Eerste hulp bij composteren: zo ga je buiten én binnen aan de slag met groenafval
Voor tuiniers is compost het zwarte goud. En terecht, want het kan gebruikt worden als natuurlijke bemesting voor planten. Maar hoe ga je aan de slag? En wat als je geen tuin hebt? Tuinfanaat Robbe van Humuz.com doet alle do’s & don’ts uit de doeken.
Hoe start ik mijn composthoop in de tuin?
Ideaal gezien wordt de composthoop of het compostvat op de kale aarde gebouwd. Dit zorgt ervoor dat wormen en andere gunstige micro-organismen makkelijk de composthoop bereiken en overtollig water afgevoerd wordt. Start niet te klein. Het composteerproces heeft een zekere massa nodig om zijn werk te doen.
Begin eerst met een laag van ‘bruin’ materiaal zoals takken en of stro, zo’n 10 cm hoog. Dit helpt de composthoop te beluchten en te draineren. Voeg het te composteren materiaal in lagen toe, wissel droog met nat materiaal af.
Vochtig materiaal: etensresten, thee- en koffiezakjes.
Droog materiaal: stro, bladeren, kleine takken, assen van een kachel.
Als je toegang hebt tot mest, kan je deze toevoegen aan de composthoop door deze te mengen onder de hoop. Mest versnelt namelijk de compostering. Let er wel op dat je enkel mest gebruikt van herbivoren om E. coli en eventuele parasieten te vermijden.
Bij warm en droog weer moet je de composthoop bewateren. Anders laat je regen het werk doen. Zorg wel steeds voor goede drainage. De mesthoop kan eventueel ook bedekt worden, dit helpt de composthoop vochtig en op temperatuur te houden.
Om de paar weken moet je de composthoop omkeren met een tuinvork of spade. Dit helpt om de composthoop te beluchten. De aerobe bacteriën gebruiken deze zuurstof om het plantmateriaal om te zetten in nuttige compost. Gebruik makend van voldoende grof ‘bruin’ materiaal zoals takken zorg je ervoor dat er voldoende zuurstof aan de bacteriën kan zonder te keren.
Gebruik enkel compost wanneer deze volledig ‘gecomposteerd’ is, in dit stadium zal de compost een donker kruimelig voorkomen hebben en een aardachtige geur hebben.
Humuz compost tip
Al het composteerbaar materiaal bestaat uit koolstof en stikstof elementen, elk in een unieke verhouding. Het geheim voor een goed werkende composthoop is een goede verhouding tussen deze elementen in de composthoop.
Een eenvoudige vuistregel: 1/3 ‘groen’ stikstof rijk materiaal en 2/3 ‘bruin’ koolstof rijk materiaal.
Koolstof-rijk materiaal: Takken, stammen, gedroogde bladeren, schors, zaagmeel, koffiefilters, conifeernaalden, stro, houtassen.
Stikstof-rijk materiaal: Mest, etensresten, gemaaid gras en groene bladeren.
Teveel aan ‘groen’ stikstofrijk materiaal zorgt voor een te compacte, stinkende en traag composterende anaerobe hoop. Zorg dus steeds voor voldoende ‘bruin’ koolstofrijk materiaal waardoor zuurstof de hoop kan binnendringen. Het bedekken van een vers aangevoerde laag ‘groen’ materiaal met een laag ‘bruin’ materiaal vermijd stank en oogt mooi. In twijfel? Voeg koolstof rijk materiaal aan. Je hebt beter een teveel aan bruin dan een teveel aan groen materiaal.
Wormenbak: oplossing voor mensen zonder tuin
Voor mensen zonder tuin, die toch graag op een duurzame manier van hun groenafval af willen geraken, is er de wormenbak. Een wormenbak recycleert groen restafval en maakt er een uitstekende plantvoeding van met veel nuttige micro-organismen voor de kamerplanten.
Voor je gillend wegrent, wormenbakken zijn perfect voor een appartement omdat ze klein zijn, niet stinken (als alles goed gaat) en veel sneller compost maken dan conventionele compostmethodes. Wormen zijn het actiefst in temperaturen tussen de 15 en 25 graden celsius. Ideale plaatsen binnen zijn het berghok, de garage, de kelder of zelfs de keuken.
Welke wormen?
Voor de wormenbak heb je compostwormen (Eisenia fetida) nodig. Vraag compostwormen aan iemand die al composteert in de tuin of al een wormenbak heeft. Regenwormen of wormen uit de vissenwinkel zijn niet geschikt.
Hoe ga je te werk?
