And Just Like That: hoe het vervolg op Sex and the City krampachtig probeert om de woke Gen Z bij te benen

Leeftijdsdiscriminatie, genderfluïditeit en antiracisme. Het zijn maar enkele van de trending thema’s die And Just Like That probeert te tackelen. Of dat ook lukt? De trailer veroorzaakte de nodige controverse, de eerste vier afleveringen zaaien scepsis.

De must see van het najaar met hoofdpersonages die praten over dating apps, non-binariteit en – hou je vast – gracieus ouder worden. Fabulous! Dat is de belofte in het persbericht van Streamz, waar het vervolg op Sex and the City vanaf vandaag te bekijken valt. De bijbehorende trailer was even tenenkrommend, maar deed precies wat een geslaagd reclamefilmpje moet doen: de aandacht trekken. Waar is Samantha gebleven? Wat hangt er in de kleerkast van Carrie? En hoe durven de hoofdpersonages zomaar ouder te worden? In afwachting van de eerste aflevering werd er druk gespeculeerd en bekritiseerd. Niet slecht, zeker als je bedenkt dat de laatste nieuwe aflevering dateert uit 2004. PR on point.

Toen Carrie & Co eind jaren 90 in de ether gelanceerd werden, was dat een belevenis. Vier onverschrokken vrouwen die met groot gemak en levenslust – en op hoge hakken – de heilige huisjes in snel tempo sloopten, dat was ongezien. Hun seksualiteit was vrij van schaamte, hun kleerkast zonder meer jaloersmakend. Ze slaagden met vlag en wimpel voor de Bechdeltest, die nagaat of vrouwelijke personages met elkaar praten over een ander onderwerp dan mannen. In een mum van tijd groeiden ze uit tot nieuwe rolmodellen en gaven ze de serie een cultstatus die tot vandaag standhoudt – het valt ten zeerste te betwijfelen of we dat over hitreeksen als Squid Game en La casa de papel durven beweren over zeventien (!) jaar. Maar de grootste verdienste van de reeks is dat ze de tijdsgeest van toen met militaire precisie wist te vatten. Akkoord, het leven van Carrie en co was verre van realistisch, het deed wel dromen. En soms is er niet meer nodig dan dat. De hamvraag nu is dan ook: zijn de scenaristen erin geslaagd om hun vinger al die tijd aan de pols te houden? Of heeft de tand des tijds dit cultconcept genadeloos ingehaald? Vijf conclusies na het bekijken van de eerste vier afleveringen.

1. De scenaristen hebben met een soort woke afvinklijst gewerkt

Het zijn uitdagende tijden, zeker voor witte, welgestelde, cisgender boomers. Non-binaire voornaamwoorden, vriendschappen met mensen van kleur en zelfs podcasts: gen z’ers zijn ermee geboren, geprivilegieerde boomers struikelen er onhandig over. In het verleden kreeg de reeks de terechte kritiek te wit en te elitair te zijn. ‘Daar gaan we ons deze keer niet aan laten vangen’, moeten de producers gedacht hebben, waarop ze prompt alle denkbare vormen van diversiteit in de serie verwerkten – behalve mensen zonder geld, er zijn grenzen. Zo heeft elk hoofdpersonage wel een vriendin of collega van kleur, bekent de dochter van Charlotte dat ze zich niet echt een meisje voelt en bezondigt Miranda zich geheel per ongeluk en extreem knullig aan micro-agressie. Alsof de makers een soort woke sheet naast zich hadden liggen met alle trending taboes of hot topics die in de reeks verwerkt moesten worden. We zijn uiteraard voorstander van meer diversiteit – meer nog: het is een must voor een reeks die zich afspeelt in New York. Het is de manier waarop de schrijvers hebben aangepakt die ons doet fronsen. Dat alles letterlijk in de dialogen benoemd wordt, maakt het absoluut niet beter, integendeel. Het voelt krampachtig aan. Ofwel zijn de makers niet meer mee met de tijd, ofwel onderschatten ze de kijker gruwelijk. Geen van beide conclusies is prettig.

