Lekker ‘wijnen’ met Lies Mertens: Belgisch handtassenlabel lanceert vegan tas van druivenleder

Handtassenmerk Lies Mertens lanceert voor het eerst een ontwerp in vegan leder: een slingback tas genaamd d.b. Wij namen een kijkje in het atelier van de ontwerpster en ontdekten hoe haar liefde voor biodynamische wijn op verschillende manieren in de nieuwe creatie verweven zit.

Lies Mertens studeerde grafisch ontwerp en management. Een avondopleiding lederbewerking maakte het rijtje af en uiteindelijk werd haar hobby in 2017 haar hoofdberoep. Eenvoud en functionaliteit  zijn de kernwaarden van haar label, dat inmiddels op een grote schare trouwe fans kan rekenen.

Het Antwerpse atelier van de ontwerpster is een heerlijke oase van natuurlijk daglicht en groen. Haar kat Snor voelt zich er koning te rijk en drinkt gulzig en tevreden van de kraan in het atelier terwijl wij door de ontwerpster op sleeptouw worden genomen.

Tijdloos duurzaam

Net zoals voor haar ontwerpen zweert Lies Mertens voor haar materialen bij innovaties die de tand des tijds kunnen doorstaan, in plaats van snel vervliegende trends. ‘De afgelopen jaren zochten we naar een plantaardige variant voor leder die aan alle kwaliteitseisen voldoet,’ legt ze uit. ‘Wanneer een vegan alternatief een hype wordt, denken mensen vaak dat het is duurzaam is. Dat is niet noodzakelijk zo. We ontdekten dat veel vegan leders volledig uit plastic bestaan. Na een jaar zijn ze vaak al versleten en krijgen ze een witte waas. Aan het einde van het leven van zo’n item zit je met een niet-recycleerbaar afvalproduct, gemaakt van kunststof. Dat wilde ik ten stelligste vermijden, want plastic is zeker niet beter voor het milieu dan leer.’

Dierlijk leder gaat hoe dan ook nog niet meteen op de schop in de collecties van Lies Mertens. ‘Zolang er vlees gegeten wordt en we dus leer kunnen kopen dat een restproduct is van de vleesindustrie, blijft dierlijk leder ook een kwalitatieve en duurzame optie’, vindt de handtassenontwerpster. ‘We werken volgens het principe van de korte keten, om de ecologische impact zoveel mogelijk te drukken. Onze Duitse en Italiaanse partners werken rechtstreeks samen met lokale slachthuizen en werken met waterzuiveringsinstallaties en alternatieve energiebronnen. Vervolgens gaat het materiaal naar Portugese en Italiaanse productieateliers.’

Het leer waar het handtassenlabel mee werkt, heeft een zilveren of gouden certificering van de Leathering Working Group (LWG). ‘We hebben intussen geleerd dat vragen stellen minstens even belangrijk is als letten op de juiste certificaten. Het is immers niet zo dat een Italiaanse leerlooierij automatisch met Italiaanse koeien werkt. Er zijn meer leerlooierijen dan slachthuizen in Italië, dus er worden ook huiden ingekocht vanuit Nieuw-Zeeland en Bolivia. Als je wil garanderen dat jouw materialen een korte weg hebben afgelegd, moet je daarop hameren.’

Prijsd(r)uif

‘Omdat we de veeteelt niet willen stimuleren met ons merk, focussen we op full grain Europees leer en gaan we op zoek naar kwalitatieve vegan alternatieven.’

Om die alternatieven te vinden, ging Lies Mertens op onderzoek uit tijdens beurzen en online en vroeg ze stalen op. Twee jaar geleden startte ze met het maken van vegan prototypes. ‘Er bestaan tegenwoordig enkele veganistische lederalternatieven met plantaardige bestanddelen als basis. Zo heb je leer gemaakt van reststromen van ananas of appel. Het winnende materiaal voor deze lancering is het Italiaans bedrijf VEGEA, dat kwaliteitsleder maakt van druivenafval uit de wijnproductie. Ik ben een grote wijnfan en dit project groeide uit tot een ode aan het materiaal van VEGEA en de wijnsector an sich.’

