Deense ontwerper Tobias Birk Nielsen wint Zalando Sustainability Award: ‘Het voelt alsof we een megafoon toegestopt hebben gekregen’

Het Deense label Iso.Poetism byTobias Birk Nielsen maakte tijdens Copenhagen Fashion Week indruk op de jury van de Zalando Sustainability Award met een krachtige urban collectie waarbij gerecycleerde stoffen gecombineerd worden met duurzame verftechnieken.

Voor het derde seizoen op rij reikte Zalando een duurzaamheidsprijs uit in samenwerking met Copenhagen Fashion Week. Het Deense merk ISO.POETISM BY TOBIAS BIRK NIELSEN mocht de prijs in ontvangst nemen. Het label krijgt een geldprijs van 20.000 euro en een samenwerking met Zalando om samen een exclusieve, duurzame collectie te ontwikkelen.

Gefeliciteerd Tobias. Hoe heb je het winnen van de prijs ervaren?

Tobias Birk Nielsen: Ik ben nog steeds heel erg overweldigd en moet het allemaal laten bezinken. Ik heb het weekend spelend met m’n zoon Cosme doorgebracht. Het deed deugd om na de intense voorbereidingen van de modeweek terug te keren naar onze normale routine.

Het overheersende gevoel na het winnen van de Award is dankbaarheid. Ik werk met een klein, maar zeer gedreven team. Zonder hen aan m’n zijde zou ik nooit zover geraakt zijn. Het winnen van deze prijs geeft ons de bevestiging dat we op het juiste spoor zitten en het motiveert ons om nog dieper te graven en grotere stappen te zetten richting duurzaamheid.

De prijs betekent een financiële injectie, maar ook ondersteuning en samenwerking. Ik kan vanop Instagram zo luid roepen als ik wil, maar dat is preken voor eigen kerk. Met Zalando samenwerken voelt alsof we plots een megafoon toegestopt hebben gekregen en dat geeft heel veel voldoening. De erkenning doet echt deugd. We hopen dat onze overwinning anderen kan inspireren en kan tonen dat duurzaamheid loont.

De jury prijst je duurzame aanpak.Wat is jouw visie op duurzaamheid in de modesector en hoe wordt dit geïmplementeerd in je merk?

Met Iso.Poetism benaderen we duurzaamheid op een holistische wijze, die verder gaat dan kiezen voor ecomaterialen. We willen ook door de manier waarop we mode percipiëren en erover communiceren ons steentje bijdragen.

Ik ben fan van het concept ‘bricolage’, waarbij je enkel werkt met materiaal dat je in je omgeving kunt vinden. Voor de showinstallaties tijdens Copenhagen Fashion Week hebben we op die manier gewerkt. We gebruikten artefacten die we al hadden rondslingeren en snuisterden rond in het containerpark. Er zijn al zoveel spullen op de wereld, waarom niet eerst kijken naar wat we al hebben? Ik had naar een doe-het-zelfzaak kunnen gaan en daar allerlei onderdelen kunnen kopen, maar dat was veel minder interessant geweest. Spullen die al geleefd hebben, vertellen een verhaal.

We proberen zo ver mogelijk te gaan in het zero waste principe, zonder dat het onmogelijk wordt om de stuks te produceren. Dat vertaalt zich in gerecycleerde en geüpcyclde stoffen, zoals gerecycleerd polyester en patchwork stuks, waar we overschotten van de vorige collecties in verwerken. In de AW22 collectie zit ook een chunky jasje dat gemaakt is van afval. We hebben het interieur van een afgedankte auto omgetoverd tot een kledingstuk. Het is onze taak als designers om creatief om te gaan met wat er voorhanden is en afval of restmaterialen een nieuwe functie te geven. Ook het verven van de kleding doen we op ecologische wijze, om ook in dat deel van het proces geen schade te berokkenen.

In het begin was het een uitdaging om zo zero waste mogelijk te werken, maar intussen voelt het meer als een boeiend spel. Het klinkt misschien romantisch, maar ik meen het echt. Ik lijd er creatief totaal niet onder. De restricties voelen niet als een restrictie, maar zijn een boost voor m’n creativiteit.

En hoe los je het andere duurzaamheidsvraagstuk op? Waar worden de collecties geproduceerd?

Omdat mijn zakenpartner Italiaans is en we in Europa willen produceren, worden onze collecties in Italië gemaakt. We gaan er vaak naartoe en hebben een goed zicht op het proces. Dat is heel aangenaam, want het productieproces is heel transparant op die manier. Het voordeel van een klein merk te zijn, is dat we er heel dicht op kunnen zitten en een persoonlijke band te kunnen ontwikkelen met onze fabrikanten. De uitdaging zal zijn om dit op dezelfde manier voort te zetten wanneer we gaan groeien en we in grotere oplages zullen produceren.