Je kan wormenbakken kopen, maar ze zijn ook heel gemakkelijk zelf te maken. Het ideale systeem bestaat uit minstens drie in elkaar schuifbare, niet-doorzichtige bakken. Wormen voelen zich immers het best in het donker. Alle bakken, behalve de onderste, zijn met elkaar verbonden via gaten in de bodem van de bak. Deze gaten zorgen voor vrije doorgang van wormen en vocht.
De onderste bak dient voor het opvangen van het vocht/percolaat. Dit vocht komt vrij wanneer micro-organismen, bacteriën en schimmels het aangevoerde organische materiaal afbreken. Het percolaat is, wanneer je het tienmaal verdunt, als organische plantenvoeding te gebruiken voor je terras- en kamerplanten. Het is belangrijk het vocht/percolaat tijdig uit de onderste bak te verwijderen om verzuring van de bovenliggende bakken met organisch materiaal tegen te gaan. Dit brengt nare geurtjes met zich mee. Wanneer dit toch gebeurt, haal je het percolaat weg en gebruik je het nuttig. Vervolgens voeg je extra ‘bruin’ materiaal toe zoals versnipperd krantenpapier, droge bladeren, kleine takjes. Deze laatsten zorgen voor betere drainage en beluchting. Stop in dit geval een tijdje met het geven groenteafval, want dat voert de grote hoeveelheden vocht aan. Na een week of twee zullen de wormen weer een gezond en gelukkig leven leiden.
Als start van de wormenbak, plaats je de onderste bak zonder gaatjes, hierin schuif je een bak met gaatjes. Deze vul je onderaan met half verteerde compost (van een kennis) en voeg je voor het eerst een dun laagje groenteafval van enkele centimeters toe. Laat dit een tijdje staan zodat er een gezonde biotoop van micro-organismen, bacteriën en schimmels kan ontstaan.
Probeer steeds 1/3de hoeveelheid ‘bruin’ materiaal toe te voegen om het geheel luchtig te houden en het vermijden van dichtslibben, verzuren en stinken. Ideaal gezien bedek je groenteafval steeds met wat ‘bruin’ materiaal.
Na een week of twee inloopperiode kan je groenteafval beginnen aanvoeren. Via trial en error ondervind je hoeveel jouw specifieke wormenbak kan verwerken. Hak het groenafval steeds in kleine stukjes.
Wanneer de wormenbak tot op 10 cm van de bovenrand gevuld is, is het tijd om de tweede geperforeerde bak bovenop te plaatsen. Je gaat door met het toevoegen van groenteafval, waardoor wormen en micro-organismen zich geleidelijk verplaatsen naar deze bak. Laat de eerste bak met organisch materiaal nog voor een maand verder verteren. Plaats deze dan voor enkele dagen bovenaan zodat de compost kan uitdrogen waarna deze makkelijk gebruikt kan worden.
Compostthee brouwen
Compostthee is de ideale manier om je planten een oppepper te geven. Er is geen speciaal gereedschap nodig om compostthee te maken en het is een effectieve, niet agressieve, natuurlijke bemester voor zaailingen en planten.
Het brouwproces haalt voedingstoffen, gunstige bacteriën en schimmels uit het materiaal en lost ze op in het water. In deze vorm zijn ze makkelijk beschikbaar voor de wortels van planten. Gebruik regenwater in plaats van leidingwater, chloor in het leidingwater dood de gunstige bacteriën in de compostthee. Er zijn twee manieren om compostthee te brouwen. Vooral thee van vers groen is een aanrader. Compostthee van rijpe compost heeft weinig voordelen ten opzichte van het toedienen van de compost zelf.
Thee van vers groen
De bekendste en makkelijkste plant om thee van te maken is de netel. Hij is niet alleen zeer gezond voor ons lichaam, ook voor planten bieden de hoge mineraalwaarden veel voordelen. Netels zitten boordevol stikstof, ijzer, kalium, koper, zink, magnesium en calcium.
Draag handschoenen bij het plukken van de brandnetels. Vul een emmer met brandnetels en verhaksel ze een beetje met bijvoorbeeld een heggenschaar. Leg iets zwaars, zoals een baksteen, op de brandnetels en vul de emmer voor drie vierde met regenwater. Schuim zal het laatste kwart vullen.
Zet de emmer in halfschaduw en op een afstandje van het huis, omdat er een luchtje vrij komt tijdens het fermenteerproces. Laat het mengsel 1 tot 3 weken fermenteren en roer om de paar dagen tot het stopt met bubbelen. Zeef vervolgens het geheel, en bewaar het mengsel in hergebruikte flessen. De overgebleven bladeren en stengels gooi je op de composthoop.
Gebruik de groene compostthee als plantenvoeding door het mengsels in een verhouding van 1:20 met water aan te lengen en zo de planten te bewateren.
Humuz.com is een nieuwe, Belgische webshop die zich focust op duurzaam tuinmateriaal.
(LP)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier