderzoek te doen, om zaken te proberen die je niet onmiddellijk in de gewone collecties zult vinden. We zijn minder afhankelijk van merchandising en marketing. Uniqlo is een echte retailer. Er wordt in eerste instantie gekeken naar wat werkt, naar wat verkoopt, naar wat de consument wil. Wat wij doen, binnen dat systeem, leunt dichter aan bij high fashion. We zijn vrijer.’

Lemaire werkt bij Uniqlo met zes designers. Er wordt ook voortdurend overleg gepleegd met het hoofdkantoor in Japan. ‘Ik geloof in de dynamiek van een team. Ik heb een visie en een duidelijk standpunt. Maar ik geloof ook in dialoog, in luisteren, in pingpongen, in uitwisselen.’

Je kleurgebruik is heel opvallend: neutraal, maar tegelijk toch bijzonder.

‘We stoppen daar veel tijd in. We gebruiken inderdaad vooral neutrale kleuren. Vijftig tinten grijs, (lacht) zwart in verschillende nuances, allerlei soorten wit. Er is beige, zand, greige. We hebben af en toe fellere kleuren geprobeerd, maar we maken universele kleren, die je gemakkelijk kunt combineren met kleren die je al hebt. We proberen te vertrekken van wat ons populair lijkt. Ik heb altijd gedacht: als je zo nodig marineblauw moet gebruiken, neem dan een ‘goed’ marineblauw. Een beetje donker, met een puntje groen erin. Toen ik bij Lacoste werkte, was marineblauw de op een na best verkochte kleur. Ik vond dat het geraffineerder kon en heb daarvoor moeten vechten. Dat was niet gemakkelijk, maar ik ben erin geslaagd, en mijn nieuwe marineblauw heeft goed gewerkt. Dat soort kleine battles zijn altijd interessant.’

‘Kijk, ik ben een realist. Als ontwerper ben ik geïnteresseerd in de werkelijkheid. Je wilt er graag goed uitzien, maar je moet je ook comfortabel en op je gemak voelen. Je hebt ’s ochtends vaak weinig tijd om je aan te kleden. Dat is allemaal belangrijk. Het is de taak van ontwerpers om hun referenties, hun smaak en hun stijl aan te brengen, maar dan wel binnen dat realistische kader. Ik heb nooit echt geloofd in de fantasmewereld van een ontwerper die opgesloten zit in zijn eigen universum.’

Uniqlo U staat los van trends. Maar wil dat zeggen dat je je ogen sluit voor wat er in de mode gebeurt?

‘Natuurlijk moet je rondkijken. Maar als ontwerper voel je eigenlijk vanzelf hoe stijl evolueert. Ik observeer, maar ik kijk meer naar de straat dan naar de catwalk. Er zijn enkele designers die de mode in een nieuwe richting hebben gestuurd, maar dat zijn uitzonderingen: Martin Margiela, Phoebe Philo. Wat mensen op straat dragen – streetwear – heeft sinds de jaren zestig volgens mij meer invloed gehad dan de mode zelf.’

Je eigen lijn is een stuk exclusiever.

‘Wat ik met Sarah-Linh doe ( Sarah-Linh Tran, zijn partner bij Lemaire, red.), is heel gelijkaardig. Lemaire is misschien iets meer verheven, maar het uitgangspunt is hetzelfde: échte kleren maken, voor het dagelijkse leven, met een maximum aan stijl en kwaliteit. Ik heb altijd geloofd in mode die elegant en chic is en die toch, nogmaals, geankerd is in de werkelijkheid. Lemaire is minder universeel, dat wel, en misschien ook minder democratisch.’

Hoe heb je de pandemie ervaren?

‘De pandemie is voor iedereen moeilijk geweest. Niet zozeer voor mij persoonlijk: ik heb de lockdowns in comfortabele, eerder geprivilegieerde omstandigheden doorgebracht. Voor Lemaire was het een gelegenheid om alles te herdenken: hoe we de collecties tonen, hoe we ze verkopen, digitaal en op afstand. Paradoxaal genoeg heeft de pandemie ons veel bijgebracht. We hebben intussen wel zin om weer ‘live’ te gaan, met een gemengde show tijdens de mannenweek, als de situatie zich ertoe leent. Hier bij Uniqlo, met boetieks in de hele wereld, was de situatie complexer, maar in de studio zijn we allemaal blijven werken. De pandemie heeft me nog in mijn overtuigingen gesterkt. Een van de ziektes van de consumptiemaatschappij is de eindeloze race, het overaanbod van informatie, van activiteiten. We hebben geen tijd meer om onszelf te zijn. Het is nu wel duidelijk dat het noodzakelijk is om minder en beter te kopen. Goed design is duurzaam. Kleren waarin je je goed voelt, die je jarenlang kunt blijven dragen. Kleren die mooi verslijten, die je niet na zes maanden wilt weggooien: dat is een mooi begin van een ecologische aanpak.’