De arbeiders zijn de wortels van ons merk. Zonder hun vakmanschap zijn we niks. Het is dus heel belangrijk dat alles goed en ethisch verloopt. Zowel voor hen als voor ons: de kwaliteit van kleding lijdt onder slechte werkomstandigheden.

De naam van je label is een hele mondvol. Waar staat ISO.POETISM BY TOBIAS BIRK NIELSEN voor?

Het is eerder per ongeluk dat de naam zo lang is (lacht). Toen ik afstudeerde aan de Royal Danish Academy won ik de Designer’s Nest Award en kreeg ik aanvragen van retailers om mijn ontwerpen te verkopen. Het was niet mijn bedoeling om meteen een merk te lanceren onder m’n eigen naam, maar alles verliep nogal snel na het winnen van de prijs. Toen ik al wat langer aan de slag was als ontwerper ondervond ik dat opereren onder een andere naam me beter zou liggen voor bepaalde projecten. Zo ontstond Iso.Poetism, wat staat voor de poëzie van isolatie. Het gaat terug op een tijd in mijn leven waarin ik met m’n gezin geïsoleerd was van de wereld. Het was een periode van intense liefde en dankbaarheid. De emotionele energie die ik hieruit put helpt bij het vinden van m’n creatieve richting. Aangezien mensen me vooral kenden onder mijn eigen naam, heb ik die er aan vastgeplakt.

Het is mijn droom om in de toekomst ook een vrouwenlijn, kinderkleding en interieurobjecten te lanceren. Daarom ben ik bezig met het opkopen van de rechten van mijn naam. Hoewel ik de meest voorkomende achternaam van Denemarken heb, bleek dat de rechten op Nielsen al door een naamgenoot waren ingepalmd (lacht). Zo kan ik het merk uiteindelijk opsplitsen in twee lijnen: een meer commerciële collectie onder mijn naam en een eerder artistieke onder Iso.Poetism.

De collectie die je voorstelde tijdens Copenhagen Fashion Week heet ‘The echoes which we remain’. Welke betekenis schuilt hierachter?

Het doel van het merk is om emoties te communiceren die ik zelf ervaar en het te hebben over wat het betekent om een mens te zijn in deze wereld. Ik heb op zeer korte tijd zowel de mooiste als de meest verschrikkelijke ervaring van mijn leven meegemaakt. Ik ben vader geworden en heb het intense geluk mogen meemaken dat daarbij komt kijken. In diezelfde periode werd mijn vrouw echter ook ongeneeslijk ziek en een jaar later is ze gestorven.

Toen ik terug ging werken na een periode van afwezigheid na het verliezen van mijn vrouw moest ik nadenken of het voor mij persoonlijk nog zin had om een modemerk te hebben, als vader en als mens. ‘The echoes in which we remain’ gaat daarom over het doorgeven van de waarden van mensen van wie we houden en die we verloren hebben. Ze leven namelijk voort in ons. Ik wil de mensen die we verloren hebben eren, maar ook tonen dat we uit het verdriet kunnen klimmen.

Ik liet me inspireren door het thema wedergeboorte en wat er na natuurrampen gebeurt, de wederopbouw. Na een vulkaanuitbarsting krijg je bijvoorbeeld een hele vruchtbare bodem. Je kunt de mooiste bloemen zien groeien op de resten van de uitbarsting. Dat vind ik een heel sterk beeld. Die bloemen zijn een teken voor mij dat ik het leven moet blijven eren. Voor mijzelf en voor mijn zoon, wiens geluk mijn hoofddoel is.

Ik hoop dat dit beeld ook voor anderen relevant is. Iedereen moet op een bepaald punt omgaan met verlies. Soms sterven je geliefden of verliezen we mensen op een andere manier, zoals een vriendschap die eindigt. Het is belangrijk om ons bewust te zijn van wat er rond ons heen gebeurt en de relaties die we hebben met anderen te koesteren. Dat is veel relevanter dan opgeslorpt geraken door je eigen imago.

Zelf hecht je veel belang aan duurzaamheid en aan ethische productie. Deze thema’s zijn relevanter dan ooit, maar er is ook nog veel werk aan de winkel om de mode-industrie echt te verduurzamen. Hoe kijk jij naar de toekomst van de sector?

Soms voelt het irrelevant wat we doen. We zijn maar een klein visje in een grote oceaan. Ik ben me er bewust van dat er grote spelers zijn die in lageloonlanden werken en niet genoeg nadenken over de omstandigheden waarin hun collecties gemaakt worden. Toch hoop ik dat een merk zoals het onze kan inspireren.

