Lore Defrancq vond de liefde en een doel in Kenia: ‘Ik trof er doodgewoon de beste man ter wereld’

Je uit de Vlaamse klei trekken voor de liefde, en in Kenia het leven van meer dan 800 lokale vrouwen veranderen, dat is wat Lore Defrancq deed. En blijft doen, ook nadat haar man Rob vorig jaar overleed.

Olifanten. Dat zijn volgens Lore Defrancq de mooiste dieren ter wereld. Ze komt ze wel eens tegen op weg naar haar werk voor Hadithi, een initiatief waarmee ze zo’n 850 vrouwen tewerk kan stellen in de Keniaanse Rukinga-regio. ‘Door als kind op kamp te gaan in de Ardennen en een week per jaar in het bos te zitten, groeide mijn interesse voor de natuur. Ik wilde weten hoe alles zit in de wereld en koos daarom voor een studie biologie. Na die studie ging ik aan de slag voor de provincie Antwerpen, als ondersteuning van de gemeentes bij hun milieubeleid.’

Hoe ze van Antwerpen in Kenia terechtkwam, is bepaald een romantisch verhaal. ‘Mijn vader Joel is chirurg en ging met de organisatie The Cleft Surgery naar Kenia om kinderen met een hazenlip te opereren. Ik reisde mee als oppas voor de twee kinderen van een van zijn collega’s. Na een week aan de kust keerde het gezin terug naar België, maar ik had nog wat vakantie en wilde graag olifanten zien.’

‘Een vriend van een vriend had een jaar in Kenia gewoond en bracht me in contact met Rob Dodson, die in Rukinga al sinds 1997 voor Wildlife Works aan de slag was. Ik stuurde Rob een mail, met de vraag of ik een week kon komen helpen. Ik mocht meehelpen met data te verwerken voor het project REDD+, dat nu volop loopt en waardoor Wildlife Works carbon credits kan verkopen.’

‘Af en toe nam Rob me mee op game drive. Voor die olifanten, weet je wel. Maar we stopten ook in dorpjes en ik leerde vrouwen als Hilder kennen, die in Jora een vrouwengroep voorzat. Het was overweldigend, zo veel couleur locale. Het grappige is dat ik die mensen nu, negen jaar later, echt goed ken.’

Puzzelstukjes

Die ene week was genoeg. Lore verloor haar hart aan Kenia én aan Rob. ‘Ik had nog wat vakantie en kwam met de feestdagen terug. Ik reisde altijd wel graag, maar was niet iemand die al van kleins af aan zei dat ze permanent de wereld wilde intrekken. Dankzij Rob heb ik dat toch gedaan.’ Dat ze helemaal achter het idee van Wildlife Works stond, hielp natuurlijk. ‘Wat zij doen is natuurbescherming die ook voordelen oplevert voor de lokale bevolking, ik geloof in wat ze doen.’

‘Ik herinner me dat ik op het vliegtuig naar huis dacht: hier kom ik terug, hier is er iets voor mij. Maar ik was 25 en ik dacht nog niet aan trouwen en kinderen krijgen.’ Anderhalf jaar lang zien Lore en Rob elkaar graag van op afstand. ‘Nu ik daarop terugkijk, besef ik dat dat best lang en best moeilijk is. Je hart is op twee plaatsen en dat is moeilijk. Te midden van mijn dagelijkse ‘echte’ leven thuis in België leek Kenia soms een droom. In Kenia vroeg ik me af of dit wel kon werken.’

‘Na anderhalf jaar wist ik dat ik moest kiezen: breken met Rob of ervoor gaan. Ik koos voor Rob. Ik kon niet anders. Onze liefde was speciaal. Twee puzzelstukjes die vanzelf pasten. Hij was de meest fantastische mens die ik ooit ontmoet had en hij koos voor mij. Dus koos ik ook voor hem.’ Haar familie was minder verrast dan zijzelf. ‘Ik zei als kind blijkbaar al dat ik later graag kindjes wilde gaan helpen in Afrika. Ik was dat vergeten, zij niet. Mijn verhuis naar Kenia, het lijkt het of in de sterren geschreven stond.’

Helpen als hobby

‘Toen ik besliste om naar Kenia te komen, was dat met het idee om een doctoraat te schrijven over de voordelen van REDD+. Die eerste maanden zat ik vaak aan mijn computer, te researchen en te schrijven. Maar daar werd ik een beetje eenzaam van. Het was Rob die zei: ‘Ga iets anders doen als dit je niet gelukkig maakt. Kom buiten, leer Swahili, doe je ding.’ Zo ben ik Hadithi begonnen, omdat ik een nood zag. Ik leerde vrouwen kennen die mooie dingen maakten, vooral manden, en geld nodig hadden, maar geen markt vonden. Ik begon hen te helpen als een soort hobby, omdat ik niet graag stilzit en graag de handen uit de mouwen steek.’

De eerste zomer ging Lore op vakantie naar België en nam ze een koffer vol manden mee. Ze ging op zoek naar klanten, winkels die deze authentieke ambachtsproducten wilden verkopen en vond ze vrij makkelijk. ‘In die twee jaar waarin ik voor de Provincie Antwerpen heb gewerkt, heb ik veel geleerd. Ik moest gemeentes ondersteunen bij hun milieubeleid en dat kwam vaak neer op vragen beantwoorden, zaken uitvissen, informatie verzamelen, workshops en lezingen organiseren, campagnes in elkaar steken. Allemaal dingen die ik hier kon gebruiken. Noden zien, problemen oplossen, initiatieven nemen, het zit in mij, denk ik.’

Hadithi betekent verhaal in het Swahili en het idee is dat achter elke mand een verhaal schuilt. ‘Omdat een product meer waarde heeft als je weet waar het vandaan komt, en omdat het de wevers eigenwaarde geeft om te weten dat hun handwerk gewaardeerd wordt en ergens in België in een huis terechtkomt, samen met de foto van de vrouw die het geweven heeft.’

In het begin deed Lore alles zelf. Ze reed rond, leerde de vrouwen kennen, kocht manden, bouwde een database op met foto’s van de wevers en vond klanten. ‘Het is een paar jaar een kleine operatie geweest. Bij 30 manden een kaartje voorzien over wie die mand gemaakt had ging nog, maar bij 300 manden was het al een pak meer werk. Dus kwam er iemand om mij te helpen. Eerst Monica, daarna Mercy en ondertussen zijn we met vier. Ik werd ondertussen ook twee keer moeder, van Ella en Skye.’

Liefde, vrede en plezier

Hadithi begon goed te groeien toen Lores man Rob anderhalf jaar geleden onverwacht stierf. ‘Hij kreeg een hartaanval of embolie terwijl hij met een gyrocopter over hun huis vloog. Hij maakte een noodlanding, en vrienden haalden hem uit de cockpit. Een uur lang proberden ze hem te redden, met mond-op-mond ademhaling. Niemand wilde het opgeven, maar hij was vertrokken. Dat hij die gyrocopter nog aan de grond had gezet tijdens zijn doodstrijd was ongelofelijk. Het past bij de held die hij was.’

‘Rob was 47 en de levendigste persoon die ik ooit ontmoet heb. Hij was een heel bijzondere man en zijn dood was een donderslag bij heldere hemel. Het was alsof mijn hoofd ontplofte; die eerste periode voelde ik me ook een beetje dood. Ook al had ik twee kinderen, ik functioneerde niet. Gelukkig ben ik goed opgevangen en hebben de mensen om me heen mee voor mijn dochters gezorgd. Robs baas bood me een job bij Wildlife Works aan, zodat ik het financieel aankon om hier te blijven en Hadithi voort te zetten.’

‘Na Robs dood was ik te emotioneel om beslissingen te nemen, en ook al voelde ik me slecht, ik haalde toch nog voldoening uit mijn werk. De pijn van het verlies is nog heel aanwezig en soms heb ik het gevoel dat dat nooit zal voorbijgaan. Rob was mijn verleden, heden en toekomst. Mijn dagelijkse vreugde ook. Als ik zijn brommer hoorde, maakte mijn hart nog elke keer een sprongetje, zo blij was ik dat hij weer thuis kwam. Ik hoor dat liefde een werkwoord is, maar bij ons was het dat niet. Onze relatie was liefde, vrede en plezier. Acht jaar lang. Hij was de man van mijn leven, en veel meer. Mijn steun, mijn vriend, de vader van mijn kinderen. Ik vond dat ik doodgewoon de beste man ter wereld had getroffen. Het is nu mijn job om Rob aanwezig te laten zijn in ons leven, zonder dat de pijn mij kapot maakt. Want mijn kinderen zijn halve Robjes, letterlijk en figuurlijk. Ik moet erop vertrouwen dat ik ooit weer gelukkig zal zijn. Ik ben het nu soms al. Maar ik denk wel elke dag de hele dag aan hem.’

Robs thuis

‘Mensen kijken plots anders naar mij. Ik was een deel van een dynamisch koppel en nu ben ik een jonge weduwe met twee kinderen. De vrouwen hier hebben al veel meegemaakt. Kind verloren, broer verloren, man verloren. Nu lijkt het alsof ik nog meer deel ben geworden van hun groep. Ze begrijpen mijn pijn, maar het lijkt ook of ze iets makkelijker met de dood omgaan. Een begrafenis hier is heel emotioneel. Over-emotioneel. Maar daarna wordt er niet vaak meer gepraat over het verdriet. Daarom lijkt het of ze het sneller verwerken, maar misschien is dat alleen voor de buitenwereld zo.’

‘Het was zeer fijn dat Robs familie me liet voelen dat we echt een deel van hun leven zijn. Mijn kinderen zijn tenslotte ook hun familie, en het geeft me troost dat er nog mensen zijn die Rob nooit meer niet zullen missen. Raar genoeg heb ik ook veel aan Instagram. Niet om zelf te posten, maar ik volg een aantal jonge weduwes en haal daar troost uit. Soms is het moeilijk om aansluiting te vinden bij mensen die niet hetzelfde hebben meegemaakt, ook al zijn ze je familie of vrienden. Op sommige momenten kan een goed gemikte quote van iemand die door hetzelfde gaat als jij echt deugd doen. Het helpt om me niet zo alleen te voelen. Want soms komt de pijn uit onverwachte hoek. Een goede vriend die op een feestje liefdevol naar zijn baby in zijn armen kijkt is een plaatje van liefde, maar dat snijdt diep, omdat het net dat plaatje is dat ik nu zo hard mis. Rob die vol liefde met Ella en Skye bezig is, dat waren de gelukkigste momenten in mijn leven. Daarom kan zo’n beeld me helemaal overhoop halen.’

‘Of ik terug naar België ga? Ik weet het niet. Ik ben naar hier gekomen voor Rob en ik zag mijn leven hier met hem en onze dochters. Nu hij er niet meer is, is het moeilijk om aan ons plan vast te houden, maar het is nog altijd gemakkelijker dan het opgeven. Ik wil niet dat wat wij samen hebben opgebouwd, verdwijnt. Rob was gelukkig hier, Rukinga was zijn thuis. Hij wilde dat zijn kinderen hier opgroeiden, vrij in de natuur, als wereldburgers die drie talen spreken, tussen Afrikanen, Europeanen en Amerikanen. Daar hou ik me nu aan vast. Rob stond honderd procent achter wat ik met Hadithi doe, ook al betekende het soms een huis vol manden. Ik wil mijn deel doen in dit project, waar hij met zijn hele wezen achter stond. Dus ga ik het hier proberen. Dat ik me kan vastbijten in Hadithi helpt. Nuttig zijn kan ik nog. Weet je, ik was Robs vrouw, en daar blijf ik trots op. Dat geeft me kracht om te blijven gaan.’