2. De kleerkast van Carrie is niet minder glamoureus: de kijker is gewoon verwend

‘Zou het kunnen dat de outfits van Carrie minder flamboyant zijn dan vroeger?’. Het een van de bedenkingen die we tijdens het kijken in ons notitieboekje noteren. Patricia Field, de styliste van de oorspronkelijke reeks, had het weliswaar te druk met het tweede seizoen van Emily in Paris om aan deze reeks mee te werken, maar SATC-coryfee Molly Rogers nam de taak over. Het ligt dus niet aan de styling vermoeden we. Als kijker zijn we de laatste jaren gewoon zo gruwelijk verwend met over the top stylings in series en films dat Carrie’s kledij gewoon minder opvalt. Het is zeker niet zo dat de modeliefhebber helemaal niets heeft om zich aan te vergapen, maar het is niets wat we elders nog niet gezien hebben de afgelopen jaren.

Of er gepraat zal worden over de huidige staat van de mode en overconsumptie is nog niet duidelijk. We zagen enkele stuks uit Carrie’s oude garderobe, maar er worden voorlopig geen woorden vuil gemaakt aan het opnieuw dragen van kleding of bewuster shoppen.

3. Fysiek ouder worden is toegestaan – al is het niet altijd rozengeur en maneschijn

De openingsscène van deze reboot voelt een beetje als een onverwachte ontmoeting met een jeugdvriendin die je al minstens een decennium niet meer gesproken hebt: onvoorstelbaar ongemakkelijk en lichtjes geforceerd. Lispelde Charlotte altijd al zo? Acteerden zij vroeger niet beter? Waren de dialogen niet scherper?

In diezelfde openingsscène gaat het – alweer erg letterlijk – ook over een van de grote thema’s in de reeks: ouder worden, en hoe je daar als vrouw wel of niet mee dient om te gaan. ‘There are more important issues than trying to look young’, reageert Miranda scherp wanneer de perfectionistische Charlotte suggereert of ze haar natuurlijke grijze lokken niet opnieuw rood zou verven nu ze zich voor haar nieuwe opleiding aan de universiteit weer onder ‘de jeugd’ zal mengen. ‘I’m getting my masters in Human Rights, I don’t need to be a spicy redhead to do that’, klinkt het nog. Na het ‘dreigement’ in het persbericht dat de vrouwen het zouden hebben over ‘gracieus’ ouder worden, valt deze comeback van Miranda best te smaken. Nee, je hoeft niet aan de fontein der jeugd te lurken om een universitaire studie aan te gaan. En nee je hoeft ook niet te luisteren wanneer iemand jouw manier van ouder worden in vraag stelt.

De schrijvers laten er geen gras over groeien. De personages zijn vijftigers en hebben nu leesbrillen nodig om het lunchmenu te bestuderen. Zoals alles in And just like that willen ze benoemen en tonen alsof hun leven ervan afhangt. Het is uiteraard niet vreemd dat ouder worden een thema is in deze reeks, maar door er zo op te focussen, wordt het haast beledigend. Het lijkt wel alsof de makers ervan uitgaan dat kijkers vrouwelijke vijftigplussers een bizarre diersoort vinden en daardoor in overdrive zijn gegaan.

4. Mentaal ouder worden laat je stotteren volgens de scenaristen

Die overdosis ‘ouder worden voor dummies’ zit haast in elke verhaallijn verweven. Wanneer we Carrie in de studio bij stand-up comedian en podcastmaker Che – het non-binaire personage, vertolkt door Sara Ramirez – zien sukkelen met het nieuwe medium, ligt het er alweer vingerdik op. En voor de mensen die even niet aan het opletten waren, legt ze het zelf ook uit: vroeger zat ze aan haar bureau te schrijven, nu moet ze plots openlijk over seks praten in een microfoon. Die aanpassing gaat niet zonder slag of stoot. Vroeger zette ze de toon, nu valt ze uit de toon. Maar, zo klinkt het letterlijk uit de mond van Miranda: ‘We kunnen niet gewoon blijven wie we waren.’ Veranderen zullen ze.