Tegenwoordig heb je echt geen excuus meer om geen ecomaterialen te gebruiken. Die ommezwaai moet lukken: er is enorm veel keuze. Tien jaar geleden was dat nog anders, maar nu zijn er genoeg kwalitatieve oplossingen. Het moeilijkste zal zijn om alle andere duurzame veranderingen door te voeren, want het gaat niet alleen om duurzame stoffen natuurlijk. Het is ook nog veel te gemakkelijk om aan greenwashing te doen. Je kunt als merk met veel wegkomen en als eindconsument is het haast onmogelijk om te achterhalen of het klopt wat merken beweren.

Je hebt een verantwoordelijkheid als maker of als merk om eerlijk te zijn over hoe je kleding gemaakt wordt. Als je er al voor kiest om op grote schaal te produceren in een wereld van overvloed, is het op z’n minst je taak om er alles aan te doen dat het proces eerlijk en ecologisch verloopt. De impact van je merk is het belangrijkst en je imago zou op de tweede plaats moeten komen.

Ik denk, of hoop, dat je ook niet meer wegkomt met het oprichten van een nieuw merk en vervolgens enkel in te zetten op hoe cool het is, zonder duurzaamheid als kernwaarde te hebben. Ik ben zelf ook consument en ik koop nooit zomaar nieuwe kleding. Het liefst koop ik van mensen die ik persoonlijk ken of van merken waar ik zeker van ben dat hun aanpak goed is. Ik zit er als maker natuurlijk middenin, maar het zou voor andere consumenten veel gemakkelijker moeten zijn om de juiste keuzes te maken. Overheden moeten hun verantwoordelijkheid nemen en strengere wetten invoeren. Als zij zorgen voor het juiste klimaat, waarin modemerken moeten voldoen aan strenge duurzaamheidseisen, zal er echt verandering kunnen optreden.

Duurzaamheid pushen is ook iets waar Copenhagen Fashion Week naar streeft. Wat vind je van hun duurzaamheidsdoelstellingen?

Ik ben grote fan van hun aanpak. Wie wil deelnemen aan Copenhagen Fashion Week is verplicht om een uitgebreide vragenlijst in te vullen rond duurzaamheid. Wie niet voldoet aan genoeg criteria mag geen deel uitmaken van de beurs of de modeweek. Dat is fantastisch, want ze duwen merken in de juiste richting. De organisatie doet dit niet om vervelend te doen, maar omdat ze zich verantwoordelijk voelen. Ze hebben een groot platform en willen geen merken in de kijker zetten die hun voeten vegen aan duurzaamheid.

Als je je niet kunt vinden in deze eisen zou je eigenlijk geen kleding mogen produceren. Hun criteria zijn helemaal niet te streng. Ze maken de eisen ieder jaar een beetje strenger, om merken de kans te geven met hen mee te groeien. Het is een proces en het lijkt me maar logisch dat je bereid bent om je in te zetten om het beter te doen. Ik vond het persoonlijk heel boeiend om deze vragenlijst in te vullen. Het doet je nadenken over je eigen inspanningen en je gaat als merk automatisch meer vragen stellen aan je producenten. Dat is waar het om draait: in dialoog gaan met elkaar en jezelf uitdagen om het nog beter te doen. Ik hoop dat de andere modeweken hier een voorbeeld aan nemen. Ik heb geluk dat ik in Kopenhagen geboren en getogen ben. Ik ben heel blij en trots dat de modesector en de modeweek hier heel erg inzetten op duurzaamheid.

Verandering komt er wanneer mensen zich verplicht of geïnspireerd voelen. Wanneer iets verplicht wordt, heb je altijd de overgangsfase, waarin mensen er nog aan moeten wennen. Denk maar aan het rookverbod in openbare gebouwen en cafés. Eerst was dat moeilijk om te aanvaarden voor sommige mensen, maar nu kunnen we ons niet meer voorstellen dat het ooit wél mocht. Zo zal het ooit ook gaan met de modesector. Er zal een tijd komen waarop we terugblikken en ons afvragen hoe het komt dat het zo lang niet verplicht was om aan ketenzorg te doen.

Er is verandering op komst, maar ik hoop dat het sneller zal gaan dan het tempo waarop we nu aan het evolueren zijn. Het duurt al lang en er is nog veel potentieel. Wat we nu zien qua verandering is nog maar het beginpunt. Toch ben ik optimistisch en blijf ik erin geloven. Als iedereen zijn steentje bijdraagt en doet wat hij kan, moet het lukken.