Een van de eerste unisekshorloges kent revival

Cartier wekt zijn iconische Pasha-uurwerk en de jaren tachtig weer tot leven.

In de horlogerie zijn tot de verbeelding oorsprongsverhalen al langer dan vandaag goud waard. Dat Cartier na een hiatus van bijna tien jaar de draad van zijn Pasha-horloge weer oppikt, zal kenners dan ook niet verrassen.

Jetsetfiguur

De geschiedenis van het iconische uurwerk gaat terug tot de vroege jaren dertig, toen delen van Marokko een Frans protectoraat vormden. Een van de Franse bondgenoten in het land was de niet onbesproken pasja van Marrakech Thami El Glaoui, die dankzij aandelen in lokale mijnen en fabrieken en heffingen op de olijf-, saffraan- en amandeloogst op zijn gronden zowat ’s wereld rijkste man was. Als internationale jetsetfiguur was hij bevriend met onder meer Winston Churchill, Charlie Chaplin en Colette.

Volgens de legende was het tijdens een bezoek aan Parijs dat de pasja het toen al wereldwijd gerenommeerde juweliershuis Cartier om een uurwerk verzocht: een elegant polshorloge dat niet alleen bij zijn status en verfijnde smaak paste, maar dat hij ook tijdens zijn zwemroutine kon dragen. Waterbestendige uurwerken, geïntroduceerd met de Rolex Oyster in 1926, waren toen immers nog een nieuwigheid.

Het resultaat werd door Louis Cartier de Pasha gedoopt: een massief gouden uurwerk met een ronde kast en herkenbare elementen zoals een vierkanten minuutaanduiding op de wijzerplaat, een aan een ketting bevestigde dopje ter bescherming van de kroon, en een eveneens gouden rooster over het horlogeglas. Al hangt de bekendheid van het uurwerk ook samen met het mysterie errond, want niemand heeft de originele Pasha ooit nog gezien: Cartier zegt nog steeds de hoop te koesteren dat het horloge terug opduikt.

Materialistische tijdsgeest

Op de consumentenmarkt werd de Pasha pas een begrip in 1985, toen Cartier in zee ging met de befaamde horlogeontwerper Gerald Genta. De Zwitser tekende in de jaren zeventig onder meer de Royal Oak van Audemars Piguet en de Nautilus van Patek Philippe, en had daarmee een stevige hand in de opkomst van luxueuze sporthorloges. De man bij uitstek dus om Cartier ook in dat segment op de kaart te zetten.

De Pasha die Genta bedacht was met zijn ronde vorm, voor die tijd flinke 38mm en vier Arabische cijfers een ongewone verschijning in de toenmalige portfolio van Cartier, maar een instant succes. Bij celebrities als Valentino en zakenlui die hun rijkdom en de materialistische tijdsgeest graag aan hun pols uitdrukten, maar ook bij vrouwen. Kleinere uitvoeringen voor de vrouwelijke pols volgden pas later met de Pasha C (35mm, 1995) en een vrouwenmodel (32mm, 1998), maar de facto was de Pasha een van de eerste uniseksmodellen.

De familie werd gaandeweg uitgebreid met uitvoeringen in staal, kwartsmodellen, chronografen en horlogecomplicaties als de aanduiding van de maanstanden en een eeuwige kalender. Het ontwerp groeide letterlijk mee met zijn tijd, met modellen van 42mm in 2005 en zelfs 46mm in 2011, het jaar dat Cartier de collectie voor onbepaalde tijd op non-actief zette.

Geheime gravure

De nieuwe automatische Pasha-modellen zijn beschikbaar in 41mm (een uniseksmodel) en 35mm en grijpen grotendeels terug naar de originele designkenmerken, maar voegen daar moderne elementen aan toe. Zo combineren de kast en polsband gepolijste en geborstelde oppervlakten, terwijl die polsband met één drukbeweging verwisseld kan worden. Consumenten kunnen de metalen polsband ook moeiteloos zelf verkleinen, zonder een bezoek te brengen aan de horlogemaker. Tegelijk wordt het exclusieve karakter aangedikt, met een kastbodem in saffierglas die het gangwerk toont, en een blauwe saffier of spinel ter afwerking van de kroon. Indien gewenst kun je onder die kroon ook een “geheime” gravure laten aanbrengen met je initialen.

Naast stalen en gouden uitvoeringen met lederen of metalen polsbanden zijn er juweeluitvoeringen in wit of roze goud en tourbillons in staal of roze goud. Boegbeelden van de nieuwe collectie zijn onder meer LGBT-icoon Troye Sivan, Game of Thrones-actrice Maisie Williams en Rami Malek, bekroond met een Oscar voor zijn vertolking van Freddie Mercury in Bohemian Rhapsody en kersvers James Bond-schurk in No Time to Die.