Belgische ontwerpster tovert zalmhuiden om tot luxe handtassen

Jonge dertiger Saskia Aelen combineert haar ervaringen als fondsenwerver, ondernemer en ontwerper in haar eigen merk Ms. Bay, een duurzaam en tijdloos accessoirelabel. ‘Het is logisch om van zalmleer handtassen te maken.’

Wat je zelf doet, doe je beter. In haar queeste om esthetiek hand in hand te laten gaan met ethiek richtte de Antwerpse ontwerpster Saskia Aelen haar eigen eco chic accessoiremerk op. Met Ms. Bay bewijst ze dat ook duurzame mode en fairtrade producten luxueus, elegant en tijdloos kunnen zijn.

‘Ik ben altijd gefascineerd geweest door mode en design. Omdat ik niet kon kiezen tussen mode en architectuur heb ik Vrije Kunsten in Brussel gestudeerd. Ik wist toen nog niet wat ik de rest van mijn leven wilde doen. Enerzijds heb ik altijd van mode gehouden, anderzijds heb ik het ook verworpen omdat ik het ergens vies en oppervlakkig vond. Er zijn toch belangrijkere dingen in de wereld dan mode, dacht ik bij mezelf.

Open blik

Meteen na mijn studies ben ik naar Afrika getrokken met het idee om een jaar weg te blijven en mijn blik te verruimen. Ik wilde ervaren hoe het is om aan de andere kant van de evenaar te wonen. Dat was voor mij nodig voor ik aan het echte, volwassen leven kon beginnen.

Uiteindelijk ben ik vier jaar in Tanzania gebleven. Daar ben ik relatief snel voor plaatselijke ngo’s beginnen werken. Het waren kleine, lokale ngo’s die moeite hadden om fondsen aan te spreken. Ze wilden bottom-up zaken organiseren, maar zonder financiële input was dat heel moeilijk. De ngo’s wilden in lokale gemeenschappen tradities in stand houden, op een eerlijke en ondernemende manier. Ik was een tussenpersoon, die zorgde voor de fondsen. Dat was heel leuk en interessant omdat ik met lokale problemen en initiatieven in aanraking kwam.

Kleine ingreep, grote impact

Ik vond het heel boeiend om te zien hoe lokale dingen toch konden uitgroeien tot iets groot door middel van eerlijke handel. In Europa is de internationale markt betreden geen onmogelijke droom, maar daar was het wel heel moeilijk. Nochtans is dat heel belangrijk, want wat de ondernemers daar verdienen, kan rechtstreeks in de gemeenschap worden geïnvesteerd. De school van hun kinderen wordt ermee betaald en de gemeenschap kan verder ontwikkelen. Het zijn kleine ingrepen die grote effecten hebben op lange termijn.

De fondsen voor de ngo’s zocht ik hier in Europa. Mensen verschoten vaak wanneer ze me na mails en telefoontjes in het echt zagen. Ik droeg hakken, make-up en een mooie, verzorgde outfit. Vaak zeiden ze: “Amai, ik had niet verwacht dat je er zo zou uitzien”. Alsof het niet kan dat je je bezighoudt met eerlijke handel en graag stijlvol voor de dag komt. Daardoor besefte ik dat ethiek en esthetiek voor veel mensen twee verschillende werelden zijn. Voor mij waren die nochtans al van in het begin intrinsiek verbonden met elkaar. Hoe kan je nu van mooie dingen houden zonder stil te staan bij hoe die schoonheid tot stand is gekomen?

Puzzelstukjes

Ik kwam terug naar België en vond een job in de mode. Als je vier jaar in Afrika hebt gewoond en gewerkt, is het een hele aanpassing om in België op een kantoor in de mode te werken. Ik kreeg zin om de dingen die de voorbije jaren in me opgeborreld waren in praktijk om te zetten.

Ik wilde een label opstarten waarin esthetiek en ethiek wel samen komen. Rondom mij voelde ik dat mensen er klaar voor waren, dat de tijd was aangebroken om duurzame mode te omarmen. Zo is Ms. Bay op een organische wijze tot stand gekomen. Mijn ervaringen uit het verleden zijn samengebald in mijn merk. Dit is wat ik moest doen.

In het begin heb ik nagedacht over waar ik zou produceren. Europa was een optie, maar die is al snel afgevallen. De meeste mensen zullen denken dat de kostprijs het grootste argument is. Het klopt dat in Europa produceren duurder is en ik wilde een betaalbaar merk op de wereld zetten. Zo wil ik aantonen dat het commercieel haalbaar is om een duurzaam merk te besturen. Ik bezocht verschillende Europese ateliers, in Zuid- en Oost-Europa, waar het toch nog betaalbaar is. Helaas zijn de arbeidsomstandigheden daar niet gegarandeerd beter dan in ontwikkelingslanden.

India staat bekend om zijn lederwarenexpertise en uitgebreid netwerk aan fairtrade ateliers. Zo ben ik er terechtgekomen. Ik heb er wel honderden aangeschreven en vanop afstand samples aangevraagd. Ter plekke heb ik de ateliers bezocht, met mensen gepraat en mijn buikgevoel gevolgd. Zo heb ik mijn keuze gemaakt.

De volledige Ms. Bay collectie wordt daarom gemaakt in fairtrade gecertificeerde ateliers in India, waar mindervalide en doofstomme arbeiders een waardig loon krijgen en genieten van sociale voordelen en gratis onderwijs voor hun kinderen. Naast regelmatige externe audits van de keurmerken WFTO en SA8000, bezoek ik ook zelf tweejaarlijks de ateliers om een goede relatie te behouden met de makers en samen de collectie uit te breiden.

Tegen de stroom in

Het leer van mijn handtassen is gemaakt van zalmhuiden. Het is afvalmateriaal van Scandinavische visserijen, dat in Europa in leerlooierijen wordt bewerkt. Nog voordat ik aan het nadenken was over Ms. Bay, of toch niet bewust, stootte ik op dit materiaal. Omdat ik graag duurzamer wilde leven, zocht ik naar mooie, innovatieve materialen waaruit mode-items gemaakt kunnen worden. Gewoon puur uit persoonlijke interesse bestelde ik dus samples van bedrijven met het smoesje dat ik een eigen merk wilde oprichten. Gaandeweg groeide dat idee en zette ik ook echt de stap. Met het vissenleer was het liefde op het eerste gezicht. Ik heb het aan allerlei tests onderworpen en het kwam er overal erg goed uit.

Het is even sterk als koeienleer, maar wordt gemaakt van een afvalproduct en heeft geen giftige stoffen nodig om bewerkt te worden. Eigenlijk is het heel logisch dat er handtassen uit gemaakt worden. Het ziet eruit als een luxeproduct waarmee je jezelf kunt verwennen.

Tevreden met minder

Tegenover vijf jaar geleden is duurzaam shoppen al veel gemakkelijker geworden. Er zijn ondertussen veel mooie merken bijgekomen. Maar een duurzame garderobe uitbouwen is ook een kwestie van willen. Van nature heb ik veel last van keuzestress. Dat helpt mij vaak om te kiezen voor niks. Van jongs af aan ben ik heel blij geweest met weinig. Dat is vandaag, denk ik, het makkelijkst om duurzaam te shoppen: gewoon minder kopen.

Ik las onlangs dat Belgen kampioen zijn in kleding kopen die ze niet dragen. Dat is gewoon niet nodig. Koop zaken waar je van weet dat je er over een jaar nog even verliefd op zal zijn en kies verder voor merken die bewust produceren. Een duurzame modewereld is geen onhaalbare droom.’

MsBay.com