Anthony Vaccarello, designer van Saint Laurent, betreedt de filmwereld: ‘Almodóvar en ik delen een liefde voor sterke vrouwen’

Half mei opent Saint Laurent een gloednieuwe boetiek in Brussel, de stad waar artistiek directeur Anthony Vaccarello geboren en getogen is. Vaccarello waagt zich ook in de filmwereld met de oprichting van een filmproductiebedrijf, Saint Laurent Productions, en een eerste samenwerking met regisseur Pedro Almodóvar.

Het is halftwee in Los Angeles, negen uur later in Brussel. Vanuit zijn Amerikaanse woning verschijnt Anthony Vaccarello op de videocall, met op de achtergrond een stel cactussen tegen een lichtbewolkte hemel. Hij verdeelt zijn tijd tussen Parijs en Californië, samen met zijn gezin. Aan zijn zijde staat Arnaud Michaux, image director bij Saint Laurent, die hij begin deze eeuw bij La Cambre Mode(s) ontmoette. Hun bijna tweejarige zoon Luca komt trots een leeg slakkenhuis tonen dat hij vond op een wandeling.

Binnenkort keert Anthony terug naar Europa om er half mei de gloednieuwe Saint Laurent-boetiek in te huldigen op de Waterloolaan in Brussel, de stad waar hij geboren en getogen is. Daarna vertrekt hij naar Cannes, waar het filmproductiebedrijf Saint Laurent Productions zijn festivaldebuut maakt in de officiële selectie met Strange Way of Life van Pedro Almodóvar. Een primeur voor een luxemerk en voor de Kering-groep, waartoe het behoort. “Ik heb de tijd van mijn leven”, vertrouwt de zichtbaar gelukkige artistiek directeur ons toe.

Geen twijfel

Je opent een boetiek in Brussel, de stad waar je bent opgegroeid. Welke herinneringen roept dat op?

Anthony Vaccarello: “Toen ik als kind naar school ging, liep ik altijd over de Louizalaan en de Waterloolaan, langs de Gucci-winkel op de hoek en Versace ernaast. Ik stelde me dan voor hoe Gianni Versace boven bezig was met een fitting met Madonna… Inbeelding natuurlijk, maar ik dacht echt dat het daar gebeurde. De buurt heeft me altijd doen dromen. Ik ben dus erg blij om er een winkel te kunnen openen, in deze stad waar we nog niet aanwezig waren, ook al was er lang geleden een winkel aan de Naamsepoort. De boetiek is een voorontwerp voor de winkel die we volgend jaar op de Champs-Élysées openen. De stijl is warmer en past beter bij mij. We selecteerden stukken die niet te gekleed en eerder praktisch zijn. Het blijft Brussel, waar ze vooral comfort en regenkleding willen. Ik hoop dat het werkt.”

Is de druk groot?

“Nee, ik voel geen druk.”

Ook niet bij het creëren van je collecties voor dit huis, dat in 2022 een omzet van 3,3 miljard euro had?

“Ik sta daar niet bij stil, dat lijkt me een gezondere manier van werken. Vooral omdat ik niet ‘gek’ ben in mijn manier van ontwerpen, ik bedenk geen jasjes met drie mouwen, ik ben vrij realistisch. Ik probeer mezelf niet onder druk te zetten, dat zou me alleen maar blokkeren.”

Is dat omdat je meer zelfvertrouwen hebt gekregen sinds je in 2016 bij Saint Laurent kwam werken?

“Ik denk niet dat ik ooit getwijfeld heb, ik weet wat ik doe en ik probeer dat goed te doen. Ik denk dat ik een zorgeloze, of eerder een intuïtieve kant heb: wanneer ik dingen doe, denk ik daar niet veel over na. Dat pakt meestal goed uit.”

Kostuums als bijzaak

Binnenkort beklim je de trappen in Cannes omdat Saint Laurent by Anthony Vaccarello medeproducent is van Pedro Almodóvars film Strange Way of Life. Hoe is dat project tot stand gekomen?

“Yves Saint Laurent ontwierp al van bij het begin filmkostuums, hij voelde zich nauw verbonden met de wereld van de cinema. Ik ben een filmliefhebber en ik heb wat ik doe altijd gezien als een onderdeel van die wereld. Na bijna zeven jaar voelde ik dat het moment gekomen was om het Saint Laurent-universum uit te breiden. Ik wilde een ander leven dat niet voortdendert op het helse ritme van de catwalkshows en de fotoshoots. We zijn begonnen met kortfilmprojecten met Bret Easton Ellis, Wong Kar-wai en Gaspar Noé, kleine projecten die me erg interesseerden. Nu schakelen we met het productiebedrijf een versnelling hoger. Ik ben erg trots om te mogen beginnen met Pedro Almodóvar, de regisseur der regisseurs, dat was hij al toen ik jong was.”