Tijdens de researchfase ging Lies ten rade gegaan bij vriend aan huis Laurens de Meyer. ‘Hij schreef  “Moet er nog vlees zijn?” en duikt met veel interesse en plezier in de processen van duurzame innovaties. Zijn kennis over duurzaamheid is enorm handig wanneer ik door de bomen het bos niet meer zie. Hij vertelde me dat het materiaal van VEGEA kan dienen als een soort ‘kluis voor CO2’, omdat de drab die overblijft na de wijnproductie wordt hergebruikt in plaats van verbrand*. De achtergebleven pitten, velletjes en takjes worden op ecologische wijze omgetoverd tot vegan leer. Op deze manier ontstaat er een circulair proces, waarbij een afvalstof verandert in een grondstof.’

De ontwerpster heeft een streng eisenpakket voor het plantaardige leer. ‘Het mag niet als plastic aanvoelen, niet scheuren, buigzaam genoeg zijn om te bewerken, mooi oud worden en lang meegaan.’ Haar eigen sample testte ze een half jaar lang intensief. ‘Nieuwe materialen test ik altijd uit, want ik wil zien hoe ze evolueren wanneer je ze draagt. VEGEA voelt niet koud aan op de huid en komt qua look en feel in de buurt van echt leer. Ik nam de tas mee naar heel wat feestjes en hij ziet er nog steeds mooi uit.’  

Fles wijn op zak

Het ontwerpproces van d.b was een avontuur met veel trial and error omwille van de organische vorm. Lies legt uit hoe ze te werk ging: ‘Eerst nam ik lapjes leer uit m’n atelier en naaide ik ze aaneen in de vorm die ik voor ogen had. Zoals je kunt zien leek m’n eerste probeersel op een blaasbalg’, lacht ze. ‘Vervolgens maakten we papieren versies om het ontwerp te perfectioneren. Pas wanneer dit goed zat, kwam er een eerste prototype in VEGEA.’

Zoals een Lies Mertens-ontwerp betaamt werd er heel goed nagedacht over alle details. ‘Ik hecht veel belang aan het draagcomfort en heb aan de lits een vinnetje voorzien zodat de tas goed blijft zitten wanneer je hem over je schouder draagt.’ De tas is het perfecte vervoersmiddel voor een fles wijn, aangezien de vorm hierdoor geïnspireerd is. ‘Nooit meer scherven omdat je op weg naar een feestje iets te wild ben geweest met je fles wijn in een katoenen schoudertas,’ knipoogt Lies.

What’s in a name?

Voor de namen van haar handtassen haalt de ontwerpster steevast de mosterd bij mensen die haar inspireren. De naam d.b is dan ook een ode aan de makers van de wijnfles die model stond voor de afmetingen en vorm van de vegan slingback. ‘Daniel en Bianka Schmitt zijn Duitse wijnmakers die met veel passie biodynamische natuurwijn produceren. Ik bewonder hun manier van werken enorm en wilde het wijnmakende koppel in de schijnwerpers zetten door m’n ontwerp naar hen te vernoemen.’

De d.b wordt in beperkte oplage gelanceerd op 10 juni. Het vegan avontuur is echter nog niet ten einde. ‘Volgende januari komt er een volledige vegan lijn,’ verklapt de ontwerpster. ‘We hebben een Belgische productiepartner gevonden die heel transparant is in z’n werkwijze, dus we zijn enorm enthousiast.’ Dat klinkt als iets om op te klinken. Proost!

De d.b-tas is verkrijgbaar vanaf 10 juni in beperkte oplage, online en in de winkel. De prijs is 380 euro en bij de eerste 10 verkochte exemplaren wordt een fles wijn van Bianka en Daniel geschonken.