De mode-industrie blijft kampen met overproductie, afval en vervuiling. Hoe keren we de kar? ‘Verandering begint bij transparantie, vertraging en meer connectie met onze kleding’, schrijft team Fashion Revolution Belgium.
Twaalf jaar geleden, op 24 april 2013, stortte de Bengaalse textielfabriek Rana Plaza in. Er kwamen 1138 arbeiders om het leven en nog eens 2500 raakten gewond, voornamelijk jonge vrouwen die onze kleding maakten. Ieder jaar wordt de dodelijke ramp herdacht tijdens Fashion Revolution Week, die dit jaar plaatsvindt van 22 tot 27 april. Met ‘Think globally, act locally’ roept Fashion Revolution Week 2025 op tot solidariteit met textielarbeiders wereldwijd én tot zorg voor de planeet.
In de mode-industrie zijn overproductie en overconsumptie twee kanten van dezelfde medaille. Elk jaar brengt de modesector tussen de 80 en 150 miljard nieuwe kledingstukken op de markt. Althans, dat denken we, want concrete cijfers zijn er niet. Uit het What Fuels Fashion-rapport van Fashion Revolution blijkt dat slechts 11% van de grote merken inzicht geeft in hun jaarlijkse productievolumes. Van 89% weten we dus niets. Grote modemerken krijgen vaak vrij spel op een markt die uitpakt met ‘democratische’ prijzen. Maar hoe democratisch kan zo’n systeem zijn wanneer het onvoldoende rekening houdt met de impact die de steeds groter wordende afvalberg heeft op mens en milieu?
Praten over productie
Grote productievolumes die miljarden tonnen aannemen, zelfs als het gaat om een schatting, zijn problematisch. De Europese cijfers liegen er niet om: de lidstaten van de Europese Unie gooien jaarlijks zo’n 7,2 miljoen ton geproduceerd textiel weg en hebben tussen 2000 en 2025 bijna drie keer zoveel textiel geëxporteerd. Daarnaast consumeert elke Europeaan jaarlijks 19 kilogram kleren, 2 kilogram meer dan in 2019. Een groot deel van die kleren komt op de afvalberg terecht of wordt verbrand. Daardoor komen chemicaliën en microplastics vrij in de atmosfeer, wat onze lucht en luchtwegen aantast.
Daarbovenop komt nog dat kledingconsumptie tegen 2030 met 69% zou kunnen toenemen en dat het aantal kleren dat tegen 2050 over de toonbank gaat mogelijks rond de 160 miljoen ton bedraagt. Dat is meer dan drie keer zoveel als vandaag.
Synthetisch? Niet ecologisch
De meeste massaal geproduceerde kleren die op de afvalberg terechtkomen, zijn ofwel synthetisch, ofwel samengesteld uit een mix van stoffen. Daardoor zijn ze moeilijk te recyclen van vezel tot vezel zonder hun kwaliteit te verliezen.
Hoewel het mengen van materialen zoals elasthaan en katoen je T-shirt soepeler maakt, zijn de recyclingprocessen voor gecombineerde stoffen complex en intensief. Dat resulteert in een grotere ecologische impact dan bij het recycleren van producten uit monomaterialen zoals 100% katoen of hennep. Textielrecyclingprocessen lopen dus nog te sterk achterop om het gebruik van gemengde materialen toe te laten op zo’n grote schaal als vandaag.
Onbewuste overconsumptie
De hedendaagse samenleving heeft het eigenlijk niet zo op modeliefhebbers zolang het niets opbrengt. Intensieve, dure marketingcampagnes geven je het gevoel dat je nooit genoeg bent (lees: consumeert). Het is een vicieuze cirkel die onze planeet en de mensen die onze kleren maken niet meer aankunnen.
Officiële uitverkoopperioden in januari en juli, in combinatie met de populariteit van online shoppen, wakkeren overconsumptie alleen maar aan. Zo circuleren er verontrustende sociale mediatrends als bracketing (het bestellen van veel maten en het retourneren van de meeste) en Hauls / wardrobing (het kopen van iets om het eenmaal te dragen voor content) die het gemak van online retours normaliseren op abnormale schaal.
Kan het wat trager?
Toch staat een golf van Belgen aan de frontlinie van een positieve culturele verschuiving door hun aankopen bewust te maken, te kiezen voor repareren, herstellen, huren, ruilen, delen, lokaal winkelen, door hun ecologische voetafdruk te verkleinen en onbewust winkelen te vermijden. Dat is waar we bij Fashion Revolution Belgium sterk in geloven. Als individu en als groep kunnen we door te kiezen voor alternatieven onze desinteresse in fast fashion en fast luxury duidelijk laten blijken en het systeem vertragen.
Lees ook: Jaarlijks 19 kilo per persoon: we kopen meer kleding dan ooit
Zo vind je de connectie met je kleren terug
In het moderne modesysteem met snelle collecties en microcollecties zijn we gaandeweg de band met onze kleerkast verloren. Tijdens Fashion Revolution Week roepen we dan ook op om stil te staan bij wat we al hebben en terug op zoek te gaan naar de (liefdes)verhalen achter onze garderobes.
1. Reparatie als reddingsactie
Kleding repareren in plaats van weggooien vermindert afval en creëert nieuwe kansen voor bedrijven en gemeenschappen. Stel je voor: zichtbare, toegankelijke reparatiepunten in de hoofdwinkelstraten—gevierd, niet verborgen. Laten we een cultuur van openbaar herstel normaliseren, waarin het repareren van je kleding niet alleen geaccepteerd, maar ook gewaardeerd wordt.