Je hebt ook de kostuums getekend voor zijn film Strange Way of Life…

“Die zijn bijzaak. Wat me het meest drijft, is het idee om deze films te produceren. Ik kleed ook de personages, maar dat is niet de motor achter dit project. Voorlopig wil ik werken met regisseurs die ik kies, het voelt zelfs een beetje egoïstisch: ik heb echt de tijd van mijn leven.”

Regisseurs met een radicale visie hebben je gemaakt tot wie je nu bent, zeg je. Kun je dat uitleggen?

“Gaspar Noé, Abel Ferrara, Pedro Almodóvar, ik bewonderde ze allemaal, ik heb hun films zo vaak bekeken. Hun werk inspireerde me en zorgde ervoor dat ik mode wilde maken. Ik was gefascineerd door hun universum, hun personages en al die broeierige, vreemde dingen die je in hun films aantreft en die me voedden. Dankzij een film van Pedro geïnspireerd door Pina Bausch raakte ik geïnteresseerd in het werk van de choreografe. Al die mensen zijn zo bijzonder, uniek en hun bijzondere artistieke keuzes hebben me wakker geschud.”

Sterke Franse vrouwen

Als je het over cinema hebt, heb je het ook over actrices. Je hebt een aantal machtige vrouwen om je heen die een trouwe tribe vormen.

“Sommigen van hen kende ik al voordat ik bij Saint Laurent kwam, anderen heb ik daar leren kennen. Het zijn actrices met een uitgesproken en bijzondere stijl, en ze zijn inderdaad loyaal. Dat familiegevoel is belangrijk voor mij, het stelt me gerust, misschien omdat ik enig kind ben en geen broer of zus heb. Ik voel me beschermd door deze vrouwen. En ik zet hen graag in de spotlights, zoals in de film van Gaspar Noé: werken met Béatrice Dalle en Charlotte Gainsbourg is wat me ertoe heeft aangezet om films te gaan maken. Wat telt voor mij: onze selectie in Cannes voor de middernachtsessie, de meest broeierige, en bij deze twee vrouwen te kunnen zijn die de Franse cinema vertegenwoordigen.”

Hoewel die twee uniek zijn, lijken ze op elkaar in hun extreme vrijheid.

“Ze zijn vrij, inderdaad. En dat is wat me dichter bij Pedro brengt, onze liefde voor vrouwen die nergens bang voor zijn, die in hun eentje een film kunnen dragen en die de baas zijn over hun leven. Ik ben opgevoed door mijn moeder, haar zussen en mijn grootmoeders, ik was altijd omringd door vrouwen, sterke vrouwen, Siciliaanse vrouwen. Ik kom helemaal tot mezelf als ik bij Béatrice ben, zij vertegenwoordigt een beetje van dit alles, deze kracht.”

Hoe verloopt je creatieve proces?

“Mijn inspiratie verandert nooit echt, het is altijd een beetje een variatie op hetzelfde thema, een evolutie met kleine nuances. In feite is het allemaal een kwestie van proporties en subtiliteit, want uiteindelijk blijven een jasje, een rok en een broek altijd een jasje, een rok en een broek. Dus denk ik na over een lengte of een zak die iets meer naar links of naar rechts moet worden geplaatst, alles wat de look en de manier waarop het kledingstuk wordt gedragen verandert. Saint Laurent gaat in wezen over de nuance van een schouder, een zak, een stof.”

Wie is die man?

Aan deze nuances voeg je verhalen toe, want mode heeft in jouw visie verhalen nodig.

“Wanneer ik een collectie creëer, begin ik altijd met personages. Ik richt me tot hen, probeer hun verhaal te vertellen: wie is deze vrouw? Wie is die man? Wat doet zij, waar gaat hij heen, wat vinden ze leuk? Ik moet me hun verhaal echt concreet kunnen voorstellen, ik maak geen stukken omwille van de stukken. En wanneer ik de show bedenk, probeer ik dat verhaal te vertellen, als een opeenvolging van emoties.”

Je laatste show, winter ’23 in Parijs, bezorgde het publiek kippenvel.

“Ja, er gebeurde iets… Béatrice Dalle had tranen in de ogen, en zij was niet de enige. Het maakt me altijd blij om het publiek te zien huilen. Het betekent dat ze iets groters hebben gezien dan een jasje en een rok. Voor mij zijn de muziek, de casting, het decorontwerp, de collectie, allemaal even belangrijk en ik geloof fundamenteel dat we deze shows doen om mensen te raken.”

Hoe ervaar je de shows backstage? Ben je gefocust op je werk of laat je je meeslepen?

“Het lukt me wel om het werk los te laten. Zodra de collectie klaar is, zit ik voor het scherm en kan ik me laten onderdompelen in de show. Maar dat kan ik nog niet zo lang, in het begin was het anders. Nu kan ik ervan genieten om te proberen te begrijpen wat mensen in mijn werk zien, ik ga mee in het verhaal.”

Voor Femme Saint Laurent van deze lente/zomer putte je uit de wereld van danseres Martha Graham en versmolt je de jaren 1930 en 1980 met het heden. Hoe vertaalt zich dat in de kleding?

“Het moest kleding zijn waarin je kunt bewegen. Alles is van breiwerk, de jersey komt heel dicht op het lichaam en is heel vloeiend. Het silhouet is erg lang. Ik moet toegeven dat deze collectie voor mij al wat ver zit, het is meer dan een jaar geleden dat ik eraan heb gewerkt.”

Wat was de inspiratie voor de volgende collectie, die van winter 23?

“Die collectie is gegroeid uit een verlangen naar de tailleur met rok, een look die we al jaren niet meer hadden gezien. Dat silhouet deed me denken aan de vrouwen uit de jaren 90, met die ietwat vreemde roklengte boven de knie. Ik wilde spelen met verhoudingen, met overdreven grote jasjes en zeer hoge, smalle rokken met een wat ouderwets aandoende lengte, en duizelingwekkend diep uitgesneden topjes. Het is deze mix, dit silhouet met die verhoudingen, die me beviel. En ik wilde het in mannelijke strepen en stoffen, voor het kantooraspect en als eerbetoon aan mijn moeder.”

De prêt-à-porter mannencollectie van lente ’23 noemde je je meest persoonlijke collectie. Waarom is dat zo?

“Omdat het een collectie is voor een man zoals ik. De klik kwam er vlak voor de show in Marrakech. Het is niet dat ik de mannencollectie tot dan op de achtergrond had geschoven, maar de mannenlijn stond voor mij wel op de tweede plaats. Nu werk ik met evenveel plezier aan de mannen- als aan de vrouwencollectie, ik creëer een dialoog tussen die twee en daar heb ik veel plezier in. Er is geen verschil meer tussen de twee. Maar dat heeft me vijf jaar gekost. Ik vind dit huis geweldig: ik heb nooit een bepaalde druk gevoeld, ik heb de tijd gekregen om te zoeken, om mezelf te vinden en iets goeds te doen.”

Jong talent

Zie je een rode draad, een link tussen Yves Saint Laurent en jouw collecties voor het huis?

“Ik zie de link pas achteraf. Ik ben blij als journalisten het verband weten te leggen, maar vreemd genoeg denk ik er niet per se aan terwijl ik aan de collecties werk. In het begin vraag ik me altijd af wat Yves Saint Laurent vandaag zou doen. Ik vind het leuk om zijn werk van eind jaren 90 op te nemen, toen het een beetje cheesy was. Toen kwamen ontwerpers als Helmut Lang en Comme des Garçons op het toneel, merken die heel modern waren en die mij toen meer raakten. Het ontroert me om terug te kijken naar zijn werk van toen en na te denken over wat hij had moeten of kunnen doen om met de tijd mee te gaan, en wat hij niet wilde doen om trouw te blijven aan ‘zijn’ vrouw, aan deze elegantie. Ik ben helemaal geen fan van de jaren 60 en 70, toen Yves Saint Laurent revolutionair was. Wat mij meer inspireert, is de manier waarop hij in de jaren 90 het spoor wat bijster was.”

Raadpleeg je de archieven?

“Nee, ik baseer me meer op een fantasiebeeld van Yves Saint Laurent dan op de realiteit. Ik ben in de eerste twee of drie seizoenen veel in de archieven gedoken, maar ik wil niet in het verleden blijven hangen. Ik wil dat mijn collecties een vrouw en een man van nu aanspreken. Ik wil het safari-jasje of een andere creatie van Yves Saint Laurent niet overdoen, dat heeft geen zin. Toen ik begon, zei zijn partner Pierre Bergé me dat ik Saint Laurent moest interpreteren, vooral nooit imiteren. Dat heb ik hem beloofd.”

Hoe was de ontmoeting met Pierre Bergé?

“Ik was onder de indruk, natuurlijk. Hij was de bewaker van de tempel, samen met Betty Catroux. Hij heeft Saint Laurent gemaakt en creëerde de legende.”

Je steunt La Cambre Mode(s) financieel. Is dat waar de toekomst van de mode ligt, op de schoolbanken?

“Ik vind dat jonge ontwerpers gesteund moeten worden. Ik vind dat gewoon logisch: ik kom er zelf vandaan. Toen ik in juni vorig jaar als voorzitter in de eindejaarsjury zat, zag ik dat de school begon te lijden onder een gebrek aan geld. Ik vind dat triest, omdat het zonder middelen moeilijk is om naam te maken en deze school, die ik als de beste ter wereld beschouw, te laten groeien.”

Waarom?

“Omdat er ‘echte’ kleren worden ontworpen, geen kostuums. Ik vind het de normaalste zaak van de wereld om de school te helpen. Daar leer je om diep in jezelf te kijken, om je echte doel en je echte identiteit te vinden. Dat heb ik er zelf mogen ervaren.”