5. Weg met toxische relaties tussen vrouwen, leve persoonlijke groei

Dat ze niet in het oude stramien kunnen blijven verder leven, betekent ook dat de vriendinnen niet alleen elkaar met meer respect moeten behandelen, maar ook andere mensen. De schrijvers haalden onder meer Natascha – de ex van Mr. Big – vanonder het stof om dit punt te maken. Net zoals vroeger draagt Natascha in And just like that minimalistische outfits, voornamelijk wit. Waar ze vroeger werd neergezet als de ‘vanilla’ antagonist van Carrie die saaier, en dus minder kleurrijk was dan ons hoofdpersonage, herstellen de makers haar eer in de reboot. Omwille van redenen die we niet zullen verklappen probeert Carrie een gesprek met Natascha aan te knopen. Wanneer ze haar te pakken krijgt, voeren ze een civiel gesprek. Carrie biedt zelfs oprecht haar verontschuldigingen aan. Een groot verschil met hoe ze vroeger in alles wat Natascha zei of deed de verpersoonlijking van de antichrist wilde lezen. Rivaliserende vrouwen die bitchy met elkaar omgaan? Dat cliché mag in de nillies blijven.

Hoewel real talk in de vorm van Miranda ook in de oorspronkelijke reeks een ding was, lijken de personages nu veel sneller inzichten te vergaren, zich te excuseren en elkaar op een beleefde manier te vragen om meer respect. We vallen in herhaling, maar ook deze verhaallijnen had minder letterlijk gemogen. Of vinden veel hedendaagse kijkers vrouwen die respectvol met elkaar omgaan echt nog zo buitenaards? Wij hopen alvast van niet.

Hoe ze in de volgende afleveringen zullen omgaan met het verdwijnen van Samantha is ons dan ook een raadsel. In de eerste aflevering leren we dat ze naar Londen is verhuisd nadat Carrie haar diensten als publicist niet meer nodig had. ‘Ze heeft me ontslagen als vriendin’, klinkt het hard. Het klinkt als een ruzie om niks, waarbij Samantha jarenlang het been stijf houdt. Geldt de persoonlijke groei enkel voor de drie overblijvers? Gooien ze Samantha onder de bus en schilderen ze haar af als iemand die het verleden niet kan laten rusten? Time will tell.

Ons verdict

Om het kort samen te vatten: And just like that is knullig woke, maar wel heel entertainend. Na de stroeve start krijg je als kijker vermakelijk entertainment op je bord, dat hedendaagse onderwerpen aansnijdt – zij het met een gigantisch lichtgevend bot zwaard in plaats van een subtiel, scherp mes. De afleveringen zijn een pak beter dan de gênante films van Sex and the City, maar komen nog niet aan de knieën van andere hedendaagse series over vrouwen. Wat de serie vroeger zo goed deed, namelijk de tijdsgeest vatten, is nu meer het krampachtig proberen inhalen van die tijdgeest, op hoge hakken en met gevaar om te struikelen. En dat terwijl de rest van de wereld al lang sneakers heeft aangetrokken om door de stad te flaneren.

Is And Just Like That relevant? Volmondig ‘nee’ antwoorden hierop zou te streng zijn. Hoewel er al veel meer interessante vrouwelijke tv-personages van verschillende leeftijden op de buis verschijnen dan vroeger, zijn we er nog lang niet. Er is ook iets te zeggen voor imperfecte personages. Menselijke imperfectie is net herkenbaar en interessant. Alleen wordt het lastig wanneer de makers er te veel hedendaagse ‘morele’ lessen in willen stoppen. We worden als kijker gebombardeerd met goedbedoelde pogingen van de vriendinnen om betere mensen te worden. De les komt helaas altijd te snel, wat gemaakt overkomt. Ze willen een inhaalbeweging, die andere mensen verspreid over verschillende jaren ervaren, forceren binnen enkele weken tijd. Alsof ze de personages tonnen meststoffen hebben gegeven zodat ze binnen het tijdsbestek van één seizoen een complete transformatie ondergaan.

Hopelijk krijgen de nieuwe nevenpersonages, Lisa, Che, Seema en professor Nya Wallace – die onze protagonistes toevallig allemaal in dezelfde periode hebben leren kennen – nog een groter podium en verwerken de makers dit vervolgens organisch en subtiel in de plot, in plaats van een gigantische spotlight op hen te werpen en te brullen ‘hier zijn ze dan, zijn jullie trots?!’