2. Vier je oude outfits
Dezelfde outfit meer dan eens dragen zou geen gewaagde zet moeten zijn, maar dé manier om met je kleerkast om te gaan. Het herhalen van outfits is een van de eenvoudigste en meest impactvolle standpunten tegen de obsessie van fast fashion met nieuwigheid en overconsumptie.
3. Lang leve de lucht
De levensduur van onze kleding verlengen is een dagelijkse daad van verzet. Eenvoudige gewoonten zoals kleding minder vaak wassen of ze aan de lucht drogen in plaats van in de droger kan je ecologische voetafdruk aanzienlijk verminderen. Wist je trouwens dat je kleding zoals wol kan invriezen om de bacteriën te doden?
4. Kies voor een capsulegarderobe
Het Hot or Cool Institute raadt aan om niet meer dan 85 kledingstukken te bezitten en niet meer dan vijf nieuwe items per jaar te kopen om de opwarming van de aarde te kunnen beperken tot 1,5°C. Die minimalistische benadering, ook gepromoot door platforms zoals Greyish Green, daagt ons uit om te herdefiniëren wat we echt nodig hebben en om duurzaamheid boven kwantiteit te stellen.
5. Houd je favoriete merken verantwoordelijk
Transparantie is belangrijk. Je hebt het recht te weten waar je kleren vandaan komen en in welke omstandigheden ze zijn gemaakt. Fashion Revolution moedigt je daarom aan je favoriete merken directe vragen te stellen over hun toeleveringsketens en duurzaamheidsclaims. Als merken geen antwoord kunnen of willen geven, weet je eigenlijk genoeg. Gelukkig zijn er platforms zoals cosh.eco waar je kan zoeken naar duurzamere alternatieven bij jou in de buurt of online.
6. Tweedehands is meer dan een trend
Tweedehands is niet alleen trendy —het is een beweging. Volgens het Resale Report van ThredUp denken consumenten steeds vaker aan tweedehands als eerste optie in hun zoektocht naar ‘nieuwe’ items. Als je kiest voor tweedehands, kan je zeker zijn van unieke vondsten en verminder je tegelijkertijd de vraag naar nieuwe producten.
7. Ruilen als quality time
Clothing swaps zijn creatief, sociaal en duurzaam. Door te ruilen voorkom je dat kleding op de afvalberg terechtkomt en het geeft je de kans om samen te komen als community. Van clothing swap party’s tot het doorgeven van oude kleding op je jaarlijkse familiebijeenkomst: het zijn allemaal momenten om stil te staan bij de fascinerende verhalen over de kleding van de mensen die je graag ziet.
Creëer rust in je hoofd met rust in je kast
Apps zoals de COSH! Digital Wardrobe App helpen je in kaart te brengen van wat er al in je kast hangt en ondersteunen je richting meer doordachte, geïnformeerde aankopen. Je leert je kleerkast structureren, waardoor je er efficiënter mee omgaat. Zulke digitale tools verminderen overmatig kopen en helpen je een garderobe op te bouwen die je daadwerkelijk draagt.
Tips voor acties op gemeenschapsniveau
- Ondersteun groeperingen en mensen die greenwashing en merkclaims opvolgen. Zij bieden de gegevens en druk die we nodig hebben om verandering te stimuleren. Een greep uit het aanbod:
Clean Clothes Campaign (België: Schone Kleren Campagne), Greenwatch, Collective Fashion Justice, Ethical Consumer, The Green Fix van Cass Hebron. - Vorm collectieven. Verandering gebeurt niet in isolatie. Of je nu een kunstenaar, student, winkelier of ontwerper bent—werk samen. Een gemeenschappelijk doel versterkt impact.
- Zoek verbinding met lokale ontwerpers, kleermakers, verkopers en boetieks. Of je nu een consument of creatieveling bent, investeer in de soort bedrijven die jouw waarden weerspiegelen.
- Eis betere berichtgeving van de media, die vaak de diepere kwesties zoals klimaat en sociaal onrecht negeren.
- Gebruik je creativiteit. We hebben verhalen en initiatieven nodig die een licht werpen op creatieve, circulaire oplossingen.
Het modesysteem zal niet van de ene op de andere dag veranderen, maar positieve verandering is mogelijk—en dat kan op veel manieren, zolang ieder van ons zijn of haar best doet. Via onze keuzes als consumenten, burgers, creatievelingen, leiders, producenten, merken, gemeenschappen en steden helpen we een toekomst vormgeven die geworteld is in zorg, eerlijkheid, transparantie en verantwoordelijkheid.
Fashion Revolution is een beweging die werkt aan het herstellen van het gebroken modesysteem. We doen onderzoek, spreken met producenten en lobbyen voor meer transparantie in toeleveringsketens. We houden van kleding en vieren duurzame modemerken die echt actie ondernemen, maar we blijven waakzaam. Ongelijkheid, greenwashing en socialwashing komen immers nog steeds veel voor in de industrie. We hebben regelgeving nodig die ervoor zorgt dat klimaat-en werknemersrechten worden gehandhaafd.
We roepen het publiek daarom op om lokaal druk uit te oefenen—want zonder die druk stagneert wereldwijde verandering. Juridische gevolgen voor klimaatschade en oneerlijke arbeidspraktijken moeten vanzelfsprekend zijn, niet ter discussie staan.
#wearefashionrevolution
@fash_rev_belgum
fashionrevolution.org/europe/belgium/