Voormalig bouwondernemer en projectontwikkelaar Walter Vanhaerents (73) behoort tot Europa’s belangrijkste verzamelaars van hedendaagse kunst. Hij opende in 2007 een tentoonstellingsruimte in Brussel en neemt met de Vanhaerents Art Collection deel aan de Biënnale van Venetië, die op 11 mei van start gaat.
Ik heb vroeg geleerd om het verleden te laten rusten. Ik was negentien toen mijn oudere broer overleed na een hersenbloeding en het aan mij was om mijn vader te helpen in zijn bouwbedrijf. Ik studeerde pas zes maanden geneeskunde en moest mijn droom om dokter te worden opgeven, maar ik heb niet geaarzeld: de omstandigheden waren dramatisch, en het levenswerk van mijn vader mocht niet ten onder gaan. Spijt heb ik nooit gehad. Wat als, wat dan – dat helpt je allemaal niet vooruit.
Van de ratio alleen kon ik niet leven. In mijn werk draaide het aanvankelijk vooral daarom, want twee jaar na mijn broer verloor ik ook mijn vader. Stel je voor: een 21-jarige aan het hoofd van een bedrijf met 120 werknemers, in een ruwe sector in barre tijden. Dan moet je harder en strikter zijn dan je zou willen of je gaat onderuit. Achteraf bekeken heeft dat me eind jaren zeventig mee naar de kunst geleid. Voor mij was dat een tweede leven, een manier om evenwicht te vinden en me als gevoelsmens te ontwikkelen.
Een kunstenaar maakt in zijn leven hooguit tien meesterwerken. Dat relativeert het gedweep met ronkende namen behoorlijk.
Voor mij draait alles om het kunstwerk, niet om de persoonlijkheid erachter. Ik volg kunstenaars en bestudeer hun werk, maar verder hou ik afstand. Vriendschap in die wereld maakt het moeilijk om met een onbevangen blik te kijken en vrijuit te zeggen wat je denkt. Mijn beste vriend in de kunst wist meteen hoe het zat: zolang we bevriend zijn, koop ik geen werk van je, zei ik, en daar hou ik me nog steeds aan.
Ondernemers moeten zichzelf omringen met creativiteit. Vroeger zag ik vaak het tegendeel gebeuren: veel collega’s in de sector hadden geen andere interesse dan hun bedrijf en verarmden zo zichzelf. Zonder de kunst was ik bijvoorbeeld misschien geen projectontwikkelaar geworden. Voordien voerde ik ideeën van anderen uit, soms met de nodige gebreken, nadien investeerde ik zelf actief in kwalitatieve architectuur.
Kunst verzamelen is een persoonlijke manier van kijken. Vroeger zat ik wanneer ik kon in galeries en musea, want die blik heb je niet zomaar, die moet je trainen en onderbouwen met kennis. Zo leer je om je buikgevoel te vertrouwen, terwijl anderen zich soms op de tendensen op de kunstmarkt en andere rationele argumenten of op galeristen baseren. Zulke adviseurs heb ik nooit nodig gehad – ik was groot genoeg om mijn eigen keuzes te maken. Soms negeerde ik zelfs de gewaardeerde mening van mijn echtgenote, want een coherente kunstverzameling verdraagt geen compromissen.
De leukste ontdekkingen vergen wat moeite. Zo is ook onze tentoonstellingsruimte in een oude sanitaire opslagplaats in Brussel opgevat: als een hidden treasure met een zekere beslotenheid, voor mensen die oprecht geïnteresseerd zijn en er tijd voor willen maken. Anderzijds kon ik die ruimte moeilijk alleen voor mezelf en mijn vrienden creëren. Kunst is niet gemaakt om opgeborgen te worden of bewonderd te worden door enkelingen, daarvoor heb ik te veel respect voor de kunstenaars in de collectie. Hun werk toegankelijk maken vergt een inspanning, maar dat ben ik hun verschuldigd.
Een coherente kunstverzameling verdraagt geen compromissen.
Een kunstenaar maakt in zijn leven hooguit tien chefs d’oeuvre. Denk aan Portrait of an Artist (Pool with Two Figures) van David Hockney, dat vorig jaar een recordbedrag opstreek: dat fabuleuze schilderij is uniek in zijn oeuvre. Vergelijk werken van dezelfde kunstenaar maar met elkaar: dat relativeert het gedweep met ronkende namen behoorlijk. Amerikaanse verzamelaars mikken op kunstenaars met een zekere weerklank, maar als het in het wereldje louter om de kunst zou gaan, dan sneuvelden er veel sokkels.
Ik ben vaak een afwezige vader geweest. Slorpte het werk me niet op, dan sleurde ik de kinderen mee in mijn passie voor kunst. Dat ze nu zelf kunstverzamelaars zijn, bewijst dat schuldgevoelens onnodig zijn. Je bent wie je bent en je geeft mee wat je kunt. Mocht ik nu krampachtig de ideale grootvader willen spelen, dan zou ik iedereen op de zenuwen werken. (lacht)
De Vanhaerents Art Collection ontvangt individuele en groepsbezoeken, na online reservatie. vanhaerentsartcollection.com
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
